Met de modernisering van het secundair onderwijs kunnen leerlingen uit arbeidsmarktgerichte richtingen voortaan afstuderen na het zesde jaar, zonder zevende specialisatiejaar. Wat een logische vereenvoudiging lijkt, dreigt cruciale vakkennis en praktijkervaring overboord te gooien. Sectoren en scholen waarschuwen voor de gevolgen, want net in dat zevende jaar worden onmisbare competenties opgebouwd. Het risico is groot dat jongeren én bijgevolg ondernemingen de dupe worden.
Voka trekt, samen met 20 sectororganisaties, aan de alarmbel. De impact van deze hervorming op de zevende specialisatiejaren wordt onderbelicht. Door het vervallen van de diplomadrempel in het zesde jaar, dreigen veel leerlingen het zevende jaar links te laten liggen. Verschillende scholen geven nu al aan bepaalde opleidingen niet langer te zullen inrichten door gebrek aan instroom. Dat is bijzonder problematisch voor sectoren die net zwaar leunen op de competenties die in het zevende jaar worden opgebouwd.
Zonder zevende jaar geen vaktechnisch talent
Voor de arbeidsmarktgerichte finaliteit geldt dat leerlingen vanaf nu hun diploma behalen via een onderwijskwalificatie niveau 3 en de verwerving van de algemene vormingsdoelen. Op zich biedt dat een erkenning van de inspanningen in het zesde jaar. Maar wat dreigt verloren te gaan, zijn de vaktechnische competenties en beroepskwalificaties die pas in het zevende jaar worden aangeleerd. Denk aan CNC-operatoren, dakwerkers, vaktechnici in installatietechnieken of interieurbouwers. In sectoren als de chemie of de bouw zijn deze profielen onmisbaar. Zo blijkt dat in de Antwerpse chemiesector liefst 70% van de nieuwe procesoperatoren uit een zevende specialisatiejaar komt.
Duaal leren dreigt slachtoffer te worden
De 7de jaren bieden ook vaak een duaal leertraject aan: een model waarbij jongeren leren op school én op de werkvloer. Het zijn net deze duale opleidingen die een vlotte aansluiting met de arbeidsmarkt garanderen. Minder zevende jaren betekent automatisch ook minder duaal leren – en dus opnieuw een verarming van het technisch-beroepsonderwijs én een gemiste kans voor jongeren om zich op een realistische manier voor te bereiden op een knelpuntberoep.
Het schoolverlatersrapport van de VDAB toont duidelijk aan dat jongeren die een zevende jaar volgen, veel vlotter de overstap maken naar de arbeidsmarkt. Het is dan ook verbazend dat het belang van deze jaren in de recente hervorming nauwelijks werd meegenomen. Nochtans ligt hier een cruciale hefboom: jongeren verwerven in een zevende jaar niet alleen bijkomende technische vaardigheden, maar versterken ook hun inzetbaarheid, zelfstandigheid en maturiteit.
Beleid moet zevende jaren veiligstellen
Voka roept, samen met 21 sectoren, de minister van Onderwijs op om de gevolgen van deze hervorming grondig in kaart te brengen. Zoals in De Tijd verwoord: “Samen met de ondernemerswereld en de onderwijsverstrekkers moet de impact van de hervorming in kaart worden gebracht en vragen we de minister om grondig bij te sturen.”
Er is dringend nood aan overleg, duidelijkheid voor scholen en bedrijven, en maatregelen die de meerwaarde van de zevende jaren erkennen én veiligstellen.
De toekomst van vaktechnisch talent hangt hiermee samen. Voor een ondernemend Vlaanderen is het behoud en de versterking van de zevende jaren geen detail, maar een noodzaak.
