In de discussie over de begrotingsonderhandelingen blijft de vraag hangen of de inspanningen nu vooral aan de inkomstenkant, dan wel aan de uitgavenkant moeten gebeuren. De betogers zien het alvast vooral aan de inkomstenkant. Hun voorstellen, van miljonairstaks, over het terugschroeven van lastenverlagingen voor bedrijven tot het aanpakken van flexijobs en managementvennootschappen, komen allemaal neer op hogere belastingen. Daarbij gaan ze nogal vlot voorbij aan het feit dat we in België vandaag al de hoogste overheidsinkomsten en -uitgaven hebben. En dat de ontsporing duidelijk aan de uitgavenkant zit.
Sinds de laatste keer dat de Belgische begroting in evenwicht was (in 2007), zijn de totale overheidsinkomsten met 1,9% van het bbp toegenomen, of 11 miljard in euro’s van vandaag. De overheidsuitgaven zijn in die periode met 7,1% van het bbp gestegen. In euro’s van vandaag komt dat overeen met 45 miljard aan extra jaarlijkse uitgaven. En ondertussen wordt zelden of nooit de vraag gesteld of al die uitgaven wel nodig zijn. De totale Belgische overheidsuitgaven lopen dit jaar op tot 354 miljard euro, of bijna 56% van het bbp. Na Frankrijk, Finland en Oostenrijk hebben we daarmee de vierde hoogste overheidsuitgaven van Europa.
En onder druk van de vergrijzing, toenemende rentelasten en extra noden bij defensie zullen die overheidsuitgaven de komende jaren nog verder oplopen. Ondanks die hoge overheidsuitgaven lijkt er toch van alles fout te lopen binnen die overheid: onbetrouwbaar openbaar vervoer, de afnemende kwaliteit van het onderwijs, de achterstand bij justitie, de schrijnende toestanden in de gevangenissen…
De combinatie van hoge overheidsuitgaven en falend beleid klopt niet. Al te zelden wordt de vraag gesteld naar wat de overheid met haar uitgaven bereikt, hoeveel kwaliteit zij daarmee aflevert. En dat blijkt in België nogal tegen te vallen. Zeker in het kader van de begrotingsoefening moet die vraag meer dan ooit gesteld worden.
