Design.nexus-onderzoeksgroep van UGent: “Ontwerpen vanuit erg breed perspectief benaderen”

Deze onderzoeksgroep van UGent Campus Kortrijk is actief binnen de masteropleiding Industrieel Ontwerpen en benadert ontwerpen vanuit het heel technisch-wetenschappelijke perspectief van de ingenieur. Een eerste aspect daarbij is ‘design for empowerment’. 

“Deze onderzoekslijn bekijkt hoe ontwerpen door middel van innovatieve technologieën een zo groot mogelijke impact kan hebben op bepaalde maatschappelijke uitdagingen, zoals het verminderen van eenzaamheid of mensen meer aan het bewegen krijgen. Daarbij ligt de klemtoon sterk op een inclusief design: hoe kan je een object of dienst dermate vormgeven, dat het ook perfect bruikbaar is voor mensen met een fysieke of mentale beperking?” 

Quadruple helix 

Om dat te weten, moet je de context van hoe die doelgroepen leven, heel goed kennen. “Daarom is het belangrijk dat die mensen een concrete stem krijgen bij deze ontwerpmethodologie, ook via experts die de doelgroep goed kennen. We benaderen dit dan ook vanuit de ‘quadruple helix’: grote uitdagingen bekijken vanuit het perspectief van academisch onderzoek, de overheid, de markt en de burger. Dat zijn doorgaans complexe onderzoeken die vrij traag verlopen, maar waarvan het resultaat op lange termijn wel een grotere impact kan hebben. Eén resultaat daarvan is RingMe, een telefoonbot voor anderstalige patiënten, bedacht binnen een miniproeftuin over verstaanbare zorg.” 

Duurzaamheid is een tweede cruciaal luik. “Ook hier is het noodzakelijk om een product op een zo breed mogelijke manier te bekijken, zodat je bepaalde aspecten kan optimaliseren, bijvoorbeeld in functie van recycleerbaarheid en modulariteit. Daarbij is het belangrijk om ook de prototyping circulair te maken, bijvoorbeeld door de grondstoffen van bestaande prototypes te gaan hergebruiken voor nieuwe.” 

Focus op experimenten 

De ‘industry’-poot van de onderzoeksgroep bekijkt onder meer hoe je productieprocessen kan aanpassen aan de toenemende drang naar heel specifieke oplossingen op maat. “Dat kan bijvoorbeeld door bepaalde variabelen van een product te definiëren als parameters, die je vervolgens kan inzetten voor de creatie van algoritmes. Dit leidt dan weer tot het verbeteren van de dialoog tussen mens en machine, die essentieel is om tot modulaire en parametrische ontwerpen te komen.” 

Voor een goed begrip: de design.nexusgroep werkt niet als een ontwerpbureau. “De focus van ontwerpbureaus ligt op de ontwikkeling van een product of dienst, terwijl wij ons vooral richten op het experimentele. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het onderzoeken van het potentieel van nieuwe ontwerp- en productiemogelijkheden, opkomende slimme technologieën en nieuwe interacties tussen mens en technologie. Eigenlijk situeren we ons zowat op het kruispunt tussen fundamenteel en toegepast wetenschappelijk onderzoek”, besluit professor Bas Baccarne. (BVC)