Brexit: hoog tijd voor een akkoord

Het wordt een bijzonder lastige klus om een relatie van meer dan veertig jaar te ontwarren in amper twee jaar.

• De afgelopen maanden heeft Voka sterk gehamerd op het belang van een handelsgerichte brexit.
• Importtarieven moeten vermeden worden en douaneformaliteiten mogen niet te zwaar worden.
• Er is een transitieperiode nodig die de onderhandelaars de nodige tijd biedt om een nieuwe economische relatie uit te werken.

Met het inroepen van artikel 50 komt er officieel een einde aan de zogeheten ‘phoney war’- periode, een verwijzing naar het begin van de Tweede Wereldoorlog, toen er gedurende een achttal maanden helemaal niets gebeurde, alhoewel de oorlog reeds verklaard was.

Zodra artikel 50 is ingeroepen, begint de klok immers onverbiddelijk te tikken: ten laatste twee jaar later moet er een brexit-akkoord op tafel liggen. Gebeurt dit niet, dan stevenen we af op het zogeheten ‘cliff edge’-scenario waarbij het Verenigd Koninkrijk (VK) de facto uit de EU stapt zonder dat hiervoor enige regelingen getroffen zijn. Dit zou een zeer kwalijke zaak zijn voor de bedrijfswereld: niet alleen zouden er opnieuw importtarieven geheven worden; bedrijven zouden worden geconfronteerd met een zeer onzeker klimaat wat bijzonder nefast is om langetermijnbeslissingen te nemen.

Er moet nog heel wat uitgeklaard worden in die twee jaar: tot dusver heeft premier May misschien wel aangegeven wat het VK niet wil, met name verder lidmaatschap van de Eenheidsmarkt, de Europese Economische Ruimte en de Douane-unie, maar er is nog heel weinig bekend over wat het VK dan wel precies wil, behalve dan dat het een ‘sui generis’, uniek en ambitieus handelsverdrag wil.

Het wordt echter een bijzonder lastige klus om een relatie van meer dan 40 jaar te ontwarren in amper twee jaar. De tijd om echt te onderhandelen zal daarenboven korter dan twee jaar zijn aangezien het ratificatieproces door het Europees Parlement en de Europese Raad ook in die periode moet gebeuren.

De afgelopen maanden heeft Voka sterk gehamerd op het belang van een handelsgerichte brexit. Zo moeten importtarieven vermeden worden en mogen douaneformaliteiten niet te zwaar worden. Het behoud van geharmoniseerde standaarden en normen moet zoveel mogelijk nagestreefd worden. En rechtszekerheid – ook als straks het Europees hooggerechtshof geen jurisdictie meer heeft over het VK – moet zoveel mogelijk behouden worden om ook post-brexit een ondernemersvriendelijk klimaat te behouden.

Het technisch uitspitten van een dergelijk kader dat ogenschijnlijk heel rechttoe rechtaan lijkt, belooft echter een huzarenklus te worden die zeer moeilijk te klaren zal zijn in 2 jaar. Daarenboven dreigt een plotselinge verandering van het wetgevend raamwerk enorm disruptief te zijn voor ondernemers.

Om die reden is een transitieperiode nodig: die biedt enerzijds de onderhandelaars de nodige tijd om de nieuwe economische relatie uit te werken en anderzijds de ondernemers om zich geleidelijk te schikken naar deze nieuwe relatie. Dit vereist wel dat er reeds vroeg gecommuniceerd wordt welke weg wordt ingeslagen: aan wat kunnen ondernemers zich verwachten?

Een dergelijke handelsgerichte brexit kan enkel verkregen worden als beide partijen aan de onderhandelingstafel een pragmatische aanpak hanteren. Halsstarrig vasthouden aan principekwesties dreigt te leiden tot een ‘no deal’-situatie die in niemands voordeel is.

Ook al verlaat het VK de EU, het blijft nog steeds een inherent deel van Europa. Om die reden moeten we streven naar een VK dat zo dicht mogelijk bij de EU ligt.

Gilles Suply - adviseur EU en internationaal ondernemen - gilles.suply@voka.be