De Europese CSRD- richtlijn heeft een grote impact op onze kmo’s. De kennis die Deloitte verwierf rond duurzaamheid & rapportering bij grote, beursgenoteerde bedrijven, rolt het nu ook uit bij (familiale) kmo’s. In gesprek met duurzaamheidsexperts Bruno Peelaers en Wout Noelmans.
Tekst Sam De Kegel
Als consultancybedrijf heeft Deloitte een goed zicht op welke bedrijven al op de CSRD-trein zitten, welke er binnenkort op springen en welke hun wagon er nog niet meteen aanhangen. “Bij de internationale en zeker beursgenoteerde bedrijven hebben de meeste hun huiswerk gemaakt”, schetst Bruno Peelaers. “Sommige zijn er al sinds vorig jaar mee bezig en rapporteren al consequent; die rapporten zijn publiek beschikbaar. Ze gebruiken de rapportering ook om hun competitief speelveld te bepalen. Daar is de trein dus vertrokken. Voor heel wat kmo’s in Vlaanderen staat deze opdracht nog te wachten. Maar de grotere, internationaal gerichte familiebedrijven (met omzet tussen 200 en 300 miljoen euro, red.), zijn ook al met duurzaamheidsrapportering bezig. De ‘driver’ is wel vaak ‘extern’, komt vanuit de markt dus.”
Grote bedrijven als gangmakers
Zo stuwen een aantal grote retailers hun leveranciers – zoals kmo’s uit de voedingssector – vooruit om mee te springen op die trein. Bruno: “Ze zeggen tegen zo’n leverancier: ‘Als je aan ons wil blijven leveren, moet je een Ecovadis-label hebben en/of moet je bepaalde rapportering kunnen voorleggen. De retailers willen zich graag onderscheiden in de markt door hard in te zetten op duurzaamheid in al zijn facetten. Omgekeerd, bij een kmo is die grote klant vaak goed voor 50 tot 60% van hun omzet, daar lig je al eens van wakker.”
(lees verder onder de foto)
Duurzaamheidsexpert bij Deloitte Bruno Peelaers
Deloitte adviseert heel wat van die kmo’s in België. “Bijna een vierde van onze business is gericht op (familiale) kmo’s, van taks over compliance tot mergers & aqcuisitions en sustainability. Maar net omdat we al lange tijd internationale en beursgenoteerde bedrijven adviseren rond duurzaamheid in de breedste zin van het woord, kunnen we die verworven kennis nu op een pragmatische en efficiënte manier bij kmo’s toepassen. Ook sectorfederaties spelen een belangrijke rol. Wij ondersteunen die ook en bieden templates aan. Wij zorgen voor de bouwstenen, maar een sectorfederatie kan een level playing field creëren naar alle sectorleden op vlak van rapportering.”
“Onlangs hadden we een gesprek met een parketproducent. Als die zijn product wil leveren aan de grote DIY-ketens zoals Maxeda (de grootste doe-het-zelfretailer in de Benelux, red.), dan moet die kmo zijn huiswerk maken, want zo’n beursgenoteerde speler moet nu zijn scope 3-rapportering op orde hebben. Ze hebben dus echt nood aan datapunten van die kmo, die toeleverancier is. Zo krijg je dus een watervaleffect in die keten. Nu, een lokale aannemer met lokale klanten, die zal daar wellicht minder mee bezig zijn en een afwachtende houding aannemen. Vandaag valt er trouwens nog niemand onder CSRD, want de Europese richtlijn is nog niet omgezet in Belgische wetgeving”, stipt Bruno aan. “Dat zal wellicht niet meer lukken voor eind dit jaar.”
Volgens collega Wout Noelmans zal ook de Belgische staat zich moeten organiseren om al deze data te verwerken. De CSRD-rapporten zullen ook ingediend moeten worden bij de Belgische staat, die op zijn beurt zal moeten rapporteren aan Europa.
Meer structuur, meer dialoog
Over het ‘hoger doel’ van deze duurzaamheidsrapportering twijfelen deze twee duurzaamheidsexperts niet. Bedrijven moeten steeds meer verantwoording afleggen tegenover al hun stakeholders over hun impact op mens en milieu. Daardoor kunnen ook kapitaalstromen strategisch van koers veranderen, richting duurzame activiteiten. “Dat is de kern van het hele CSRD-verhaal. Het brengt structuur in de duurzaamheidsactiviteiten van bedrijven, ze moeten echt in dialoog gaan met hun stakeholders en duurzaamheid tastbaar maken voor die stakeholders”, weet Wout.
(lees verder onder de foto)
Duurzaamheidsexpert bij Deloitte Wout Noelmans
“Vergeet niet dat deze rapportering voortvloeit uit de Europese Green Deal”, vult Bruno aan. “Ondanks de vele kritiek zit die goed in elkaar, vind ik. In Europa hebben we maar heel beperkte natuurlijke grondstoffen, in tegenstelling tot Afrika, Azië en de VS. Eén van de grondslagen van deze deal is: laat ons de beperkte grondstoffen zo duurzaam en zo lang mogelijk gebruiken. Want anders verarmen we onze regio nog meer.”
Zorgt deze Europese duurzaamheids- en regeldrift er echter ook niet voor dat we in een ongelijk speelveld belanden op wereldniveau? “We moeten ervoor zorgen dat het gelijke speelveld bewaakt wordt, ook om voldoende aantrekkelijk te blijven voor buitenlandse investeerders. Wat kapitaalstromen betreft, zullen banken bepaalde sectoren nog minder ondersteunen. Een tabaksproducent vindt vandaag nauwelijks nog financiering. Geen enkele bank wil zich daarmee nog associëren.”
Facilitator voor kmo’s
Hoe verschillend is het om als consultancyspeler kmo’s te ‘bedienen’ t.o.v. grote bedrijven? Wout: “We willen vooral facilitator zijn. Je moet al heel fors investeren om als kmo zelf wegwijs te geraken in CSRD. Dit is een investering die weegt voor een heel aantal kmo’s. Wij hebben die kennis wel al, ze hoeft niet meer van nul te worden opgebouwd. Maar het zal altijd een samenwerking zijn; onze klanten hebben veel diepgaandere kennis over de sector en de markt waarin ze actief zijn. Wij coachen en leiden hen mee op in die regelgeving. Eenmaal dat raamwerk er is, zit die kmo goed voor langere tijd. Kmo’s rapporteren trouwens al heel veel data rond arbeidsongevallen, opleidingsuren, diversiteit tussen man en vrouw,… Wat vooral nieuw en uitdagend is, zijn de CO2-berekeningen om de CO2-uitstoot te verminderen. Een goede CO2-berekening blijft een inschatting. Naarmate kmo’s daar meer matuur in worden, zullen die data steeds accurater worden.”
Links en rechts klinkt de kritiek dat vooral de consultancy-industrie voordeel haalt uit deze duurzaamheidsrapportering. “Soms hoor je dat de consultancylobby dit ganse verhaal heeft opgebouwd. Maar voor alle duidelijkheid, dit is een wetgeving gegroeid vanuit de beleidsmakers van de Europese Green Deal, wij proberen kmo’s gewoon pragmatisch bij te staan. Ik vind die opmerking dus gratuit.”
CSRD als troef
Bruno maakt een parallel met hoe je je boekhouding runt. “Je kan gewoon je omzet rapporteren en één keer per jaar samenzitten met je boekhouder voor de jaarrekening, maar je kan ook maandelijks met je boekhouder en/of revisor overleggen en slimme managementinformatie uit alle cijfers halen om je bedrijf zo beter te sturen en te runnen. Als je CSRD op een goede manier opzet, kan je daar evengoed veel relevante info uit halen. Als je je waste management efficiënter aanpakt en afval in het beste geval weer een grondstof wordt, zal je daar meer geld uithalen. Hetzelfde verhaal voor je CO2-uitstoot: als je kiest voor een machine die net iets duurder is maar die veel energiezuiniger is en minder CO2 uitstoot, zal je daar op termijn meer waarde uit halen”, besluit hij.
