Begin 2024 schiet North Sea Port Talent officieel uit de startblokken. Stad Gent, VDAB Oost-Vlaanderen, de Nederlandse tegenhanger UWV, North Sea Port en Voka-VeGHO hebben samen één grote ambitie: alle huidige en toekomstige vacatures invullen in het grensoverschrijdende havengebied. Een dubbelinterview met twee van de bezielers: de Gentse schepen van Werk Bram Van Braeckevelt en Arne Oosthuyse, directeur arbeidsmarkt bij Voka Oost-Vlaanderen en voorzitter van North Sea Port Talent.
Tekst Sam De Kegel – foto Luc Nimmegeers
Om werkgevers in het havengebied North Sea Port te ondersteunen in de zoektocht naar de juiste profielen, hebben verschillende partners aan beide zijden van de grens een nieuwe organisatie opgericht: 'North Sea Port Talent', een grensoverschrijdend samenwerkingsverband. North Sea Port Talent zal bedrijven in de haven helpen om de juiste profielen aan te trekken. Het centrum zal luisteren bij ondernemers welke problemen ze ondervinden om hun vacatures in te vullen. Vervolgens gaat het op zoek naar geschikte kandidaten uit Vlaanderen, Nederland en daarbuiten. Ook voor de opleidingsnoden van de bedrijven in de haven zoekt het centrum een passend antwoord.
De intentieverklaring werd op 31 januari 2023 ondertekend, begin 2024 volgt de échte start. Arne Oosthuyse: “De betrokken organisaties werkten nog te veel naast elkaar. We gaan nu de krachten veel meer bundelen, én over de grenzen heen.”
Is dat grensoverschrijdende karakter het unieke van dit nieuw samenwerkingsverband?
Bram: Klopt. We haalden de mosterd deels bij Aviato, het platform waarop je alle vacatures voor tewerkstelling op Brussels Airport vindt. De Vlaamse, Waalse en Brusselse arbeidsbemiddelingsorganisaties VDAB, Forem en Actiris bundelen daar samen de krachten. Hier gaan we min of meer hetzelfde doen. Na een lange aanloop en voorbereiding willen we nu een vliegende start maken.”
Arne: “Het partnerschap was in het begin iets te breed. De key stakeholders bij North Sea Port Talent zijn nu Stad Gent, VDAB Oost-Vlaanderen, de Nederlandse tegenhanger UWV, North Sea Port en Voka-VeGHO. Zij zetten de krijtlijnen uit, maar bij de uitvoering van onze acties gaan we natuurlijk ook andere organisaties betrekken, die bijvoorbeeld opleidingen voorzien in het havengebied.”
Hoe groot is de urgentie voor één havengerelateerde tewerkstellingspool?
Arne: “Uit Voka’s jongste arbeidsmarktbevraging in de haven blijkt dat er enkel al aan Vlaamse zijde 3.000 vacatures zijn, dat is 60% meer dan zes jaar geleden. Er zijn 550 bedrijven actief in het grensoverschrijdende havengebied en die vertegenwoordigen zo’n 102.000 directe en indirecte jobs. Ook het aantal jobs neemt gigantisch toe, we tellen er nu 6.000 meer dan vijf jaar geleden.”
Bram: “Daarnaast stellen we vast dat zeker aan Vlaamse zijde de drempel om in onze haven aan de slag te gaan, zeer groot blijft. Onbekend is onbemind. Daar kunnen we echt iets aan doen. Bij vele werkzoekenden, in en rond Gent, staat de haven zelfs niet op de radar, het is compleet onbekend terrein. Ze kennen de veelheid en gevarieerdheid van jobs niet of ervaren drempels om ernaar toe te geraken.”
Arne: “Hoe dichtbij de haven ook ligt, voor veel Gentenaren ligt hij veraf. Ze weten vaak niet dat er ook een job op hun maat mogelijk is. Velen denken dat ze een hoog diploma moeten hebben, maar uit ons onderzoek blijkt dat de bedrijven dit vaak niet (meer) vragen. Ze willen werknemers met de juiste attitude, opleiden doen ze zelf wel.”
Hoe komt het toch dat de fusiehaven nog zo onbekend is bij het grote publiek?
Arne: “De bedrijfswereld weet wat er reilt en zeilt, maar de man en vrouw in de straat is vaak weinig op de hoogte. Veel communicatie gebeurt ook enkel naar de bedrijfswereld.”
Bram: “Arbeidsmarktbeleid behoort niet tot de kerntaak van het havenbedrijf North Sea Port. Maar uiteraard heeft een haven wel belang bij ingevulde jobs van de toekomst. Ik begon als schepen van Werk in 2019 en deed toen een ‘rondje’ bij vele bedrijven. Het viel me enorm op hoe groot de vervoersarmoede is in Gent. De drempel om van thuis naar de werkgever te geraken, is groot. Ik ben ook voorzitter van Max Mobiel, de bus die mensen letterlijk tot op hun werk brengt.”
Want openbaar vervoer naar en vanuit de haven blijft een pijnpunt?
Arne: Klopt. Maar laat ons ook niet het deprimerende beeld schetsen dat de haven onbereikbaar zou zijn. Via Max Mobiel en andere initiatieven zijn er wel degelijk mogelijkheden om op de werkplek te geraken. Veel bedrijven zijn ook bereid om zelf te investeren in mobiliteitsoplossingen. Er komt ook steeds meer fietsinfrastructuur.”
Bram: “Klopt. Alles begint met het idee dat je er écht wil geraken.”
Hoe gaan jullie zich onderscheiden van reeds bestaande, commerciële jobplatformen?
Bram: “Als we geen meerwaarde kunnen betekenen, dan moeten we er direct mee stoppen. We moeten en zullen onszelf bewijzen dat we niet het zoveelste jobplatform zijn.”
Arne: “Wat er momenteel niet bestaat, is één locatie waar je overzichtelijk alle vacatures in het havengebied in Vlaanderen en Nederland kan zien. Nu zitten die overal verspreid. We gaan luisteren naar de bedrijven wat de noden en meest gezochte profielen zijn. Er zijn zo’n 14.000 werkzoekenden in Gent, laat ons die gericht opleiden. We zullen moeten investeren in opleidingen bij VDAB, maar ook bij de bedrijven zelf. We moeten ook in kaart brengen welke academy’s (opleidingscentra in de bedrijven, red.) er al bestaan.”
Bram: “Bedoeling is dat de vacatures ingevuld worden en dat bedrijven in de haven elkaar kunnen versterken. De convergentie tussen de verschillende partners én de bedrijven moet onze grote troef worden. We zullen het vertrouwen van de bedrijven moeten winnen en steken onze nek uit. Finaal zullen de resultaten aantonen of we het goed gedaan hebben.”
Arne: “Arbeidsbemiddeling is één facet, maar we gaan vooral ook de fusiehaven promoten als een aantrekkelijke plek om te werken. En we zullen dat niet enkel doen in Gent maar ook in Wallonië, Brussel en in het buitenland. Eerst gaan we hier de werkzoekenden matchen maar als we de profielen hier niet vinden, zullen we ook over de grenzen kijken, en niet enkel in Nederland. Voka staat voor gerichte economische migratie. Maar laat ons eerst vissen in de nog grote lokale vijver.”
Bram: “Wie bijvoorbeeld een STEM-richting heeft gevolgd, kan perfect aan de slag in de haven.”
Arne: “Een van de acties die we zullen organiseren, is het format van Jobdreamday naar de haven brengen, waarbij we Gentse scholieren die binnenkort afstuderen, in contact brengen met havenbedrijven.”
Mikken jullie daarnaast in eerste instantie op werkzoekenden om al die vacatures in te vullen?
Arne: Jazeker. Wist je dat er voor maar liefst 70 procent van de jobs in ons havengebied geen diplomavereiste is? Dat blijkt uit een Voka-VeGHO bevraging.”
Bram: “In onze fusiehaven is men bewust bezig met de omslag naar duurzaamheid in producten en processen. Er zijn, letterlijk en figuurlijk veel duurzame jobs, jobs die niet zomaar zullen verdwijnen, maar blijven bestaan in de toekomst.”
Arne: “Veel havenbedrijven zijn ook vooruitstrevend in hun HR-beleid, dat blijkt uit onze lerende netwerken. De bedrijven dragen echt wel zorg voor hun werknemers.”
Moeten we ook niet mikken op die tienduizenden inactieven voor de invulling van vacatures?
Arne: “Laat ons eerst focussen op de 14.000 ingeschreven werkzoekenden. Gent kent nu een werkzaamheidsgraad van 73%, dat moet nog hoger.”
Bram: “Soms lopen onze standpunten op vlak van activering niet gelijk met Voka, maar ik zoek als schepen steeds naar een gemeenschappelijke agenda waarbij we samen doelstellingen kunnen bepalen om toch vooruit te gaan. Het Arbeidspact is daar een concreet voorbeeld van, North Sea Port Talent evenzeer. Wat de werkzaamheidsgraad betreft, zitten we met Gent boven het gemiddelde van de centrumsteden, alvast een sterke evolutie.”
Arne: “We zullen ook een antwoord moeten bieden op de grote pensioneringsgolf in de haven. De leeftijd waarop mensen uitstromen, is nog altijd te laag. Er zijn via SWT nog te veel achterpoortjes. We moeten langer aan de slag blijven, maar bedrijven zullen ook moeten zien hoe ze mensen langer werkbaar aan de slag kunnen houden.”
Bram: “Het feit dat er zoveel langdurig ziek uitvallen, is ook een signaal, laat ons nog sterker samenwerken om perspectief op de arbeidsmarkt (terug) mogelijk te maken.”
Wat het opleidingsluik betreft binnen NSP Talent, hoe zien jullie dit concreet?
Arne: “Laat ons duidelijk zijn: we worden geen opleidingscentrum maar zullen aan opleidingscoördinatie doen. Er bestaan heel veel initiatieven, maar er is geen overkoepelend overzicht. We willen op dat vlak een onestopshop zijn voor bedrijven. Door in kaart te brengen wat de meest gezochte profielen zijn en welke opleidingen er al bestaan, zullen we zowel aan de opleidingscentra als aan de bedrijven laten weten waar ze concreet moeten in investeren. Wist je dat één op de vier bedrijven in de fusiehaven een eigen academy of opleidingscentrum heeft? Bijna elk bedrijf staat open om zijn kennis te delen met andere bedrijven.”
Wanneer zal North Sea Port slagen in zijn opzet?
Bram: “Als we niet meer nodig zijn, dus onszelf overbodig kunnen maken, dan stoppen we ermee.”
Arne: “Dit project zal moeten groeien. Eerst moet elk bedrijf in de haven North Sea Port Talent leren kennen. We hebben nu een aanvraag voor een internationale vzw ingediend. Er is net een vacature uitgeschreven voor een directeur die aan het hoofd komt van dit uniek samenwerkingsverband. We zullen ook middelen aanvragen bij Interreg. Vanaf 1 januari 2024 willen we dan full gas gaan.”
