De Vlaamse Raad voor Innovatie en Ondernemerschap (VARIO) is een strategische adviesraad van de Vlaamse Regering. VARIO adviseert het beleid over wetenschap, technologie, innovatie en ondernemerschap in Vlaanderen.
In zijn 39ste advies, gepubliceerd afgelopen maart, gaat VARIO in op de rol van creatieve destructie als motor voor economische vernieuwing. De raad onderzoekt hoe Vlaanderen deze dynamiek beter kan benutten om ondernemingen internationaal te laten doorgroeien en hoe strategisch internationaliseringsbeleid cruciaal is in een wereld die steeds complexer en competitiever wordt.
In een wereld die steeds sneller verandert en waar onzekerheden elkaar in hoog tempo opvolgen, wordt het duidelijker dan ooit: onze economie moet niet enkel weerbaarder, maar ook internationaler worden. De polycrisissen van vandaag – geopolitieke spanningen, energie- en klimaatcrises, een tanende biodiversiteit en het harde concurrentiefront met grootmachten als China en de VS – maken pijnlijk zichtbaar dat een status quo geen optie meer is. Onze economische structuren zijn te statisch, onze reflexen te traag. Vlaanderen moet durven kiezen voor een radicalere koers, met creatieve destructie en internationalisering als kompas.
In deze context is de oproep van Mario Draghi om Europa fundamenteel heruit te vinden meer dan een strategische aanbeveling. Vlaanderen, als geavanceerde kenniseconomie, investeert fors in onderzoek en ontwikkeling, maar blijft steken in een te lage valorisatiegraad. Het ontbreekt ons aan een ecosysteem waar innovaties écht tot bloei komen, door ondernemerschap dat verder kijkt dan de eigen landsgrenzen. Groeigerichte start-ups, innovatieve kmo’s en kennisintensieve spin-off s zijn de motoren van de transformatie die nodig is. Hun internationale ambities zijn geen luxe, maar een noodzaak.
Internationalisering is geen optie, het is het fundament van onze toekomst.
Bert Mons, Gedelegeerd bestuurder
De beste manier om de kentering in te zetten is om sterker te focussen op internationaal ambitieus ondernemerschap. VARIO stelt daarom een ambitieus pakket aanbevelingen voor. Allereerst pleit de raad voor het versterken van doorgroeifinanciering, met meer publieke en private instrumenten die gericht zijn op scale-ups met internationale slagkracht. Ten tweede moet Vlaanderen strategischer inzetten op technologiegebieden waar we internationaal het verschil kunnen maken. Dat vergt keuzes, focus en durf om op andere domeinen gas terug te nemen. Ten derde is er een versnelling nodig in de digitalisering en vergroening van de industrie, zodat Vlaamse bedrijven zich onderscheiden in mondiale waardeketens. Ten slotte is het cruciaal om het internationaliseringsbeleid te stroomlijnen en actief in te zetten op het aantrekken van internationaal talent, het versterken van de Vlaamse economische aanwezigheid in sleutelregio’s, en het uitbouwen van strategische partnerships.
Deze koers is niet louter theoretisch: landen als Israël, Zweden, Zwitserland en Zuid-Korea tonen aan dat het kan. Israël combineert een sterke innovatiecultuur met een doordachte internationale positionering en toegang tot risicokapitaal. Zweden koppelt duurzaamheid aan een actieve exportstrategie voor groeibedrijven, Zwitserland blinkt uit in hoogtechnologische nichemarkten en slaagt erin om onderzoeksinstellingen, industrie en overheid naadloos te laten samenwerken. Zuid-Korea werkt zich op tot wereldspeler door in te zetten op strategische technologieën, internationalisering en talentmobiliteit. Wat deze landen verbindt, is een visie op ondernemerschap als hefboom voor maatschappelijke en economische veerkracht.
Vlaanderen heeft alle bouwstenen in huis om hetzelfde te doen – maar we moeten ze strategisch inzetten en beter met elkaar verbinden. Dat vraagt leiderschap, samenwerking over beleidsdomeinen heen, en bovenal: een collectieve wil om onze economische toekomst niet te ondergaan, maar te creëren.
We hebben geen tijd voor kleine stapjes. Enkel met een ondernemerscultuur die grenzen wil én durft te verleggen, kan Vlaanderen het hoofd bieden aan de uitdagingen van morgen. Internationalisering is geen optie, het is het fundament van onze toekomst.
