De grondwaterreserves die we de afgelopen jaren hadden opgebouwd zijn alweer volledig tenietgedaan. We evenaren het historisch neerslagtekort van 1976 en dit laat zich voelen in onze watervoorwaarden. Uit metingen van juni blijkt dat op dit moment meer dan 60% van de grondwatertafels een te laag niveau vertonen. Vooruitzichten voor de komende maand, gebaseerd op een ‘droog’ scenario, voorspellen dat dit aandeel kan oplopen tot 70%.
De preventieve droogtemaatregelen die momenteel van kracht zijn, zijn noodzakelijk om erger te voorkomen. Tegelijkertijd brengen ze ook economische gevolgen met zich mee, die voelbaar zijn voor burgers, bedrijven én sectoren die sterk afhankelijk zijn van water.
Ontdek de situatie in jouw regio
De situatie in en rond het Albertkanaal
Het Albertkanaal speelt een cruciale rol in de Vlaamse drinkwatervoorziening: maar liefst 40% van het drinkwater in Vlaanderen wordt geproduceerd op basis van dit oppervlaktewater. Op 7 juli 2025 ligt de gemiddelde 7-daagse afvoer rond de 70m³/s en ligt daarmee tussen de P10 en de P25 voor de tijd van het jaar (drempelwaarde is 60 m³/s).
Volgende maatregelen worden uitgevoerd:
- De pompinstallaties in Ham en Olen worden gebruikt om het schutwater terug te pompen van het afwaartse naar het opwaartse pand. Zo blijft het waterverlies aan de sluizen beperkt.
- Aan de sluis van de Wijnegem geldt een wachttijd van maximum 1 uur om het verlies van schutwater te beperken.
- De watervangen voor natuur en landbouw werden verminderd tot 50%.
De situatie in en rond kanaal Gent-Terneuzen
Tijdens droge zomers zakt de aanvoer van zoetwater via Evergem onder het noodzakelijke peil. Dit verlaagt het kanaalniveau, beperkt de diepgang en belemmert de werking van het sluizencomplex in Terneuzen. De ingebruikname van de Nieuwe Sluis, die 40% meer water afvoert, zal deze situatie verergeren. Minder zoetwater zorgt bovendien voor toenemende verzilting, met negatieve gevolgen voor infrastructuur, gebruik en ecologie. Op dit moment is de berekende 7-daags gemiddelde afvoer richting Gent ongeveer 33 m³/s en ligt dus net boven de benodigde hoeveelheid (30 m³/s)
Op dit moment worden er volgende maatregelen genomen:
- Tijdelijk onttrekkingsverbod op onbevaarbare waterlopen en publieke grachten rond het Kanaal Gent-Terneuzen (KGT) en de Moervaart.
- Boven-Schelde:
- Gegroepeerd schutten van pleziervaart (max. 2u wachttijd)
- Diepgangbeperking van 10 cm in Asper
- Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie (VNSC) richt tijdelijke werkgroep op:
- Onderzoek naar droogte-impact op het KGT (o.a. peilbeheer, verzilting, ecologie, industrie)
- Samenwerking met Voka Oost-Vlaanderen en andere stakeholders
- Doel: geïntegreerd maatregelenpakket op maat van het kanaal
- Verdere communicatie voorzien in zomer 2025
De situatie in en rond Bovenschelde en Leie
De Bovenschelde-Leie is een cruciale zoetwatertoevoer voor het Kanaal Gent-Terneuzen en de IJzer. Lage debieten veroorzaken verzilting in West-Vlaanderen en bedreigen de drinkwaterproductie aan De Blankaart. Op 7 juli 2025 liggen de afvoeren op de Leie te Menen (12 m³/s) en de Boven-Schelde te Helkijn (17 m³/s) rond of onder het seizoensgemiddelde.
Volgende maatregelen worden uitgevoerd:
- Tijdelijk onttrekkingsverbod op onbevaarbare waterlopen en publieke grachten
- IJzerbekken: beperkter bedieningsvenster voor Veurnesas (Kanaal Nieuwpoort-Duinkerke) en Gravensluis (Kanaal Plassendale-Nieuwpoort). Eén uur voor en na hoogwater wordt er niet geschut.
De situatie in en rond Dijle- en Zennebekken
Op de Zenne in Eppegem bedraagt de 7-daagse gemiddelde afvoer momenteel zo’n 7 m³/s, wat tussen P25 en P50 ligt voor de tijd van het jaar. Op het Kanaal naar Charleroi lag de afvoer op 7 juli 2025 rond 1,5 m³/s, wat tussen P10 en P25 valt.
Hoe anticipeer je als onderneming op droogte?
De droogte laat zich steeds sterker voelen. Veel waterlopen naderen hun ondergrens en debieten zakken richting de P10-P25-percentielen voor deze tijd van het jaar. Hoewel de drinkwatervoorziening voorlopig verzekerd blijft, brengen de huidige maatregelen al maatschappelijke kosten met zich mee. Elk bedrijf kan vandaag bijdragen door duurzaam met water om te gaan, dat versterkt niet alleen de bevoorradingszekerheid, maar kan ook de bedrijfscontinuïteit én competitiviteit verbeteren.
- Breng je waterverbuik in kaart: Meten is weten: identificeer je waterbronnen, meetverliezen en optimalisaties. Gebruik tools zoals de gratis WaterBarometer van VITO om je waterbalans en -kosten inzichtelijk te maken.
- Voorkom verspilling: Ga na waar er mogelijke lekverliezen zijn. Digitale meters en real-time metingen kunnen toelaten om lekken, verspillingen vroegtijdig op te sporen en aan te pakken.
- Pas de driestapstrategie toe: Verminder je verbruik, kies de juiste waterkwaliteit voor elke toepassing, en hergebruik water waar mogelijk.
- Hergebruik (afval)water waar nuttig en nodig: Circulair watergebruik past in een bredere strategie om duurzaam met water om te gaan waarbij er aandacht is voor regionale variabiliteit en omgevingscontext, de beschikbare waterbronnen en de gebruikstoepassing.
- Werk samen met derde partijen: Wissel water uit met andere bedrijven. Wie afvalwater ter beschikking stelt voor nuttig hergebruik, kan onder voorwaarden vrijgesteld worden van heffingen. Meer info vind je hier.
Snel inzetbare waterbesparende maatregelen
Veel waterbesparende acties zijn snel en eenvoudig door te voeren. Uiteraard moet de haalbaarheid per bedrijfssituatie bekeken worden, rekening houdend met wetgeving, risico’s en technische mogelijkheden.
Enkele praktische voorbeelden:
- Vermijd niet-essentieel watergebruik, zoals het besproeien van bedrijfstuinen of het wassen van voertuigen.
- Verlaag de schoonmaakfrequentie van vloeren of toestellen waar dat kan
- Draai kranen tijdig dicht en pas waterdruk aan om verspilling te beperken
- Kalibreer apparatuur om water, energie en stoom efficiënter te gebruiken
- Stimuleer medewerkers om bewust met water om te gaan en betrek hen bij verbetervoorstellen
- Vang regenwater op en gebruik het voor laagwaardige toepassingen
- Dek waterbassins af om verdamping te beperke
Wat doet Voka?
Voka wordt actief betrokken in de uitwerking van proactieve en reactieve droogtemaatregelen. Zo zijn de Vlaamse Ondernemers co-trekker samen met de Vlaamse Milieumaatschappij van het platform “circulair watergebruik”. Op regelmatige basis komt deze kerngroep samen met alle actoren in de waterketen en gebruikers met als doel om van duurzaam watergebruik een gangbare praktijk te maken.
Daarnaast was Voka een belangrijke partner bij de opmaak van het reactief afwegingskader droogte. Tijdens dit proces hebben we het belang van de socio-economische impact van captatieverbod bedrijven aangetoond. We blijven actief de reactieve droogtemaatregelen opvolgen en de werking van het afwegingskader droogte opvolgen. In het najaar zullen we een evaluatie maken van dit kader en (beleids)aanbevelingen naar voren schuiven om dit kader verder te verfijnen.
Heb je vragen? Dan kan je terecht bij:
Katelijne Haspeslagh
Expert Milieu en Klimaat
Full bio of Katelijne Haspeslagh
Wim Brillouet
Directeur belangenbehartiging
Full bio of Wim Brillouet
Maartje Jans
Adviseur belangenbehartiging
Full bio of Maartje Jans
Sofie Coppens
Adviseur milieu en duurzaamheid Alfaport Voka
Full bio of Sofie Coppens
Charlotte Schelstraete
Duurzaam Ondernemen - Internationaal Ondernemen
Full bio of Charlotte Schelstraete
Frederik Delodder
Adviseur Kenniscentrum
Full bio of Frederik Delodder
