Vorige week was er veel commotie over de RTL-documentaire ‘Sans boulot: tous fraudeurs’, over niet-werkenden in Verviers. Die commotie is enigszins verrassend, gezien die problematiek al veel langer gekend zou moeten zijn.
In België zijn vandaag bijna 1,9 miljoen mensen op actieve leeftijd (20 tot 64 jaar, de bevolkingsgroep die in theorie kan werken) niet aan het werk. Dat is 27%. In Europa doen enkel Spanje, Griekenland en Italië nog slechter. In toplanden als Nederland, Zwitserland en Zweden is dat gemiddeld 17%. Mocht ons land op een vergelijkbaar niveau raken, dan zouden er bijna 700.000 extra mensen aan het werk zijn. Voor de aanslepende begrotingsdiscussies zou dat uiteraard een enorm verschil uitmaken.
Regionale verschillen
Ook de regionale verschillen kunnen moeilijk verbazen, want ook die zijn al heel lang gekend. In Vlaanderen is iets minder dan één op vier niet aan het werk, in Wallonië gaat het om één op drie en in Brussel om 36%. Vlaanderen is daarmee ongeveer gemiddeld onder de Europese regio’s, terwijl Wallonië en Brussel bij de zwakste regio’s van Europa horen. Enkel een paar perifere Spaanse, Franse en Italiaanse regio’s presteren nog slechter. Ook in de vormen van inactiviteit zijn er duidelijke verschillen. Zo is werkloosheid amper een probleem in Vlaanderen, terwijl die in Brussel goed is voor een vierde van de niet-werkenden.
Pensioen voor 65 komt dan weer veel meer voor in Vlaanderen en Wallonië dan in Brussel. Mocht in Vlaanderen iedereen werken tot 65, dan hadden we een totale werkgelegenheidsgraad bij de hoogste van Europa. Anderzijds is het toenemende aantal arbeidsongeschikten een probleem in heel ons land (hoewel dat in Wallonië duidelijk hoger ligt dan in de andere twee regio’s). Na Noorwegen heeft België het hoogste aandeel arbeidsongeschikten in Europa, en hun aantal blijft fors toenemen.
Staken tegen normale hervormingen
Met het beperken van de werkloosheidsuitkering in de tijd, de echte bonus/malus in de pensioenen en de plannen om langdurig zieken te activeren, neemt de federale regering maatregelen om meer mensen aan het werk te krijgen. De vakbonden schreeuwen daarover moord en brand en pakken volgende week uit met drie dagen staking.
Ondanks die stakingsmarathon maakt de regering de juiste beleidskeuze. Meer mensen aan het werk is allicht de makkelijkste (lees minst moeilijke) weg om onze overheidsfinanciën terug in de juiste richting te duwen. De maatregelen waartegen gestaakt wordt, zijn trouwens in de meeste landen ten noorden van ons al veel langer de normaalste zaak van de wereld.
De maatregelen waartegen gestaakt wordt, zijn in de meeste landen ten noorden van ons al veel langer de normaalste zaak van de wereld.
Meer nog, de maatregelen die nu op tafel liggen, zullen niet volstaan om de Belgische werkgelegenheidsgraad boven 80% te tillen, een niveau waar dertien Europese landen vandaag al zitten. De komende jaren zullen nog verdere ingrepen nodig zijn. Daarbij is het belangrijk dat er gelijkmatig ingegrepen wordt op alle vormen van inactiviteit. Zoniet dreigt gewoon een verschuiving, die we bijvoorbeeld de voorbije jaren al zagen van afgebouwde vervroegde uittredingsmogelijkheden naar langdurige arbeidsongeschiktheid.
In een normaal land zijn een pak meer mensen aan het werk
De combinatie van een uitgebreide welvaartsstaat (en overheidsapparaat) met te weinig mensen die werken, is eenvoudigweg niet langer houdbaar. In België proberen we een gelijkaardige welvaartsstaat als in Zweden overeind te houden, maar we doen dat met naar verhouding 700.000 minder werkenden.
Dat soort extreme uitzondering houden we niet vol. De vakbonden, en sommige politieke partijen blijven dat ontkennen, en laten na om met ernstige alternatieven te komen om de houdbaarheid van onze welvaartsstaat te versterken. Staken tegen maatregelen om echt meer mensen aan het werk te krijgen (zoals vandaag al in het grootste deel van Europa gebeurt), zet de toekomst van onze welvaartsstaat op het spel.
