Eén incident in de Kennedytunnel en de hele Antwerpse regio zit muurvast in de file. De sluiting wegens dringend onderhoud van de Waaslandtunnel in het centrum van de stad en de herstellingswerken aan de Oude Scheldebrug in Temse maken de verkeerssituatie in de Antwerpse regio extreem kwetsbaar. Antwerpen is geen alleenstaand geval. Vlaanderen kraakt in al zijn voegen door een decennialange onderhoudsachterstand. Doorbreek die helse kringloop en werk eindelijk de historische achterstand weg. Publiek-private samenwerkingen (PPS) zijn een deel van de oplossing. PPS-constructies worden in de regel tijdig opgeleverd, kennen minder budgetoverschrijding en zijn toekomstbestendiger.
Onze wegen zijn tot op de draad versleten. We hebben te lang getalmd met noodzakelijk onderhoud. Dat heeft een helse kringloop op gang gebracht waarbij in de eerste plaats de infrastructuur werd opgelapt die er het ergst aan toe was. Voor preventief onderhoud waren er gewoonweg te weinig middelen.
Daarbij rijden we in Vlaanderen op infrastructuur die gemaakt is voor verkeer van 50 jaar geleden. Er is vandaag meer en zwaarder verkeer dan de ingenieurs in de jaren ’60 en ’70 ooit voor mogelijk hadden gehouden. Onze wegen, bruggen en tunnels zijn helemaal niet meer aangepast aan de huidige transportmodi. En ook de klimaatverandering (hitte) en de geopolitieke omwentelingen (oorlog) vragen een fundamenteel andere aanleg van onze infrastructuur.
Het Vlaams gewest is de jongste jaren begonnen met structurele investeringen in de vervoersinfrastructuur. Maar het is niet voldoende. Aan dit tempo dweilen we met de kraan open. Een voorbeeld: Vlaanderen heeft in de vorige legislatuur 29 bruggen en tunnels hersteld of vervangen omdat ze in kritieke toestand verkeerden. In dezelfde periode groeide de lijst gammele bruggen echter met 26 exemplaren aan. Zo geraken we nooit een stap verder.
Onze wegen zijn tot op de draad versleten. We hebben te lang getalmd met noodzakelijk onderhoud.
Er moet ook meer aandacht gaan naar het recurrent onderhoud van onze wegen en waterwegen. Tussen 2016 en 2024 bleven deze middelen in nominale termen immers constant. Er vond in het voorbije decennium dus de facto geen inflatie-correctie plaats. Die liep de jongste jaren nochtans stevig op. De hieruit volgende reële daling van deze budgetten versterkt de ouderdomspiek nog en is er zo mee oorzaak van dat we om de haverklap in de file staan.
Willen we de trend keren, dan is er in de eerste plaats bijkomend budget nodig. Om aan de noden te voldoen moet jaarlijks 1,28 miljard euro naar onderhoud gaan. Het budget dat hiervoor de voorbije jaren werd uitgetrokken, lag echter steevast in de buurt van de 450 miljoen euro.
Doorbreek de helse kringloop en werk eindelijk de historische achterstand weg. Publiek-private samenwerkingen (PPS) zijn een deel van de oplossing. PPS-constructies blijken doorgaans goedkoper, sneller en duurzamer.
De Vlaamse overheid moet blijven inzetten op publiek-private samenwerkingen om de vervoersinfrastructuur verder uit te bouwen. Het DBFM-model (Design, Build, Finance & Maintain) is een effectieve manier om zowel kapitaal als de expertise van private partners te benutten. Voorbeelden tonen aan dat een goed uitgekiende PPS-constructie leidt tot minder budgetoverschrijdingen, een snellere uitvoering en beter onderhoud.
De komende weken is het ‘money time’ voor de Vlaamse regering nu de onderhandelingen opstarten over een nieuwe begroting. Het deze zomer door de regering goedgekeurde Geïntegreerd Investeringsprogramma geeft de marsrichting aan voor de komende jaren inzake vervoersinfrastructuur. Nu moeten ook de budgetten volgen. En daarbij kan de private sector meer dan een duit in het zakje doen als gekozen wordt voor meer publiek-private samenwerking.
Frank Beckx, gedelegeerd bestuurder Voka
