Sinds 2021 moet de zogenaamde Wezer-impacttoets uitgewerkt worden bij de vergunningsaanvraag van een significante lozing van bedrijfsafvalwater. In juni 2025 werden we geconfronteerd met een verstrenging van deze impactbeoordeling. In de praktijk merken we dat vergunningsdossiers de voorbije maanden steeds meer botsen op een ongunstig advies van de VMM. Dit omdat de aangevraagde lozing niet voldoet aan de criteria van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Het gaat daarbij niet alleen om aanvragen voor hogere debieten of concentraties; ook bestaande lozingen worden geconfronteerd met strengere eisen.
Wat zijn de belangrijkste wijzigingen?
De Europese Kaderrichtlijn Water stelt dat elke lozing met een significante impact niet mag leiden tot een achteruitgang van de kwaliteit van de waterloop (het zgn. achteruitgangsverbod). Meer nog, de lozing mag ook een verbetering niet in de weg staan (de zgn. verbeteringsverplichting).
Voortaan wordt expliciet gekeken naar de evolutie in de tijd. Dit gebeurt door de actuele toestand op het moment voorafgaand aan de vergunningsaanvraag te vergelijken met de geplande situatie na de gevraagde aanpassing van de lozing. De vroegere aanpak, die zich vooral richtte op de meest ingrijpende lozingen (met een > 10%-bijdrage), wordt verlaten. De VMM heeft het bestaande stappenplan grondig herwerkt en nieuwe rekeninstrumenten ontwikkeld om de impact van afvalwaterlozingen beter te kunnen inschatten.
Dat betekent: elke verslechtering, hoe beperkt ook, moet beoordeeld worden. Zelfs een kleine wijziging aan je lozingssituatie – of een ogenschijnlijk detail in het productieproces – kan impact hebben.
Voorbereiden, ook zonder concrete plannen
Ook als er (nog) geen projecten op de plank liggen, is het verstandig om vandaag al je huidige lozingssituatie te screenen. De aangepaste toetsing – ook wel de ‘Wezertoets’ genoemd – vereist immers dat je de toekomstige situatie vergelijkt met de huidige. Een bestaande evaluatie blijft dus bruikbaar, zelfs als je plannen opschuiven. Wie nu al inzicht heeft in zijn waterimpact, kan bij een nieuwe aanvraag sneller schakelen.
Tijd voor actie: denk procesmatig en breed
De KRW-toets kijkt niet enkel naar je lozingspunt, maar naar het hele plaatje: proces, gebruikte stoffen, productievolumes, concentraties en zelfs alternatieve technieken. We moeten dus ruimer denken dan enkel een mogelijke investering in bijkomende zuivering. Een productwijziging, hergebruik of concentratie van afvalstromen kan ook bijdragen. Een productwijziging in het proces kan bijvoorbeeld de samenstelling van het afvalwater positief beïnvloeden. Belangrijke kanttekening is om dit vooraf te laten onderzoeken en goed te onderbouwen bij je aanvraag.
Wat brengt de toekomst?
We verwachten niet meteen een versoepeling in de komende jaren. Integendeel: tegen 2027 moet Vlaanderen voldoen aan de KRW-doelstellingen. Naarmate de kwaliteit van waterlichamen verbetert, zal de lat voor bedrijven nóg hoger komen te liggen. Jouw lozing mag immers de verbetering niet in de weg staan. Vroeg starten met analyse en optimalisatie geeft je voorsprong in een landschap dat enkel strenger wordt.
Kort samengevat:
- Het Europees kader dwingt de Vlaamse overheid en de VMM tot een strenge toepassing van het zgn. Wezer-arrest: geen enkele significante lozing mag leiden tot achteruitgang van de waterkwaliteit, en ook een toekomstige verbetering niet in de weg staan.
- Dit is van toepassing op nieuwe én bestaande lozingen.
- De toetsing gebeurt via de zgn. Wezertool van de VMM. Deze tool werd aangepast en verstrengd in juni 2025.
- Dit leidt tot vergunningen met steeds lagere concentraties, waardoor performantere waterzuiveringen nodig zijn.
- Proactief je afvalwaterimpact onderzoeken en aftoetsen is de beste voorbereiding.
Danny Wiels
