De verschillende instellingen die de Belgische economie opvolgen kwamen de voorbije weken allemaal met een update van hun vooruitzichten. Die zijn niet meteen om euforisch van te worden (om het zacht uit te drukken). De groeivooruitzichten variëren van 0,8% per jaar volgens de Europese Commissie en 1% volgens de OESO in 2025-2026 tot 1,2% per jaar in 2025-2030 volgens het Planbureau en het IMF. De Nationale Bank houdt het op 1,1% per jaar in 2025-2027. Samengevat lijkt België dus op koers te liggen voor een economische groei van net iets meer dan 1% per jaar in de komende jaren.
Verontrustend magere groeivooruitzichten
Maar al die instellingen gaan ook uit van een verdere verslechtering van de toestand van onze overheidsfinanciën in de komende jaren (omdat ze enkel rekening houden met maatregelen die vandaag al beslist zijn). Zo zou het begrotingstekort tegen 2030 oplopen tot 6,5% van het bbp volgens het Planbureau, of zelfs 7,6% volgens het IMF (respectievelijk 41 of 48 miljard in euro’s van vandaag). Voor het zover is, zou de externe druk (vanuit de Europese Commissie of vanuit de financiële markten) om daar iets aan te doen, zo goed als zeker fors gaan toenemen. Meer dan waarschijnlijk zal de huidige regering in de loop van de legislatuur extra moeten ingrijpen om de begroting terug meer op orde te krijgen. In dat geval zullen de extra inspanningen wegen (zeker op korte termijn) op de economische groei. In die zin lijkt onze economie de komende jaren eerder op weg naar een groei van iets minder dan 1%. Dat groeitempo is eenvoudigweg te laag om onze huidige welvaartsstaat overeind te houden, laat staan te versterken, of om de koopkracht echt structureel te verhogen.
Dat groeitempo is eenvoudigweg te laag om onze huidige welvaartsstaat overeind te houden, laat staan te versterken, of om de koopkracht echt structureel te verhogen.
Te weinig beleidsfocus op sterkere groei
Tegen die achtergrond was de federale regering de voorbije dagen vooral bezig met de beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd, de hervorming van de ereloonsupplementen en de invoering van de meerwaardebelasting. Geen van die maatregelen zal voor ons toekomstig groeipotentieel een groot verschil maken (if anything, dreigt de meerwaardebelasting dat groeipotentieel nog te ondermijnen). Sowieso lijkt de federale regering vooral gefocust op de budgettaire uitdaging, en relatief minder op echt groeiversterkend beleid. Ook op Vlaams niveau, waar veel van de hefbomen voor een sterkere productiviteitsgroei liggen (o.a. onderwijs, O&O, overheidsinvesteringen, industrieel beleid…), ligt de klemtoon zeker niet voluit op een beleid dat de economische groei structureel kan versterken (ook al worden er wel wat stappen gepland, onder meer in het kader van de Vlaamse productiviteits- en competitiviteitsagenda).
Meer groei is het beste recept voor meer welvaart
Sterkere economische groei is het beste recept voor heel wat van de uitdagingen waar we voor staan. Het is het beste instrument om onze wankele overheidsfinanciën terug onder controle te krijgen, om de koopkracht van de bevolking duurzaam te verhogen, om de financiering van de pensioenen (en bij uitbreiding van de hele welvaartsstaat) te vrijwaren, om noodzakelijke extra investeringen, onder meer in de duurzame transitie, te financieren…
Samengevat lijkt België dus op koers te liggen voor een economische groei van net iets meer dan 1% per jaar in de komende jaren.
Met minder economische groei wordt dat allemaal nog veel moeilijker. In die zin zou sterkere economische groei de absolute prioriteit moeten zijn van het beleid op de verschillende niveaus. En zeker gezien de enorme uitdagingen die op ons afkomen en het veel te magere groeipotentieel om ook maar enige ernstige kans te maken om die op te vangen, is dat vandaag meer dan ooit het geval.
Vandaag staat de toekomst van onze industrie op het spel, staat het groeimodel van de voorbije decennia op basis van een alsmaar meer geglobaliseerde wereldeconomie onder druk, wordt zowat overal ter wereld de digitale versnelling opgevoerd en gaat de duurzame transitie onverminderd door (ondanks het tegenspartelen van president Trump). Vandaag worden beleidskeuzes en bedrijfsbeslissingen genomen die doorslaggevend zullen zijn voor ons groeipotentieel in de komende decennia: slagen we erin om de neerwaartse trend om te buigen of glijden we verder af richting economische stagnatie? Daardoor is het nu dringend tijd voor een prioritaire strategie om onze potentiële groei op te krikken.
