Krantenkoppen van maandag 8 september maken gewag van de intenties van Vlaamse minister van Energie Melissa Depraetere om in te grijpen in het systeem van de groenestroomcertificaten. Deze certificaten bewijzen dat elektriciteit werd opgewekt uit hernieuwbare energie. Sinds 2004 ontvangen eigenaars hiervoor steun per geproduceerde MWh. Dit systeem heeft de groei van hernieuwbare energie de afgelopen decennia sterk gestimuleerd, ook bij bedrijven.
De financiering van het systeem gebeurt via de elektriciteitsfactuur van de eindgebruiker. Voornamelijk installaties van voor 2013 genieten van hoge ondersteuning omdat de overheid onvoldoende heeft geanticipeerd op de sterke daling van de kostprijs van fotovoltaïsche panelen. Bedrijven berekenen hun rendement op basis van gemaakte afspraken met de overheid.
Eerdere poging liep spaak
De vorige Vlaamse minister van Energie Zuhal Demir pleitte voor een volledige stopzetting of ‘knip’ in het systeem van de groenestroomcertificaten vanuit het perspectief van mogelijke oversubsidiëring. Dat opzet was echter op juridisch drijfzand gebouwd: principes als het gelijkheidsbeginsel (welke installaties worden geviseerd en welke niet) en juridische onzekerheid door het inbreken in een lopend contract, deden het voorstel van tafel verdwijnen.
Geen afspraak in regeerakkoord
In het huidige Vlaams regeerakkoord of de beleidsnota Energie staat geen enkele verwijzing naar een knip in de groenestroomcertificaten. Dat maakt het voor Voka des te verrassender dat de piste nu opnieuw opduikt. Minister Depraetere kiest daarbij voor een aangepaste aanpak: steun beperken tijdens negatieve prijsuren. Waar nu nog steun kan worden uitgekeerd tot 6 uur negatieve prijzen per dag, wil ze dit terugbrengen tot 1 uur, met een verwijzing naar Europese staatssteunregels.
Diezelfde staatssteunregels zijn echter gebaseerd op het vertrouwensbeginsel: wanneer een onderneming op basis van een goedgekeurde regeling een subsidie ontvangt, mag de overheid daar niet zomaar op terugkomen. Volgens Voka blijft dezelfde argumentatie dus van tel. Er moet weldegelijk een contract tussen overheid en begunstigde partij opengebroken worden waarbij toegezegde subsidie ontnomen wordt.
Is de ingreep de moeite waard?
Daarnaast vraagt Voka zich af of het sop de kool wel waard is. Het klopt dat de groenestroomcertificaten miljarden hebben gekost en de elektriciteitsfactuur gevoelig heeft doen opdrijven, maar de komende jaren zullen de duurste certificaten uit de markt verdwijnen en tegen 2031 zullen die effecten verdwijnen. De Vlaamse overheid kan er ook altijd voor kiezen om met algemene middelen de duurste certificaten uit de markt te halen en niet om toegezegde steun voor installaties af te romen. Om de elektriciteitsfactuur verder te drukken, kunnen ook de bestaande overschotten van de warmtekrachtcertificaten opgekocht worden.
Contract is contract
Kortom: een contract is een contract en afspraken dienen nageleefd te worden. Laten we ook niet vergeten dat er een PV-verplichting bestaat in Vlaanderen die bedrijven verplicht om bijkomend PV te leggen. Het kan niet de bedoeling zijn om de lasten op te leggen, maar de lusten te ontnemen.
