Is de nieuwe klimaatdoelstelling van de Europese Commissie realistisch?

De Europese Commissie heeft begin februari een nieuwe klimaatdoelstelling voor 2040 voorgesteld, waarbij ze streeft naar een vermindering van de uitstoot met 90%. Die doelstelling komt bovenop het streven naar klimaatneutraliteit tegen 2050 en de tussenliggende doelstelling van 55% reductie tegen 2030. Voka pleit ervoor om niet enkel te kijken naar het vooropstellen van doelen, maar de focus te leggen op de implementatie van de al gestelde doelen. 

De reductie van broeikasgassen (voornamelijk CO2) met 55% tegen 2030 zal al een enorme uitdaging zijn. In Vlaanderen werd in 2021 een reductie van 15% ten opzichte van 1990 geregistreerd, geldend voor zowel de ETS- (zware industrie en elektriciteitsproductie) als niet-ETS-sectoren (transport, gebouwen, kleinere industrie, landbouw en afval). Terwijl voor de eerste een Europees geregeld systeem van emissierechten geldt, moeten lidstaten beleid voeren voor de niet-ETS-sectoren. Voorlopig engageert Vlaanderen zich om 40% te reduceren.

Elektrificatie van processen en toepassingen is cruciaal voor het bereiken van een nettonuluitstoot, maar voor de industrie is dat niet altijd haalbaar. Sommige processen zijn moeilijk te elektrificeren en koolstofhoudende producten blijven nodig als grondstoffen. De implementatie van grote industriële warmtepompen of e-boilers vereist aanzienlijke investeringen, belemmerd door onevenwichtige fiscaliteit tussen elektriciteit en fossiele brandstoffen. Grote transitieprojecten zoals carbon capture and storage (CCS) zijn ook afhankelijk van vergunningstrajecten en een regulerend kader. 

Voka ziet niet meteen de noodzaak van een tussentijdse doelstelling in 2040, maar dringt aan op het behouden van focus op 2050 en het ondersteunen van de industrie om klimaatneutraliteit te bereiken. Een reductie van 90% tegen 2040 verplaatst de klimaatneutraliteitsdoelstelling praktisch 10 jaar naar voren. De richting naar 2050 is duidelijk, maar transitieprojecten hebben tijd, investeringen en ondersteuning van de overheid nodig. 

De Commissie erkent zelf dat enorme investeringen nodig zijn om het doel te bereiken. Jaarlijks zijn tot 2050 investeringen van 1.500 miljard euro nodig, met nog hogere bedragen tussen 2030 en 2040. De doelstelling voor 2030 is al zeer ambitieus, daarbovenop een steil pad uitzetten richting 2040 is eigenlijk geen optie. De Commissie zou beter focussen op een Europees industrieel beleid en ondersteuningskader om klimaatneutraliteit tegen 2050 te bereiken.