Op 30 september leverde de gemengde expertencommissie vergunningen haar advies af aan de Vlaamse Regering. Een lijvig rapport, doordrongen van gezond verstand, boordevol quick wins én fundamentele hervormingen die het Vlaamse vergunningenbeleid eindelijk werkbaar en rechtszeker kunnen maken. Voka leverde de voorbije maanden stevige input en ziet die nu duidelijk weerspiegeld in het eindresultaat. Maar hoewel het advies een belangrijk kantelpunt markeert, is de strijd nog lang niet gestreden.
De commissie vertrekt vanuit één centrale vaststelling: ondernemen in Vlaanderen is vandaag te vaak een sprong in het duister. Wie wil bouwen, uitbreiden of investeren, botst op een ondoorzichtig kluwen van regels, procedures en adviezen. De onzekerheid is groot, de wachttijden lang, de uitkomst vaak onvoorspelbaar. Dat kost ondernemers niet alleen tijd en geld, maar ondermijnt ook hun vertrouwen in de overheid. Precies daar wil het advies verandering in brengen: het legt de basis voor een vergunningenbeleid dat rechtszekerheid schept vóór, tijdens én na de procedure.
Initiatiefnemers moeten vóór het indienen van een aanvraag exact weten wat van hen verwacht wordt. Daarom pleit de commissie voor een afdwingbaar recht op vooroverleg en voor een helder onderscheid tussen bindende wetgeving en niet-bindend beleid. Soft law mag nooit nog als harde weigeringsgrond worden toegepast. Tijdens de behandeling van dossiers moet de overheid sneller en transparanter werken, zonder aan zorgvuldigheid in te boeten. Het volledigheidsonderzoek mag maximaal 30 dagen duren, en bindende adviezen verdwijnen. Enkel de wet bindt. Bovendien krijgen vergunningverleners ruimte om ook de maatschappelijke en economische meerwaarde van een project in rekening te brengen, in plaats van enkel de risico’s.
Voor ondernemers betekent dit advies een sprankel hoop.
Bert Mons, Gedelegeerd bestuurder
Ook na de procedure moet de rechtsonzekerheid verdwijnen. Vandaag worden vergunningen te gemakkelijk vernietigd, vaak op basis van laattijdige of procedurele bezwaren. De commissie stelt terecht dat alleen wie tijdig en inhoudelijk heeft deelgenomen aan het proces nog beroep mag aantekenen, en enkel als hij werkelijk benadeeld is. De Raad voor Vergunningsbetwistingen moet zich voortaan beperken tot de wettigheid van de beslissing, niet langer tot de inhoud. Waar fouten opduiken, moet een snelle herstelbeslissing volstaan.
Ten slotte wijst de commissie op de nood aan een betere, slimmere regelgeving. Vlaanderen moet af van verouderde en onwerkbare instrumenten die vandaag elke vooruitgang verstikken. Er is nood aan flexibele ruimtelijke planning, aan bestemmingsneutraliteit voor bepaalde projecten en aan de schrapping of herziening van regels die hun doel voorbijschieten, zoals de Hemelwaterverordening of de VEN-toets.
Voor ondernemers betekent dit advies een sprankel hoop: eindelijk zicht op een systeem dat duidelijkheid biedt, investeringen aanmoedigt en besluitvorming versnelt. Minister-president Diependaele en minister Brouns kondigden al aan om snel werk te maken van de eerste concrete resultaten. Dat is goed nieuws, maar de échte test volgt nu. Want een advies verandert niets zolang het niet wordt omgezet in duidelijke, kordate regelgeving.
Voka roept de Vlaamse regering daarom op om het momentum niet te laten wegglippen. De richting is juist, de tijd is rijp, het draagvlak is er. Nog geen victorie dus, maar wél een kantelpunt. Als Vlaanderen nu doorpakt, kunnen we eindelijk evolueren naar een vergunningenbeleid dat ondernemen niet hindert, maar mogelijk maakt.
