Data vormen de ruggengraat van moderne organisaties. Overal hoor je dat ze van onschatbare waarde zijn. Voor de commerciële werking van bedrijven algemeen, maar ook specifiek binnen de HR- en L&D-afdelingen van die bedrijven. Hier worden enorme hoeveelheden gevoelige gegevens beheerd, variërend van werving en selectie tot training en ontwikkeling. Sommige van deze gegevens worden gedeeld met externe partijen zoals selectiebureaus, sociale kantoren en gebruikte platforms.
Het beheer van deze gegevens is geen sinecure. Het moet in overeenstemming zijn met de strenge GDPR-wetgeving, en ze moeten ook naadloos geïntegreerd worden in opkomende technologieën zoals AI-gestuurde processen. Het maken van afspraken over het delen van gegevens speelt hierbij een cruciale rol en overstijgt vaak zelfs landsgrenzen.
Van data als nieuw goud naar data spaces
Wanneer we spreken over data als het nieuwe goud, moeten we erkennen dat hun waarde niet beperkt is tot het oorspronkelijke doel waarvoor ze werden verzameld. Trainingsgegevens, bijvoorbeeld, worden in eerste instantie gebruikt om te bepalen of een verplichte training is voltooid of geslaagd. Deze gegevens – ontdaan van persoonlijke informatie – kunnen ook dienen om de onderliggende algoritmes te verbeteren en de toepassing adaptiever te maken. Om het gebruik van data in een kader te gieten, heeft de Europese Commissie in 2020 een belangrijk rapport gepubliceerd: ‘A European Strategy for Data’. Hierin wordt het concept van ‘data spaces’ gepresenteerd als de hoeksteen van het Europese databeleid. Dit is van cruciaal belang gezien de snelle opkomst van AI in verschillende processen.
Kwalitatieve basisdata
De uitdagingen rond data zijn immers divers en diepgaand. Allereerst, het gebruik, hergebruik en de beschikbaarheid van de basisdata. Als je ooit hebt geprobeerd om met ChatGPT een Nederlandse tekst te genereren, dan weet je dat de resultaten nog beter kunnen, omdat er momenteel nog onvoldoende Nederlandstalige data beschikbaar zijn in vergelijking met hun Engelse tegenhangers.
Een tweede cruciaal aspect is de kwaliteit van data om modellen te trainen. Zoals het gezegde gaat: ‘Garbage in is garbage out’. Maar op dit moment zijn er nog te weinig kwaliteitscontroles beschikbaar om te waarborgen dat de gebruikte data van voldoende kwaliteit zijn voor toepassingen, zoals tekstgeneratie via kunstmatige intelligentie.
Een derde element is de uitwisselbaarheid van data. Vaak worden dezelfde gegevens gebruikt door verschillende toepassingen, en dit gedeeld gebruik is vaak ook zinvol. We willen bijvoorbeeld dat het CRMsysteem naadloos integreert met andere bedrijfstoepassingen. En wanneer we digitale tools gebruiken voor trainingen, willen we niet telkens opnieuw gegevens invoeren. Dit moet echter wel met de nodige voorzichtigheid gebeuren.
Data spaces als nieuwe oplossing?
Data spaces zijn omgevingen waarop gebruikers van data kunnen koppelen en zo gegevens met elkaar uitwisselen. Ze zijn niet echt nieuw, maar bieden wel een veelbelovende oplossing door een veilige en gereguleerde toegang te bieden tot een schat aan gegevens. Dit vergemakkelijkt innovatie voor bedrijven, kenniscentra en de overheid. Maar het is van cruciaal belang dat Europa hierin een voortrekkersrol speelt. Niet alleen binnen de regio Europa is dat belangrijk, maar ook in de mondiale concurrentiearena. En in België streeft de recent opgerichte Belgian Data Spaces Alliance (www.dataspacesalliance.be) naar een samenwerking met alle belanghebbenden en het opstellen van een noodzakelijk afsprakenkader.
En op persoonlijk niveau: Solid?
Tot slot, aan de andere kant van het spectrum, ligt de vraag hoe wij als individuen grip kunnen houden op wie onze data heeft en hoe deze persoonsgegevens worden gebruikt. Hier komen systemen als de veelbesproken Solid-datakluizen in beeld. Solid is een relatief nieuwe technologie die mensen de mogelijkheid biedt om hun eigen data veilig en gedecentraliseerd op te slaan in hun zogenaamde ‘pod’ of ‘datakluis’. Deze kluizen fungeren als digitale verzamelplaatsen op het web, waarbij mensen zelf de volledige controle hebben over wie toegang heeft tot hun gegevens, voor hoelang en met welk doel. Op dit moment wordt er actief gewerkt aan de praktische implementatie van deze technologie. Meer info op solidproject.org en www.edtechstation.be.
Van sharing is caring naar caring about sharing? ;-)
Annelies Volckaert, EdTech Station
