Het schooljaar is maandag gestart. De boekentassen zijn gevuld, de eerste lessen gegeven. Terwijl leerlingen en leerkrachten alweer volop bezig zijn, stellen ook de Vlaamse ondernemingen zich dezelfde vraag: kunnen we dit jaar rekenen op voldoende, goed voorbereide talenten? Want zonder sterk onderwijs zijn er geen sterke ondernemingen. En zonder sterke ondernemingen is er geen Vlaamse welvaart.
De Vlaamse Regering heeft de voorbije jaren enkele belangrijke stappen gezet die het fundament van ons onderwijs terug moeten versterken. Zo zijn er dit jaar nog nieuwe minimumdoelen goedgekeurd voor het basisonderwijs, zodat elke leerling beschikt over dezelfde essentiële kennis en vaardigheden. Daarnaast wordt er nadrukkelijk meer gefocust op het beheersen van Nederlands vanaf de start, dat is een noodzakelijke hefboom voor gelijke kansen. Wie de taal niet beheerst, dreigt niet alleen achter te blijven in de klas, maar ook later op de werkvloer, waar communicatie en samenwerking essentieel zijn.
Ook de verdere invoering van de Vlaamse toetsen en een bijgestuurde onderwijsinspectie zijn stappen vooruit. Ze zorgen ervoor dat we de kwaliteit van ons onderwijs eindelijk objectief kunnen meten en bijsturen waar het dreigt mis te lopen. Net zoals ondernemingen voortdurend werken met data en evaluaties om hun productiviteit te verhogen, kan ons onderwijs dankzij deze maatregelen opnieuw gericht verbeteren. Nu is het dus vooral uitkijken naar de resultaten van al deze hervormingen.
Toch mogen we niet zelfgenoegzaam worden. De stappen die gezet zijn, zijn waardevol, maar vormen slechts een begin. Als Vlaanderen opnieuw naar de Europese top wil, is er meer lef nodig en moeten we ook eindelijk enkele hardnekkige knelpunten aanpakken.
Hervorming lerarenstatuut
Een eerste cruciale werf is de hervorming van het lerarenstatuut, waar menig minister zijn tanden al op stukbeet. Vandaag is het beroep te weinig aantrekkelijk, en hebben directies nauwelijks de ruimte om een echt HR-beleid te voeren. Dat is onhoudbaar, getuige daarvan is ons structureel lerarentekort. Onze scholen hebben flexibiliteit nodig om talenten in te zetten waar ze het verschil kunnen maken, net zoals moderne ondernemingen dat doen. Alleen zo kunnen we opnieuw voldoende sterke en gemotiveerde nieuwe leerkrachten aantrekken.
Een eerste cruciale werf is de hervorming van het lerarenstatuut, waar menig minister zijn tanden al op stukbeet.
Financiering secundair onderwijs
Daarnaast moet de financiering van het secundair onderwijs grondig herbekeken worden. Vlaanderen spendeert vandaag een van de hoogste budgetten in Europa, maar de resultaten blijven achter. Dat is inefficiënt en op termijn onhoudbaar. We moeten middelen slimmer inzetten en scholen stimuleren om hun organisatie te verbeteren, zonder lineaire besparingen maar met oog voor de noden van de arbeidsmarkt. Met hetzelfde budget moeten we betere prestaties kunnen neerzetten. Dat is wat ondernemingen ook elke dag doen, en dat moet ook van ons onderwijs verwacht worden.
Vlaanderen spendeert vandaag een van de hoogste budgetten in Europa, maar de resultaten blijven achter. Dat is inefficiënt en op termijn onhoudbaar.
Praktijkgericht onderwijs als eerste keuze
Tot slot moeten we dringend komaf maken met de hardnekkige perceptie dat praktijkgericht onderwijs een tweede keus zou zijn. Onze economie kreunt onder een tekort aan technisch en praktisch geschoolde jongeren, terwijl net daar de vacatures het meest openstaan.
Praktijkgericht onderwijs moet opnieuw een volwaardige eerste keuze zijn, met opleidingen die jongeren rechtstreeks voorbereiden op jobs met toekomst. Voor ondernemingen en hun productiviteit is dit een absolute prioriteit.
De Vlaamse ondernemingen rekenen erop dat deze hervormingen eindelijk worden doorgezet. De huidige minister heeft daarvoor een unieke troef in handen: zij is bevoegd voor zowel Onderwijs als Arbeidsmarkt. Dat biedt een kans om beide domeinen nauwer met elkaar te verbinden. Precies die koppeling is nodig om onze productiviteit te versterken, ondernemingen te laten groeien en de welvaart van Vlaanderen veilig te stellen.
1 september is een nieuw begin. Maar of dit schooljaar ook het begin wordt van een nieuw tijdperk in ons onderwijs, zal afhangen van de moed om de hervormingen door te voeren waar Vlaanderen al te lang op wacht.
Benieuwd naar de Voka Paper Praktijkgericht onderwijs als eerste keus? Lees hem hier.
