Deloitte over aantal overnames: “Demografie en liquiditeit als grote motoren”

Deloitte profileert zich als een onestopshop voor fusies en overnames. “We begeleiden onze klanten (kopers en verkopers van aandelen of handelsfondsen) doorheen het volledige verhaal”, verduidelijkt Karel Vercruysse. “Tijdens een intakegesprek toetsen we de persoonlijke ambities af en staat het menselijke verhaal dus centraal. Daarna gaan we na of het bedrijf er wel klaar voor is. Na die oriënterende fase gebeurt de waarderingsoefening en zetten we het bedrijf in de etalage met een bedrijfsprofiel, nadien aangevuld met een informatiememorandum. We ondersteunen de klant ook tijdens de onderhandelingen, de due diligence (grondig onderzoek naar de financiële, juridische en operationele situatie van het bedrijf), schetsen mee het juridische kader en staan stil bij fiscale aandachtspunten.”

Consoliderende sectoren

De financiële en zakelijke dienstverlener heeft daarbij verschillende ijzers in het vuur. “Door ons breed vertakte (inter)nationale netwerk van kopers en verkopers kunnen we snel de juiste mensen rond de tafel brengen”, pikt Bruno Degrande in. “We beschikken over diepgaande expertise in diverse sectoren die volop aan het consolideren zijn, zoals autoconcessies, voeding, de verzekeringswereld, technologie en de hele bouwsector. De consolidatiegolf binnen de bouwsector wordt gestuurd door drivers als industrialisering, digitalisering, duurzaamheid (ESG), expertise en een tekort aan arbeidskrachten. Dat resulteert in een verticale-horizontale-geografische integratie. Dankzij korte lijnen met buitenlandse collega’s, brengen we ook opportuniteiten over de grenzen heen in kaart. Daarnaast specialiseren we ons ook in gesplitte transacties, waarbij bijvoorbeeld het vastgoed en de exploitatie door verschillende spelers worden overgenomen.”

Een cruciale voorwaarde voor een overname, is of het bedrijf effectief verkoopklaar (‘transfer ready’) is. “Tijdens dat proces is het belangrijk om op verschillende potentiële hindernissen te anticiperen”, aldus Karel. “Hoe lang loopt de exploitatievergunning nog? Is het bedrijf volledig mee met de digitalisering? Is het innovatief genoeg, bijvoorbeeld op vlak van productontwikkeling? Hoe duurzaam en doordacht is het businessmodel? Hoe sterk is het bedrijf georganiseerd? In welke mate is de aanwezige kennis voldoende gedeeld binnen de organisatie? De antwoorden op die vragen zijn van essentieel belang voor potentiële kopers.”

Vergrijzing

Het aantal overnames is er door de jaren heen zeker niet minder op geworden. “Dat heeft enerzijds te maken met de sterk aanwezige liquiditeit in de markt, zowel bij ondernemingen, fondsen als vermogende particulieren”, zegt Karel. “Secundo speelt de vergrijzing een rol: veel babyboomers verlaten de arbeidsmarkt en bekijken de mogelijkheden om hun onderneming over te laten aan een familiale opvolger of aan een derde partij. Verkoop aan derde partijen zien we vaker dan vroeger in combinatie met een her-instap. Het opgebouwd vermogen wordt deels veiliggesteld door het creëren van een cash-moment, waarbij de verkoper opnieuw instapt binnen een nieuwe structuur (buy-out (BO)-structuur), vaak als minderheidsaandeelhouder. Het lijkt ons ook logisch dat er parallel aan de verkoop ook aan de successieplanning wordt gewerkt.”

“Klopt, al voelt de nieuwe generatie binnen een familiebedrijf zich tegenwoordig niet meer verplicht om de fakkel over te nemen: de ouders beseffen hoe uitdagend de job wel is en willen daar hun kinderen niet meer onnodig mee belasten”, pikt Bruno in. “Het kan inderdaad een reden zijn om een nieuwe buy out-structuur te overwegen, waarbij men via een pre-exit al een deel van zijn aandelen verkoopt, om dan in een volgende fase ook de rest van de hand te doen. Dergelijke transacties zie je vaak gebeuren met private-equityfondsen. Het aantal dergelijke fondsen is door de jaren heen exponentieel toegenomen. Ondanks de liquiditeit in de markt zien we meer dan vroeger vendorloan, mezzanine-financiering en earnout-formules als facilitator van een transactie.”

Bedrijven zoals Deloitte hebben ondernemers al vaak op het hart gedrukt om tijdig met de voorbereidingen van een exit-scenario te beginnen. “Zeker sinds de covid-pandemie staan mensen sneller stil bij hun gezondheid. Het zorgt er mee voor dat ze sneller de krijtlijnen van een overname beginnen uittekenen. Tegelijk merken we dat dergelijke transacties professioneler dan vroeger worden aangepakt, ook in familiebedrijven. Daar staan bepaalde cruciale afspraken idealiter ook vermeld in een eerder opgesteld familiaal charter, waarin bijvoorbeeld de mogelijkheid tot intrede van schoonfamilie aan bod komt. Hoe beter de voorbereiding, hoe vlotter de transactie kan gebeuren. Doorgaans neemt een overnameproces toch snel 10 à 12 maanden in beslag”, besluit Karel Vercruysse.

www.deloitte.com

Als proactief accountancykantoor is Titeca vaak al in een vroeg stadium op de hoogte van overnameplannen, zowel bij kopers als verkopers. “Vanuit onze rol hebben we toegang tot alle gegevens die we regelmatig bespreken met de klant. Dat is nodig in functie van een grondige voorbereiding, om tot een succesvolle transactie te komen”, verduidelijkt Lukas Dejager, expert fusie- en overnamebegeleiding. “De jongste jaren heeft de overnamemarkt zich sterk geprofessionaliseerd”, vult vennoot Corneel Maertens (ook expert fusie- en overnamebegeleiding) aan. “Er is gelukkig geen plaats meer voor amateurisme: kopers en verkopers laten zich omringen door specialisten die de eigenheid van een overnametraject volledig in de vingers hebben.”

Onder meer door de uitdagende huidige economische context, is tegenwoordig de koper meer aan zet. “Overlaters hebben het moeilijker om hun bedrijf te verkopen, omdat kopers veel voorzichtiger geworden zijn en elke euro eens extra omdraaien voor ze die uitgeven. Toch hangt alles in grote mate af van de kwaliteit van het aangeboden verkoopdossier”, getuigt Lukas.

“Eigenlijk draait alles om tijd”, vindt Corneel. “Wie met een overname-idee zit, dient dat tijdig voor te bereiden om het integrale proces tot een succes te laten uitgroeien. Daarnaast is het cruciaal dat de koper een goed idee heeft over welke koers hij met het target wil varen. Hij moet vooral na de overname voldoende managementtijd voorzien met het oog op een succesvolle integratie. De belangrijkste fase start in feite pas nadat de overnameprijs is betaald.”

“Een persoonlijke aanpak en communicatie in mensentaal zijn erg belangrijk, want voor heel wat mensen is een overnametraject een eenmalige ervaring.” GrowPilot fungeert als de copiloot van koper of verkoper. “Voor verkopers verzorgen we de waardering, het verkoopdossier, gaan we op zoek naar de meest geschikte koper en staan we hen bij tijdens de volledige onderhandelingen, tot en met het getekend contract. Bij kopers is dat traject min of meer hetzelfde, hen begeleiden we ook bij de financieringsaanvraag. We laten ons bijstaan door externe experten zoals fiscalisten, juristen en due diligence-experts.”

Marijke ervaart dat de overnamemarkt dynamisch blijft. “Dat komt ook door de enorme generatiewissel die er zit aan te komen, zeker bij familiebedrijven. Door de nakende pensioengolf moeten heel wat ondernemers op zoek naar een overnemer. Het is een proces waar ze vroeger mee beginnen om de continuïteit van hun zaak te waarborgen. Vaak zoeken ze de overnemers intern (bijvoorbeeld bij familieleden of huidige managers), maar we zien ook heel wat externe managers tot het kapitaal toetreden. De overdracht gebeurt vaker gefaseerd en het landschap van potentiële kopers is breder geworden.” In bepaalde markten, zoals de verzekerings-, technologie- en accountancysector, is een sterke consolidatiebeweging aan de gang. “Hoewel de macro-economische ontwikkelingen en geopolitieke situatie enige onzekerheid met zich meebrengen, verwachten we geen significante vertraging. Mocht er al impact zijn, dan blijft deze minimaal. Het aantal transacties blijft stabiel, mede omdat ondernemers zelfs in uitdagende tijden kansen blijven zien en benutten.”

Als specialist in corporate finance, helpt Aquis de kopende of verkopende partij bij een overname van a tot z. “Dat begint bij kennismakende gesprekken en eindigt als het geld voor de overname daadwerkelijk op de rekening staat”, legt Francis Gevaert uit.

Aquis is actief sinds 2013. “In de loop der jaren hebben we gemerkt dat overnames steeds meer ruchtbaarheid krijgen. De motivatie om te verkopen gaat verder dan de nakende pensioenleeftijd van de ondernemer, maar wordt onder meer ook gedreven door gebrek aan familiale opvolging, consolidatiegolven binnen de sector, zin in nieuwe uitdagingen of verlangen om te cashen. Bovendien is het overnamelandschap almaar internationaler geworden. Daarnaast merken we dat nog te veel mensen nogal zwart-wit over het eigenaarschap van hun bedrijf denken. Er bestaan nochtans veel hybride oplossingen tussen 100% en 0% eigenaar zijn: je ziet wel vaker dat ondernemers hun zaak verkopen, om dan een deel van de opbrengst opnieuw in de zaak te herinvesteren samen met een financiële of strategische partner, die hen helpt om het bedrijf verder uit te bouwen.”

De onduidelijkheid rond de meerwaardebelasting op aandelen is een doorn in het oog bij overnames. “Toen eind vorig jaar bekend raakte dat die maatregel op tafel lag tijdens de regeringsonderhandelingen, zijn in ijltempo een aantal overnames beklonken. Het illustreert dat onzekerheid nefast werkt bij overnames; een duidelijke fiscaal-juridische context is cruciaal.”