Onder de dooddoener dat iedereen zijn steentje moet bijdragen, heeft de regering beslist een meerwaardebelasting van 10% in te voeren op de meerwaarde op financiële activa (waaronder dus aandelen). Het gehanteerde tarief, zult u zeggen, valt nogal mee en dat is nog waar ook. Maar daar gaat het natuurlijk niet over, want het is bij tegenvallende begrotingen (en is het ooit anders?) zeer makkelijk om van 10% bijvoorbeeld 12% te maken, wat dan maar een heel kleine verhoging zou zijn. Met andere woorden, het principe van onbelastbaarheid op normaal beheer van privaat vermogen van financiële activa is doorbroken en het gat slaan in dat principe is veel moeilijker dan het gat een beetje te vergroten.
Als zalf op de wonde heeft de wetgever voorzien in een vrij ingewikkelde regeling om de belasting in bepaalde gevallen wat te milderen. Zodra een persoon, dus niet een getrouwd koppel, een gezin of een familie, 20% bezit van een vennootschap, spreekt men van een aanmerkelijk belang in die vennootschap. Alsdan blijft het principe gelijk, te weten op de meerwaarde bij verkoop van de aandelen is 10% belasting verschuldigd maar er is een getrapt systeem voorzien om die belasting iets te milderen. Regels die overigens later natuurlijk ook quasi rimpelloos af te schaffen zullen zijn.
Zo is er een vrijstelling tot 1 miljoen meerwaarde (om de 5 jaar) en erboven is het tarief 1,25% op de schijf tussen 1 miljoen tot 2,5 miljoen euro, 2,5% op de volgende schijf tot 5 miljoen euro en 5% op de schijf tot 10 miljoen euro. Als je dus een meerwaarde zou realiseren van bijvoorbeeld net 10 miljoen euro, betaal je niet 10% belasting op alles, zijnde 1 miljoen euro, maar 331.250 euro. Alles boven de 10 miljoen euro is dus wel aan 10%. Als je plant je vennootschap niet dit jaar maar binnen afzienbare tijd te verkopen en de meerwaarde hoger zou zijn dan 1 miljoen euro of hoger dan 10 miljoen euro, is het wel interessant eens te bekijken of je de eigendom van de aandelen niet tussen je familieleden kunt verdelen. Een vader, moeder en 3 kinderen zouden bijvoorbeeld elk 20% van de aandelen kunnen hebben en zo de meerwaardebelasting maximaal kunnen herleiden.
De meerwaarde wordt berekend op de verkoopwaarde min de waarde van die aandelen op 31 december 2025. Maar aangezien het hier gaat over nietbeursgenoteerde aandelen, is dit wel een flou gegeven. Stel u voor dat er een familiale transactie in 2025 heeft plaatsgevonden (het ene kind heeft het andere uitgekocht), dan gebeurt dat meestal niet tegen de hoogste waarde, maar het zal wel die waarde zijn die de fiscus zal weerhouden als degene die gekocht heeft later de vennootschap zou doorverkopen aan een derde. Of je hebt je management laten instappen in 2025 in je bedrijf, ook dan gebeurt dat meestal niet aan maximale waarde, met dus mogelijke negatieve gevolgen bij een latere verkoop.
Je doet er in elk geval goed aan zelf een waarde te laten bepalen in 2025 of op basis van de cijfers van 2025 in 2026. Het is zeker aan te raden een revisor een waardering van je bedrijf te laten maken en te zorgen dat die waardering ergens een weerslag krijgt (bijv. mocht je de aandelen al geschonken hebben in de jaarrekening van de maatschap, zo die er is). Let op, die (maximale) waardering kan ook wel negatief zijn mocht het de bedoeling zijn op korte termijn bijvoorbeeld je medeaandeelhouder uit te kopen of een familiale verdeling te doen waar het uittredende kind misschien een te grote waarde zou ontvangen. Zoals altijd moet je dus goed nadenken voor je iets doet, want er zijn wel wat positieve of negatieve gevolgen aan zo een waardering (bijvoorbeeld ook bij plots overlijden).
Ten slotte moet ook nog de interne meerwaarde besproken worden. Een interne meerwaarde ontstaat wanneer de overdracht van aandelen (inbreng of verkoop) door een belastingplichtige gebeurt aan een vennootschap die hijzelf (A) of samen met zijn familie rechtstreeks of onrechtstreeks (B) controleert. De overdracht van een familiebedrijf naar een volgende generatie (bv. uitstap van de ouders en overname door kinderen die nog geen controle hadden) zou dus niet onder (A) vallen, maar wel onder (B). Dergelijke meerwaarde, die vroeger eerder op basis van de praktijk al zeer waarschijnlijk belastbaar was, zal nu wettelijk worden belast tegen 33%. Let dus ook op bij inbreng, niet enkel bij verkoop.
Het is er niet makkelijker en al zeker niet goedkoper op geworden. Mits wat uitgekiend plannen kan wel wat geoptimaliseerd worden en ook de waardering van het bedrijf op 31/12/2025 verdient bijzondere aandacht.
Mark Delboo
