Op 3 oktober 2025 keurde de Vlaamse Regering een voorontwerp van decreet goed dat het fiscaal gunstregime voor familiale ondernemingen en vennootschappen aanzienlijk strikter maakt. De geplande wijzigingen, die ingaan op 1 januari 2026, hebben één duidelijke boodschap: residentieel vastgoed hoort niet langer thuis in een fiscaal gunstige overdracht binnen de familie.
Opgelet: deze krachtlijnen zijn gebaseerd op het voorontwerp van decreet van 3 oktober 2025. Het Vlaamse parlement moet dit nog goedkeuren. Er is dus nog geen absolute zekerheid over de definitieve invoering en de exacte modaliteiten.
Wat houdt het fiscaal gunstregime in?
Het fiscaal gunstregime biedt op vandaag een verlaagd tarief in de erfbelasting en een vrijstelling in de schenkbelasting voor de overdracht van familiale ondernemingen en vennootschappen binnen de familie. Dit maakt het mogelijk om een bedrijf fiscaal vriendelijk over te dragen aan de volgende generatie. Maar dat regime wordt binnenkort strikter.
Residentieel vastgoed wordt uitgesloten
Vanaf 2026 komt enkel nog het ‘echte ondernemingsvermogen’ in aanmerking voor het gunstregime. Residentieel vastgoed en bouwgronden worden expliciet uitgesloten. Voor familiale ondernemingen (zoals landbouwbedrijven, vrije beroepen, ambachts-, handels- of nijverheidsbedrijven) verdwijnt het criterium ‘hoofdzakelijk’ bij de beoordeling van residentieel vastgoed. Elk onroerend goed dat (deels) voor bewoning wordt aangewend of bestemd, valt buiten het gunstregime. Zelfs een klein bewoond deel volstaat om het volledige pand uit te sluiten. Ook bouwgronden vallen expliciet onder het begrip residentieel vastgoed.
Voor aandelen van familiale vennootschappen geldt dat het gunstregime enkel nog van toepassing is op het deel van de aandelenwaarde dat niet overeenkomt met residentieel vastgoed. Ook vastgoed in dochtervennootschappen vanaf 10% participatie wordt meegeteld.
Verplicht waarderingsverslag
Bij schenkingen en verervingen van aandelen in familiale vennootschappen wordt een waarderingsverslag verplicht. Een onafhankelijk bedrijfsrevisor of gecertificeerd accountant moet daarin het residentieel vastgoed duidelijk uitsplitsen. Voor schenkingen moet het verslag voor de akte worden opgesteld en binnen de 7 dagen na registratie worden ingediend bij VLABEL. Bij verervingen wordt het verslag bij de aangifte van nalatenschap gevoegd.
Attesten: vooraf zekerheid, bindend bij erfbelasting
Bij schenkingen kan je vooraf een attest aanvragen bij VLABEL dat bevestigt of aan de voorwaarden is voldaan en welke waardering geldt. Dit attest is bindend zolang de feiten niet wijzigen tussen aanvraag en akte (vertrouwensbeginsel). Bij erfbelasting kan je een attest aanvragen over de waardering op datum van overlijden, gebaseerd op het verslag. Dit attest is definitief bindend voor VLABEL.
Overgangsregeling
Voor schenkingen van aandelen in familiale vennootschappen die notarieel worden verleden tussen 1 januari en 31 maart 2026 geldt een extra termijn van 60 dagen om het verplichte waarderingsverslag in te dienen. Overweeg je een schenking van aandelen of ondernemingsvermogen?
Voor familiale ondernemingen is residentieel vastgoed nu al uitgesloten. De wijziging zorgt voor een striktere beoordeling: elk (deel van een) onroerend goed dat tot bewoning wordt gebruikt, is uitgesloten.
Voor aandelen in familiale vennootschappen verandert er veel vanaf 1 januari 2026: residentieel vastgoed en bouwgronden in de vennootschap vallen dan buiten het gunstregime.
Wil je optimaal gebruik maken van het huidige regime?
Overweeg dan een schenking vóór 1 januari 2026. Nadien wordt de procedure strikter en valt residentieel vastgoed niet langer onder het gunstregime.
Anke Van Langenhove, expert estate planning
Titeca Pro Accountants & Experts
