De flexijobs liggen onder vuur, alweer. Terwijl ze voor 230.000 mensen en duizenden bedrijven welgekomen zijn, dreigen ze een budgettair slachtoffer te worden in de zoektocht naar extra inkomsten voor de overheid.
Het federaal regeerakkoord voert momenteel een reeks hervormingen in die de arbeidsmarkt flexibeler en aantrekkelijker moeten maken. Twee specifieke maatregelen daarin gaan over de flexijobs die sinds 2016 in de lift zitten. Enerzijds ligt er momenteel een wetsontwerp in het parlement dat de inkomensgrens optrekt van 12.000 naar 18.000 euro. Daarboven wordt de werknemer belast. Anderzijds wordt er gewerkt aan het uitbreiden van het toepassingsgebied waardoor de flexijobs in de regel overal mogelijk worden tenzij sectorale sociale partners er een stokje voor steken. De omgekeerde weg met een opt-in via sociaal akkoord bleek moeizaam. Sociaal overleg en flexibiliteit zijn zelden een goede match. Terecht dat de regering de werkwijze omdraait.
Maar...
Nog voor het wetsontwerp goed en wel rond is, wordt op de vooravond van de federale begrotingsgesprekken al gespeculeerd over het ontmoedigen ervan in de zoektocht naar vele miljarden. De redenering luidt dat het fiscaal gunstregime de sociale zekerheid inkomsten doet mislopen en het afschaffen ervan extra inkomsten oplevert. Echter, een blik op de voorhanden zijnde RSZ-statistieken zet één en ander in een ander daglicht.
In 2024 werd in het totaal door bijna 230.000 mensen bijgeklust. Omgerekend naar voltijds equivalenten gaat het om een arbeidsvolume van slechts 26.509 VTE’s die in hoofdzaak wordt ingezet in horeca, uitzend en handel. Het fenomeen leeft vooral langs Vlaamse kant.
Het gemiddeld aantal uren dat een flexijobber werkt bovenop zijn job of pensioen was in 2024 219 uren per jaar ofwel 4 uur per week. Er is een groot verschil tussen -65jarigen en +65jarigen. Die laatsten werkten gemiddeld dubbel zoveel uren: 404 tegenover 186 uren per jaar (ofwel 7,7 uren tegenover 3,75 uren per week).
Het extra inkomen is eerder beperkt en te verstaan als een extraatje. In 2024 verdiende een werknemer gemiddeld bruto 2.793 euro bij (mediaan 1.467 euro) tegenover een gepensioneerde 6.426 euro (mediaan 4.277 euro).
Dit is geen massief volume aan 'gemiste reguliere jobs' maar eerder wat extra zuurstof voor vooral horeca, handel en uitzendarbeid – sectoren die draaien op piekmomenten – en jonge werknemers die graag wat bijverdienen alsook gepensioneerden. De heisa over flexijobs als zijnde een ontwrichtend mechanisme voor de financiering van de sociale zekerheid lijkt dan ook vergezocht. Meer zelfs, ze zouden eenvoudigweg niet zijn ontstaan mochten ze belast geweest zijn als reguliere jobs. Hen nu in vraag stellen en de geplande hervorming bijsturen zal ten gronde niets creëren in het regulier circuit.
Flexijobs illustreren veeleer een nood aan flexibiliteit (op piekmomenten), de wens om ook na 65 nog deels actief te blijven en de problematiek van een te hoge belastingdruk op reguliere lonen. Het drama is dat het verlagen ervan wellicht de eerstkomende jaren budgettair onmogelijk zal zijn. Het zou dan ook bijzonder jammer zijn dat ze geslachtofferd worden in de zoektocht naar extra inkomsten en hiermee eens te meer de prikkel naar werk weer verkleint.
