Voor het vijfde jaar op rij breekt de filezwaarte opnieuw alle records. Dat blijkt uit cijfers die het Vlaams Verkeerscentrum in april publiceerde.
De verkeersindicatoren die het Vlaams Verkeerscentrum eind april publiceerde drukken ons opnieuw keihard op de feiten.
- De filezwaarte breekt opnieuw alle records. Voor het vijfde jaar op rij blijft het product van de filelengte en fileduur alsmaar toenemen. Het voorbije jaar bij momenten zelfs met 20% ten opzichte van 2023 dat ook al bovenaan de tabellen stond.
- De verkeersprestatie toont ook aan dat de druk op het wegennet geen exclusieve meer is voor de spitsmomenten. Tussen de ochtend- en avondspits heeft ons Vlaams wegennet vrijwel continu 4 miljoen voertuigkilometers per uur te verwerken. Dat is nauwelijks een vijfde minder dan tijdens de spitsuren. Specifiek in de regio Antwerpen groeit het fenomeen van de namiddagspits. Vanaf 13u staat er dagelijks gemiddeld al ruim 30 km file op de Antwerpse snelwegen dat gestaag stijgt tot bijna 60 km tijdens de avondspits. De voorbij jaren speelde dit fenomeen zich vooral af op de snelweginfrastructuur rond de haven. Nu is het al uitgesmeerd over de hele regio.
En het blijft records regenen: van de top tien van drukste wegsegmenten in Vlaanderen zijn er acht op de Antwerpse ring op vlak van autoverkeer. Wat vrachtverkeer betreft, bevat de top 10 enkel Antwerpse wegen. Helemaal bovenaan de lijst prijkt het wegsegment op de ring tussen Berchem en Borgerhout. Maar liefst 260.000 voertuigen rijden er per dag over de twee rijrichtingen.
Antwerps wegennet verzadigd
Het toenemend aantal voertuigverplaatsingen verzadigt het Antwerpse snelwegennet significant. De verzadigingsgraad, een combinatie van het aantal voertuigen op een wegsegment en het aantal uur dat nodig is om de verkeersvolumes te kunnen verwerken, geeft aan wat de benutting is. Een segment is verzadigd wanneer 10 uur of meer nodig is om al het verkeer op die locatie te kunnen verplaatsen. In de Antwerpse regio komen steeds meer segmenten voor waar 12 uur of meer (!) nodig is om het verkeer af te wikkelen.
Wat de filevorming nog meer in de hand werkt, zijn ongevallen en wegenwerken. In 2024 steeg het aantal verkeersongevallen met hinder op de Vlaamse snelwegen naar 25 per dag. Ondanks alle inspanningen, sneuvelde ook hier een triest record. In 2025 staan heel wat broodnodige infrastructuurwerken op de Antwerpse en Wase snelwegen op het programma. Bruggen en tunnels zijn dringend aan herstel toe en ook het wegdek is erg onderhevig aan slijtage. De onderhoudsachterstand is groot en moet dringend worden ingehaald. Om de economische afwikkeling te blijven garanderen moeten die herstellingswerken worden aangevat. Maar ook dit kan niet zonder hinder.
En nu?
Het beeld oogt somber, maar toch is er beter perspectief als zowel op korte als lange termijn de juiste keuzes worden gemaakt:
- Het onderhoudsritme moet wordt verhoogd. Tegelijk moet een zeer gedegen plan voor milderende maatregelen worden uitgewerkt. Dat bevat:
o Performante omleidingsroutes
o Uitgekiende werfplanning met focus op verkeersluwe momenten
o Optimalisatie van werfpassages en lokale doorstromingsmaatregelen
Een goed onderhouden wegdek zorgt immers voor minder ongevallen, vlotter verkeer en betrouwbare verkeersafwikkeling
- De restcapaciteit moet beter worden benut. Initiatieven zoals nachttransport en LZV’s verdienen meer steun. Een betere verkeersspreiding haalt de druk op piekmomenten weg.
- Geplande infrastructuurwerken die gericht zijn op betere doorstroming moeten worden afgewerkt. De Oosterweelverbinding zit op schema. Dossiers zoals de insleuving van de A12 in Aartselaar-Wilrijk, de Tweede Tijsmanstunnel in de haven, de Oostelijke tangent in Sint-Niklaas, de verbindingsweg E-34-N70 in Beveren en de Tangent Malle-Zoersel moeten dringend van de tekentafel naar uitvoering.
- Massaal inzetten op alternatieven. Zowel voor personen- als vrachtvervoer zijn nog teveel kansen onderbenut. Als volop wordt ingezet om de performantie van alternatieven te verhogen, worden ze tijds- en kostcompetitief. Ondernemingen moeten tegelijk over het koudwatervrees heen en de omslag durven maken. Dan volgt een modal shift die brandstof zal zijn voor de economische motor in onze regio.
Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland bepleit actief op alle bestuursniveaus deze keuzes en steunt ondernemingen op weg naar oplossingen.
