Op welke manier zal de Vlaamse regering in haar tweede jaar het verschil maken voor de Vlaamse ondernemingen? Met die bril lezen we bij Voka de Septemberverklaring die de Vlaams minister-president maandag 22 september uitsprak. Hoe evalueren we de passages rond duurzaamheid?
Vlaanderen verhoogt opnieuw kilometerheffing voor vrachtvervoer
De kilometerheffing voor vrachtwagens werd de voorbije jaren al fors duurder, zowel door de uitbreiding van het wegennet in 2024 (met 686 kilometer) als door tariefverhogingen boven op de indexatie. De laatste verhoging dateert van 1 juli 2025, maar opnieuw wordt naar de kilometerheffing gegrepen om de begroting in evenwicht te brengen. Via contractuele clausules komt de factuur onvermijdelijk bij de hele economie terecht.
Om de ondernemingen met vrachtwagens deels tegemoet te komen, kan Vlaanderen de index- en tariefaanpassingen voortaan laten ingaan op 1 januari in plaats van 1 juli. Dat sluit beter aan bij de heronderhandelingen van transportprijzen en stemt de timing af op de timing in Wallonië. Voka vraagt daarnaast dat de extra opbrengsten worden gebruikt om de onderhoudsachterstand van onze wegen versneld weg te werken.
Positief is dat de geplande investeringen in weginfrastructuur en fietspaden overeind blijven en dat de vrijstelling voor zero-emissie voertuigen behouden blijft. Europees zou de mogelijkheid tot vrijstelling ook verlengd worden tot 30 juni 2031. Voka rekent erop dat het Vlaamse Gewest van deze Europese mogelijkheid zal gebruik maken om de vergroening van de vrachtwagenvloot maximaal te stimuleren.
Voka vindt het jammer dat een algemene slimme kilometerheffing onbespreekbaar blijft voor de huidige Vlaamse regering, terwijl die de files kan helpen terugdringen.
Niet langer groenestroomcertificaten voor hernieuwbare energie tijdens negatieve uren
In de Septemberverklaring kondigde de regering aan dat ze vanaf 2026 geen groenestroomcertificaten meer zal toekennen voor hernieuwbare energie-installaties tijdens negatieve elektriciteitsprijzen. De bekommernis van de regering om de energiefactuur voor bedrijven te verlagen, is terecht. Ook vanuit systeemperspectief is steun tijdens negatieve prijsuren suboptimaal.
Toch vindt Voka dit niet de juiste maatregel. Producenten en bedrijven, die investeren in hernieuwbare energie, rekenen op gemaakte afspraken met de overheid om de rendabiliteit van hun projecten te berekenen. Over enkele jaren zouden de duurste certificaten sowieso uit de factuur verdwenen zijn. Het was beter geweest de gemaakte afspraken te honoreren en op andere wijze de factuur te verlagen, zoals het opkopen van warmtekrachtcertificaten met algemene middelen.
Een breder debat met gepaste maatregelen over de verlaging van energiekosten voor ondernemingen moet dringend gevoerd worden. We betreuren dat de schrapping van groenestroomcertificaten tijdens negatieve uren hier geen deel van uitmaakt. We roepen de regering op om werk te maken van een verlaging van de energiekost, bijvoorbeeld via het staatssteunkader dat CISAF aanreikt.
Nu echt doorpakken voor een voorspelbaar en rechtszeker vergunningenbeleid
Met de Septemberverklaring bevestigt de regering dat ze volop inzet op een sneller en eenvoudiger vergunningenbeleid. Voka onderschrijft die boodschap. Het ontknopen van de acute Vlaamse vergunningenknoop moet een absolute topprioriteit zijn, want een vlotte vergunningverlening is een kerntaak van de Vlaamse overheid. Dringende actie is noodzakelijk, want zowel in de industrie als in de nieuwbouw ligt het aantal vergunningsaanvragen op een historisch dieptepunt.
Dat vraagt daadkracht. Nadat de gemengde expertencommissie eind deze maand haar adviesrapport aflevert, is het cruciaal dat de regering snel en gericht dit advies ook effectief omzet in regelgeving. Werk hierbij met verschillende sporen. Voer uit wat nu al klaarligt, zoals de modulaire omgevingsvergunningsprocedure en de omgevingsbesluiten, en werk parallel aan meer fundamentele, nieuwe regelgevende initiatieven.
Bovendien mogen we niet te snel te tevreden zijn. Voorspelbare en rechtszekere vergunningen zijn een werk van lange adem. Behoud daarom de gemengde expertencommissie vergunningen, zodat de commissie zelf de implementatie van haar eigen advies opvolgt en verder kan inzetten op de finale ontknoping van de vergunningenknoop.
