Verloning blijft een van de hoofdredenen waarom mensen voor een werkgever kiezen en er blijven. Maar hoge lonen zijn duur en opslag is ‘voor altijd’. Met variabele verloning geef je meer als je een keer iets extra wilt geven.
Wat is het?
Je medewerkers krijgen maandelijks een vast loon: altijd hetzelfde. Daarnaast bestaat er variabel loon: een deel boven op het vaste loon dat je toekent op basis van prestaties of resultaten (ook niet-financiële).
Individueel variabel verlonen: klassieke cashbonus of warrants
De klassieke cashbonus keer je uit hoeveel je wilt, aan wie je wilt, wanneer je wilt. Alleen ontvangt je medewerker amper 38% van wat jij betaalt.
Interessanter is de bonus uitbetalen als warrants, of het recht om (een korf van) aandelen aan te kopen binnen een bepaalde termijn en tegen een vooraf vastgestelde prijs. Die warrant kan je medewerker al na 24 uur verzilveren om het risico op waardeschommelingen te beperken. Dankzij de RSZ-vrijstelling houdt je medewerker potentieel 35% meer over dan bij een cashbonus.
Collectief variabel verlonen: loonbonus (cao 90) of winstpremie
De loonbonus (cao 90) of ‘niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen’ keer je uit aan alle medewerkers of een groep. Hij moet gekoppeld zijn aan concrete doelstellingen die je medewerkers moeten realiseren.
Een alternatief is de winstpremie. Die keer je uit aan alle medewerkers. Hier zijn geen uitzonderingen mogelijk, al mag je de hoogte laten variëren. De winstpremie hangt niet vast aan doelstellingen, maar aan winst.
Beide systemen zijn sociaal en fiscaal interessant: je medewerkers houden zo’n 65% over van wat jij betaalt.
1.656 euro
Dat is het gemiddelde bedrag dat Belgische kmo’s gaven in 2024 onder de loonbonus cao nr. 90. Opvallend: hoe kleiner de kmo, hoe hoger de collectieve loonbonus. Het gemiddelde voor alle Belgische bedrijven bedroeg in 2024 1.458 euro.
Waarom zou je het doen?
Medewerkers motiveren
Je koppelt een deel van de beloning concreet aan prestaties of resultaten. Dat stimuleert medewerkers om zich extra in te zetten. Je creëert betrokkenheid en een ondernemende mindset.
Veel bedrijven werken met een bonus voor medewerkers die nieuw talent of nieuwe klanten aanbrengen. Ook dat is variabele verloning: je medewerkers doen niet enkel hun werk, maar ook nog iets anders waar je bedrijf van profiteert.
Talent aantrekken
Verder komt variabele verloning steeds vaker voor. In 2025 kreeg al zo’n 18% van de werknemers een collectieve bonus. Het aantal werkgevers dat bonussen aanbiedt, blijft stijgen. Zonder variabele verloning val je misschien uit de boot. En in een concurrentiële arbeidsmarkt kun je je maar beter onderscheiden.
Je budget onder controle houden
Met een klassieke loonsverhoging of cashbonus geef jij veel en krijgen je medewerkers weinig. Met geoptimaliseerde systemen als warrants, de loonbonus (cao 90) of de winstpremie verklein je het verschil.
Variabel verlonen geeft controle. Individueel sowieso, collectief evenzeer: je betaalt bonussen immers enkel uit bij behaalde doelen of goede bedrijfsresultaten.
Barbara Van Goeye
Kantoordirecteur KMO Brugge bij SD Worx
