Om de klimaatambities te realiseren en de leefbaarheid en bereikbaarheid van onze regio te garanderen, moeten we meer mensen en goederen naar het spoor krijgen.
Het Federaal Planbureau verwacht een verdere toename van het goederenvervoer. Om deze verwachte groei op te vangen is een grotere modal shift wenselijk, de congestie op onze wegen laat immers nog weinig ruimte voor groei van het wegvervoer. Om de groei van het goederenvervoer deels op te vangen, zou het spoorvrachtvervoer het marktaandeel tegen 2030 moeten kunnen verhogen tot 15%. Deze doelstelling is ook opgenomen in het Goederenplan voor het spoor.
Er ontbrak lange tijd een langetermijnvisie voor het spoor, maar eind 2022 werden een performantiecontract met Infrabel en een nieuw openbaredienstencontract met de NMBS afgesloten, beide voor de periode 2023-2032. Deze contracten bevatten opdrachten van openbare dienst die moeten worden uitgevoerd.
Voor de NMBS gaat het onder meer om organiseren van het binnenlands en grensoverschrijdend vervoersaanbod, aankoop en vernieuwing van rollend materieel, organiseren van de ticketing en tarifering en zorgen voor het onthaal van de reizigers. Bij Infrabel betreft het vooral zorgen voor een efficiënt netwerk ten dienste van de gebruikers, het zo optimaal mogelijk beheren van de capaciteit en het treinverkeer, het uitvoeren van het onderhoud en de vernieuwing van de infrastructuur, inzetten op risicopreventie en veiligheidsbeheer en het onderhouden van de klantenrelaties.
Het recentste rapport over de resultaten van de prestatie-indicatoren en informatie-indicatoren van de NMBS en Infrabel, kan hier worden geraadpleegd. Nu we een duidelijke beleidsvisie op het spoor hebben voor de langere termijn moet ook een langetermijninvesteringsvisie worden aangehouden, om de plannen te kunnen realiseren.
Betrouwbaarheid en performante dienstverlening blijven de belangrijkste uitgangspunten voor onze ondernemingen. Er is zeker nog ruimte voor optimalisatie van de vervoersstromen door onder meer investeringen in digitalisering en automatisatie en door datadeling. Barrières voor goederenoverslag moeten zoveel mogelijk worden weggewerkt.
Voka is mede-ondertekenaar van de Rail Roadmap 2030, waarop het Goederenplan gebaseerd is.
Er is ook op Europees niveau werk aan de winkel om de ambities rond modal shift naar het spoor te realiseren. De gebrekkige interoperabiliteit tussen de verschillende EU-lidstaten moet verder worden aangepakt en de EU-regels voor staatsteun moeten correct worden toegepast om een gelijk speelveld te waarborgen en verdere marktverstoring te voorkomen.
