De impact van AI op onze productiviteit: gradaties van optimisme
In onze benchmark zoomen we in op het gebruik en het potentieel van AI in individuele ondernemingen. Het is interessant om ook eens te kijken naar het macro-economische potentieel van AI: kan de implementatie van AI in onze economie voor productiviteitsgroei zorgen? Het is belangrijk te beseffen dat er geen vooraf bepaalde toekomst voor AI is. De nog te zetten stappen en te nemen keuzes van individuele bedrijven en overheden zijn bepalend, maar onvoorspelbaar: hoe snel zal AI de menselijke intelligentie overtreffen? Hoe snel zullen bedrijven de technologie omarmen? Aan welke kostprijs? Hoeveel jobs of delen ervan zullen effectief geautomatiseerd worden? Hoeveel extra waarde zullen bedrijven realiseren?
"Als België de afgelopen twintig jaar een productiviteitsgroei van 1% had gerealiseerd, dan zou de economische activiteit hier 7,5 procent of 42 miljard euro hoger liggen. Om de impact van de hogere productiviteitsgroei op de welvaart en de financiële situatie van België concreet te maken: 42 miljard euro extra economische activiteit betekent met een fiscale druk van 50 procent dat er 21 miljard euro extra naar de staatskas zou vloeien. Daarmee is het begrotingstekort van 27,7 miljard euro al voor een groot deel weggewerkt. Elke 0,1% productiviteitsgroei telt." Bart Van Craeynest, hoofdeconoom Voka.
Recente studies (zie onderaan dit artikel) tonen aan dat er verschillende scenario’s mogelijk zijn. Maar zelfs voorzichtige economen voorspellen resultaten die kunnen bijdragen tot de broodnodige groei van onze economie:
• ING schat dat het gebruik van AI zal leiden tot een jaarlijks productiviteitsgroei van 0,1 tot 0,5 %. De bank wijst erop dat de Verenigde Staten meer zullen profiteren dan Europa. De VS heeft een grotere ICT-sector met bedrijven die zelf AI-technologie produceren. Hierdoor zal het land wellicht sneller een grotere productiviteitswinst boeken. Er is ook een grotere beschikbaarheid van risicokapitaal en een minder strengere regeldruk, waardoor de productiviteitskloof tussen de VS en Europa nog groter dreigt te worden.
• Goldman Sachs en McKinsey zijn - elk in hun eigen onderzoek - enthousiaster. McKinsey spreekt specifiek voor België van een productiviteitsgroei die kan variëren tussen 1 % en 3,8 % procent. Hiermee bevinden we ons tussen Frankrijk (0,8 % - 3,7 %) en Duitsland (1,3 % - 3,9 %). Een snelle adoptie heeft een grotere impact en is te verkiezen.
De impact van AI op werk: scholing, bijscholing en omscholing
Economen lijken niet meteen te verwachten dat het gebruik van AI op lange termijn tot een grotere werkloosheid zal leiden. De angst voor banenverlies is niet nieuw, maar bleek in het verleden onterecht. We zitten vandaag bovendien in een periode van grote krapte op de arbeidsmarkt en dalende productiviteitsgroei, waarbij we extra handen en intelligentie goed kunnen gebruiken.
Maar ook hier ligt de toekomst van AI niet gebetonneerd, al is het duidelijk dat grote veranderingen op ons afkomen. Uit de eerder geciteerde studies (zie onder) blijkt dat economen geloven dat er heel wat jobs zijn waar AI amper tot geen impact op zal hebben, het percentage varieert tussen de 30 en de 40 %. Deze jobs vragen menselijke skills zoals subtiele face-to-face communicatie, ethische besluitvorming en fysieke nabijheid met aanpassingsvermogen en zintuiglijke scherpte. Tussen de 60% en de 70% van de beroepen zullen dus wel impact voelen, alleen zal de mate waarin verschillen. In heel wat - vooral cognitieve en niet-repetitieve jobs - zullen mensen complementair werken met AI, als 'cobots'. Dankzij AI worden ze experts en hierdoor ook productiever. De skills om met AI te kunnen interageren, zijn natuurlijk cruciaal. Bij andere beroepen kan een groter deel van de taken geautomatiseerd worden. Hier zal het zaak zijn om de vrijgekomen tijd in te zetten voor productieve taken, of in de weinige gevallen dat beroep volledig overgenomen wordt door AI, mensen in te zetten in nieuwe jobs. Dit gebeurde ook al bij de introductie van eerdere technologieën.
Ook over de snelheid waarmee dit zal gebeuren lopen de meningen uiteen. Hoe dan ook, digitale scholing, bijscholing en omscholing worden cruciaal. Uit de Digital Economy and Society Index (DESI van Europa weten we dat België als het op de digitaliseringsgraad van de bevolking aankomt erop achteruit gaat en onder het EU-gemiddelde zakt. In Vlaanderen zijn de cijfers gelukkig wel wat beter en zien we in recente cijfers een kleine stijging.
Bronnen
McKinsey – The Economic Potential of AI
Goldman Sachs – The Potentially Large Effects of AI on Economic Growth
Google Belgium – The Economic Opportunity of Generative AI in Belgium
ING Think – AI productivity gains me be smaller than you’re expecting
ING Think – AI will fundamentally transform the job market, but the risk of mass unemployment is low
IMF – AI and the Future of Work
