Tegen de achtergrond van heel wat slecht economisch nieuws over de handelsoorlog, de overheidsfinanciën, recordcijfers van faillissementen en toenemende werkloosheidscijfers waren er de voorbije maanden toch ook wat lichtpuntjes voor onze economie.
Het vertrouwen van zowel consumenten als van ondernemers zit de jongste zes maanden in de lift. Dat betekent nog niet dat we vertrokken zijn voor een forse versnelling van de economische groei, maar wel dat een aantal van de eerdere donkerwolken boven onze economie aan het wegtrekken zijn.
Toenemend vertrouwen
Op Belgisch niveau nam het vertrouwen van consumenten en ondernemers af doorheen 2024, maar die neerwaartse trend keerde vanaf de lente van dit jaar. Sindsdien nam het vertrouwen terug toe, zij het eerder aarzelend. Het consumentenvertrouwen zit ondertussen duidelijk terug boven het langetermijngemiddelde, het ondernemersvertrouwen blijft nog wat onder dat niveau. Niet onbelangrijk in die context, in het verleden was het ondernemersvertrouwen doorgaans de meer betrouwbare voorspeller voor de komende economische dynamiek.
De ondernemers kunnen zich optrekken aan een aantal economische lichtpuntjes. Zo is het ondernemersvertrouwen ook internationaal de jongste maanden aan het herstellen. De ongerustheid over de handelsoorlog van Trump is wat bekoeld, en in verschillende regio’s is de industrie toch aan beterhand. Specifiek in Europa komt er een positieve impact van de renteverlagingen door de ECB, en zijn ook de energieprijzen gezakt. Sinds het begin van dit jaar is de olieprijs uitgedrukt in euro met 20% gezakt en de gasprijs met 36%. Daarnaast is het bij ons ook zo dat de gezinsbestedingen op peil blijven, wat uiteraard belangrijk is voor heel wat ondernemingen.
Veel variatie
Het toenemende vertrouwen van de Belgische ondernemers komt naar voor in de meeste sectoren, maar toch blijft daar heel veel variatie in (volgens de septembercijfers van de Nationale Bank). Zo blijft het vertrouwen in de industrie en in sectoren als basischemie, voeding en metaalproducten heel ver onder het langetermijngemiddelde, terwijl die in de grafische industrie, de verwerking van metalen en de kunststof al duidelijk boven dat niveau zitten. In de bouw blijft het moeilijk in de ruwbouw van gebouwen en de burgerlijke bouw, terwijl de afwerking van gebouwen en dakwerken er veel beter voor staan. En ondertussen blijft de dienstverlening aan bedrijven zwaar onder druk. Zowel in de logistiek, de verhuurdiensten, als in IT blijft het ondernemersvertrouwen ver onder het langetermijngemiddelde.
Ook al is het algemene conjunctuurplaatje geleidelijk aan het verbeteren, toch blijft de situatie in heel wat sectoren moeizaam. En het is niet meteen duidelijk of daar op korte termijn veel verandering in komt.
Ook al is het algemene conjunctuurplaatje geleidelijk aan het verbeteren, toch blijft de situatie in heel wat sectoren moeizaam.
Stabiele, bescheiden groei
De Belgische economie groeide de voorbije twee jaar aan een tempo van iets meer dan 1% per jaar. De recentste vertrouwensindicatoren suggereren dat we ook de komende periode kunnen uitkijken naar een economische groei van 1 à 1,5% op jaarbasis. Rond dat scenario blijft wel wat onzekerheid hangen, met meer negatieve dan positieve risico’s. Zo moet de echte impact van de handelsoorlog nog doorkomen, is er een risico op hogere rentes door de wankele overheidsfinanciën in een aantal grote landen (met de aanval van Trump op de Amerikaanse centrale bank als een mogelijke extra versnellende factor), blijft het afwachten hoe hard de noodzakelijke saneringsingrepen van de federale regering onze economie zullen raken, en is het onduidelijk hoe de aanslepende malaise in grote delen van onze industrie de investeringsplannen zullen beïnvloeden. Daartegenover staan ook positieve factoren zoals het feit dat de consumenten er al bij al redelijk goed voor staan en de grote investeringsplannen van de Duitse overheid.
De recentste vertrouwensindicatoren suggereren dat we ook de komende periode kunnen uitkijken naar een economische groei van 1 à 1,5% op jaarbasis.
Het meest waarschijnlijke scenario blijft er één van vrij stabiele economische groei in de komende kwartalen. Recessiescenario’s zijn duidelijk niet aan de orde, maar anderzijds lijkt een stevige versnelling van de groei er evenmin in te zitten.
