Ruim de helft van de Vlaamse kmo’s zal binnen vijf jaar een overdracht moeten plannen. Toch zijn veel ondernemers daar nog niet mee bezig. Terwijl net een tijdige voorbereiding het verschil maakt tussen een vlotte transitie en een moeilijk afscheid.
De meest recente studie van VLAIO, Universiteit Antwerpen en UHasselt (2023) toont aan dat 56,5% van de Vlaamse kmo’s met een bedrijfsleider ouder dan 55 jaar verwacht dat binnen vijf jaar een overdracht zal plaatsvinden. Toch is slechts 52,7% effectief bezig met de voorbereiding. Maar liefst 42,9% is nog niet gestart met de planning, vaak omdat men niet weet hoe eraan te beginnen.
Dat is verontrustend, oppert Ellen Olislagers, directeur familiebedrijven bij Voka - KvK Limburg. “Want een overdracht vraagt tijd en zorgvuldige voorbereiding — zowel financieel, juridisch als menselijk”, vindt ze. “Wie te laat begint, riskeert waardeverlies, spanningen binnen het team en zelfs discontinuïteit van het bedrijf. Of het nu gaat om een familiale overdracht of een externe verkoop: een goed geplande transitie vergroot de slaagkansen aanzienlijk.”
Investeren in de toekomst van het bedrijf én in de gemoedsrust van de ondernemer, staat dus gelijk aan tijdig nadenken over overdracht. “Dat is cruciaal om het bedrijf, de medewerkers én het ondernemersverhaal een toekomst te geven.”
Meest voorkomende valkuilen
Veel ondernemers onderschatten om te beginnen al de complexiteit van een overdracht, antwoordt Ellen Olislagers als we haar vragen naar de meest voorkomende valkuilen of misverstanden bij bedrijfsleiders? “Ze denken dat het volstaat om ‘een koper te vinden’ of ‘de zaak aan de kinderen over te dragen’, terwijl een succesvolle overdracht jaren voorbereiding vraagt — financieel, fiscaal én organisatorisch”, oppert ze.
De vraag is ook vaak of de bedrijfsleider zelf nog op een of andere manier aan boord blijft. “Zo wordt ook vaak te laat nagedacht over de eigen rol na de overdracht, waardoor opvolgers onvoldoende ruimte krijgen om echt het roer over te nemen.”
Daarnaast spelen, volgens Olislagers, emoties een grotere rol dan velen verwachten. “Zeker bij familiale overdrachten kunnen spanningen tussen generaties of onuitgesproken verwachtingen de voortgang vertragen of zelfs blokkeren.”
Tot slot leidt laattijdige voorbereiding er vaak toe dat ondernemers kansen missen om hun bedrijf toekomstklaar te maken. “Wie pas op het einde begint te plannen, heeft minder ruimte om structuren te optimaliseren, processen te stroomlijnen of de onderneming aantrekkelijker te maken voor opvolgers of kopers.”
Transfer Readiness
Om bedrijfsleiders te helpen om hun onderneming effectief verkoopklaar te maken, biedt Voka het programma Transfer Readiness aan.
Dit heeft als doel bedrijven te sensibiliseren rond de volledige of gedeeltelijke verkoop, zodat dit proces zonder tijdsdruk kan plaatsvinden. “In dit unieke traject gidsen drie experts je door het overnamelandschap en behandelen ze alle aspecten rond de overdracht. Ze helpen om de sterktes en zwaktes van je bedrijf in kaart te brengen, strategische keuzes te maken voor de toekomst en een persoonlijk actieplan op te stellen voor een succesvolle en tijdige overdracht.”
Transfer Readiness is bovendien praktisch opgevat. “Het programma biedt de mogelijkheid om te leren van praktijkcases en ook om ervaringen uit te wisselen met gelijkgestemde ondernemers in een vertrouwelijke omgeving.”
Lees hier ook onze nieuwe Voka Wijzer "Goed bestuur als kompas voor de toekomst".
