Als je internationaal wil ondernemen, zit je goed bij de Kamer van Koophandel. In bijna alle landen van de wereld vind je een Kamer van Koophandel of meerdere. Deze maand trekken we naar Johannesburg, Zuid-Afrika. Claudine Vandenabeele is er directeur van de Belgian Chamber of Commerce in South Africa.
Hoe ben je in het buitenland terechtgekomen?
“In 2006 had ik een soort identiteitscrisis: ik wou verandering in mijn leven, een nieuwe baan, een nieuw verblijf maar wist niet hoe eraan te beginnen. Dan las ik toevallig in een krant hoe je overal in de wereld vrijwilligersprojecten kon doen. Op drie weken tijd stond mijn plan op punt: ik vertrok naar Zuid-Afrika, initieel voor zeven maanden, ging aan drie verschillende projecten deelnemen en intussen wat reizen. Dat is anders uitgedraaid. Het leven heeft een Zuid- Afrikaan op mijn pad gestuurd en ik ben in het land gebleven!”
Wat trekt je aan in je woon- en werkomgeving?
“Zuid-Afrika is een fascinerend land. Door haar geschiedenis zijn er uiteraard veel banden met Europa en die invloed voel je hier nogal veel in de manier van zakendoen. Sinds de invoering van de democratie in 1994 is de ‘Rainbow Nation’ zich aan het ontwerpen, met mooie succesverhalen maar ook enorme uitdagingen. Leven en werken in Johannesburg is daardoor heel spannend, in de positieve zin. Ik ben elke dag getuige van hoe die multiculturele gemeenschap leert samenwerken, samenleven en een nieuw land bouwen. Als je een zaak wil lanceren, heeft het land wel wat voordelen: de kost van zakendoen is veel lager dan in Europa, het potentieel is soms enorm, de loonkost is laag, er is geen tekort aan personeel,... Je moet wel wat geduld hebben en bereid zijn om wat risico’s te nemen.”
Vlaamse ondernemers zouden Zuid- Afrika vaker moeten beschouwen als potentiel exportterrein.
Claudine Vandenabeele
Wat is voor jou in dit land de grootste uitdaging?
“Zoals alle Belgen die hun land hebben verlaten, mis ik mijn familie en mijn vrienden. Het is soms moeilijk om er bij belangrijke gebeurtenissen in de familie niet bij te kunnen zijn. Professioneel is mijn grootste uitdaging om positief te blijven in een omgeving die niet altijd bevordelijk is om zaken te doen. Zuid- Afrika kent een hoge werkloosheid, heel beperkte groei, corruptie, een zwakke Rand, criminaliteit, defecte watertoevoer, wegen, elektriciteit, infrastructuur, ... Zou je het nieuws elke dag lezen, je zou hier nooit willen leven of werken. Maar ondanks die zware problemen zijn er zoveel positieve en succesvolle verhalen die je toch in dit land laten geloven. In mijn 16 jaar in Zuid-Afrika heb ik geen Belgische bedrijven het land zien verlaten en hoor ik nog altijd van nieuwe investeringen door Belgische en Europese maatschappijen.”
Hoe ervaar je het verschil in zakencultuur met België?
“In België werkte ik voor Britse bedrijven en die Britse cultuur is hier heel aanwezig. Het is gemakkelijk een afspraak te maken met directeurs, we gebruiken rechtstreeks de voornaam en de gesprekken zijn ook heel direct, het is niet nodig om rond de pot te draaien. Wat mij opvalt is dat de Zuid-Afrikaansen heel moeilijk een negatief antwoord kunnen geven. Ze laten je liefst wachten op een antwoord in plaats van nee te zeggen. In het algemeen is het dus heel gemakkelijk hier zaken te doen, je moet wel heel goed voorbereid zijn en de markt die je wilt aanpakken leren kennen.”
Wat zijn interessante economische trends of zakelijke opportuniteiten?
“Mensen onderschatten hoe competitief de markt hier is. In een aantal sectoren, bijvoorbeeld financieel, telecom, veiligheid en verzekering, is Zuid-Afrika eigenlijk moderner en beter uitgerust dan Europa. Aan de andere kant zijn er sectoren waar het land volledig afhankelijk is van import, bijvoorbeeld farmaceutische producten, landbouwuitrusting, chemische producten. De meeste opportuniteiten zijn er voor de bedrijven die onze problemen op vlak van energie, infrastructuur (wegen, havens,..), water (zuivering), vervoer,… kunnen oplossen. Door de groeiende bevolking blijven de traditionele sectoren zoals landbouw en gezondheid altijd interessant.”
“Eigenlijk zijn er in vele sectoren opportuniteiten. De Vlaamse ondernemers zouden die markt vaker moeten beschouwen als potentiel exportterrein. Niet vergeten dat Zuid-Arika de hub blijft voor de rest van de Sub- Sahara regio. Dankzij de EPA (European Partnership Agreement) komen 98% van de Europese producten belastingvrij in Zuid-Afrika. Vanuit Zuid-Afrika worden ze ook zonder belasting uitgevoerd naar de buurlanden, sinds de African Continental Free Trade Area (AfCFTA) in werking is.”
Heb je tips voor bedrijven die interesse hebben in Zuid-Afrika?
“Voor algemene informatie over de markt en professioneel advies kan je het team van FIT contacteren. Daarnaast moet je op bezoek komen – het is
geen verloren investering. Je gaat snel begrijpen hoe specifiek de markt is en hoe verschillend het is van regio to regio. De Zuid-Afrikaansen zijn erg gevoelig aan de aandacht die je hen kunt geven en hechten enorm veel belang aan menselijke contacten.”
Wat is de USP van jouw Kamer van Koophandel?
“Wat ons typisch maakt is onze diversiteit: we hebben multinationals maar ook piepkleine bedrijven, we hebben Belgische en Europese en Zuid- Afrikaanse bedrijven als leden. Wat ze gemeenschappelijk hebben is dat ze ons netwerk gebruiken als platform om hun business te doen groeien. En het sociale aspect is ook zeer belangrijk: je kan veel bereiken met een glas Belgisch bier in de hand!”