Personeelstekort, financiële druk, een stijgende vraag naar zorg door de vergrijzing: onze gezondheidszorg staat voor flinke uitdagingen. Rapporten hameren erop dat we tegen 2030 top-notch zorg moeten leveren, maar wel met beperkte middelen. Digitale transformatie kan (een deel van) de oplossing zijn, vinden we bij Voka Health Community. In deze artikelenreeks laten experts hun licht schijnen over de rol van digitalisering en technologie om de zorg van de toekomst te bouwen. Dit keer aan het woord: Roeland Pelgrims, vennoot en CEO van age-tech bedrijf Nobi.
Het innovatieve product dat het bedrijf van Pelgrims ontwikkeld heeft, is een slimme lamp die ouderen helpt om onbezorgd en gelukkig oud te worden. Ze combineert optische zorgsensoren en artificiële intelligentie. Met automatische verlichting helpt ze desoriëntatie te voorkomen; zo werkt ze preventief tegen valincidenten. Komt het toch tot een val, dan alarmeert de lamp automatisch zorgmedewerkers of familieleden, zodat zij snel hulp kunnen verlenen. Dat Nobi wérkt, is duidelijk. “In het Verenigd Koninkrijk hebben we onze lampen als test case geïnstalleerd in één woonzorgcentrum met een heel hoge valprevalentie. Daar hebben we het aantal vallen met 84% kunnen reduceren, met een kleiner aantal hospitalisaties tot gevolg. We zijn onze oplossing nu aan het uitrollen in 540 appartementen en de volgende projecten zitten er al in de pipeline.”
Het is geen toeval dat hij verwijst naar een project in het VK, want dat is naast de VS de belangrijkste afzetmarkt. En dat terwijl Nobi een Vlaams bedrijf is. “Onze technologieontwikkeling en productie gebeuren in Antwerpen, maar onze groei niet. Dat heeft verschillende redenen, maar de voornaamste is dat zorginnovatie in markten als de VS en het VK gemakkelijker ingang vindt dan in Europa. We zitten in Vlaanderen in een soort innovatie-Bokrijk”, stelt Roeland scherp.
Dat heeft niets te maken met de veronderstelling dat zorgprofessionals niet zouden openstaan voor innovaties. “Daarover heerst een gigantisch misverstand. De bereidheid om nieuwe systemen, platformen en tools te gebruiken is groot – toch als ze de werkdruk verlichten en leuk zijn om te gebruiken. De vraag is vooral: is er plaats voor in het businessmodel van de zorgverstrekkers? En het antwoord is dat dat in ons land niet het geval is, omdat de regulering en financiering van de zorg hier rampzalig complex zijn.”
Vandaag is het huis aan het smeulen, volgend jaar zal het echt in brand staan. Iemand moet toch eens werk beginnen maken van een brandblusapparaat.
Roeland Pelgrims, Nobi
Holistisch kijken naar health economics
Het VK staat er budgettair ook niet goed voor – wat is dan het grote verschil met Vlaanderen en België? “De National Health Service heeft geen overschot, maar het kijkt wel op een holistische manier naar health economics. Het financiert onze Nobi-lampen in woonzorgcentra om in de ziekenhuizen een return on investment te halen, want er zijn minder ambulanceritten nodig en er komen minder mensen op de spoedafdeling terecht. Met andere woorden: de NHS vertrekt vanuit het idee dat elke geïnvesteerde pond méér moet opbrengen dan die pond én dat het tegelijk leidt tot een betere zorgkwaliteit. Als je die redenering naar ons land overbrengt, bots je op de ‘logica’ van woonzorgcentra die Vlaams gefinancierd worden, terwijl de besparingen in de ziekenhuizen voelbaar zullen zijn – een federale materie. Vlaanderen is daardoor simpelweg niet aantrekkelijk voor zorgondernemers. Hier ontstaan wel prachtige innovaties, maar er is geen plaats voor op de markt.”
Hij verwijst ook naar de situatie in Denemerken, waar de overheid een grote rol speelt in de organisatie van de zorg, maar waar die voornamelijk lokaal georganiseerd wordt. “De focus ligt er op de output. In een ideale wereld bepaalt de overheid bijvoorbeeld niet hoeveel zorgmedewerkers er moeten zijn per aantal residenten, wél hoe snel bewoners hulp moeten krijgen als dat nodig is. Hoe die doelstellingen te realiseren, daar heb je innovatieve ondernemers voor. In Vlaanderen wil de overheid blijkbaar nog altijd dat een verpleegkundige in een woonzorgcentrum 3 keer per nacht gaat kijken of de bewoners nog in bed liggen, en ze dan vaak nog wakker maakt ook. Dat is waanzin. Inputparameters leiden tot inefficiëntie en luiheid, outputparameters tot creativiteit en innovatie. Precies die elementen hebben we nodig om de golf van vergrijzing aan te kunnen.”
En het wordt dringend, is hij overtuigd: “We hebben op vandaag in Europa al 1,8 miljoen medewerkers in de zorg te kort. Tegen 2030 zullen dat er 4 miljoen zijn. Dat is een tsunami die we niet oplossen met kleine wijzigingen in de marge – dat vraagt fundamentele aanpassingen. Toch heb ik in de verkiezingsdebatten amper iets gehoord over de vergrijzing en over de zorg. Ik heb het gevoel dat individuele beleidsmakers wel de ambitie hebben om veranderingen door te voeren, maar dat ze ook niet meer zien hoe ze dat in een structuur als België voor elkaar kunnen krijgen.”
Shift nodig
Als vooruitgangsoptimist sluit Roeland Pelgrims bewust af met een positieve noot. “Tijdens Covid heb ik gemerkt dat als de nood hoog is, private bedrijven en overheden snel kunnen schakelen – kijk maar naar de ontwikkelingen in de farma en de snelheid waarmee de vaccinatiecampagnes zijn opgezet. Dat overtuigt me ervan dat we de shift zullen kunnen maken als het echt nodig is. Er is nog heel veel mogelijk: dankzij AI kunnen we evolueren van reactieve geneeskunde naar proactieve en preventieve geneeskunde. Precies die shift moet de grote investering van de overheid zijn. Helaas zitten we op dit moment in een situatie van de ‘boiling frog’, waardoor we wat sense of urgency missen. Maar voor mij is het duidelijk: vandaag is het huis aan het smeulen, volgend jaar zal het echt in brand staan. Iemand moet toch eens werk beginnen maken van een brandblusapparaat.”
