Voka lanceert een relanceplan voor de arbeidsmarkt met maatregelen om jobs en bedrijven te redden. Dat is noodzakelijk om een sociaal en economisch bloedbad te vermijden. De cijfers spreken voor zich: nooit eerder – buiten in oorlogstijd – was er zo’n grote terugval in economische activiteit en ook onze arbeidsmarkt staat in brand. 180.000 medewerkers dreigen hun baan te verliezen, maar liefst dertig keer meer dan bij de sluiting van Ford Genk. Hoog tijd dus om in te grijpen met maatregelen die onze arbeidsmarkt klaarstomen voor de toekomst en die onze bedrijven helpen hun solvabiliteit te handhaven.
Historisch veel mensen zitten in tijdelijke werkloosheid, ruim 1 miljoen. Als we niets doen, zullen velen van hen niet naar hun job kunnen terugkeren omdat hun bedrijven intussen failliet gaan of moeten herstructureren om te overleven.
Voka heeft een relanceplan voor de arbeidsmarkt klaar om dit worstcasescenario af te wenden en onze arbeidsmarkt af te stemmen op de noden die zich opdringen in coronatijden. De coronacrisis heeft onze economie en arbeidsmarkt immers op een ingrijpende manier hertekend. Enerzijds zijn er ondernemingen die nog lange tijd op lage toeren zullen draaien, in herstructurering gaan of failliet kunnen gaan. Anderzijds zijn er ondernemingen die wel kunnen groeien en waar er handen tekort zijn, die nu al in overdrive draaien, die een nieuw businessmodel ontwikkelen. Er is dus een mix van maatregelen nodig die ondernemingen structureel ondersteunt, om te overleven én te groeien.
Als we niets doen, zullen veel van de 1 miljoen tijdelijk werklozen niet naar hun job kunnen terugkeren.
Een eerste groep van maatregelen moet ervoor zorgen dat bedrijven 2020 doorkomen dankzij extra financiële zuurstof:
Door de vele aanvragen voor tijdelijke werkloosheid is de procedure sinds 20 maart versoepeld. Deze vereenvoudiging loopt tot 30 juni 2020. Voka vraagt om deze ongewijzigd te verlengen tot minstens 31 augustus.
Voor de RSZ-bijdrage van het eerste en tweede kwartaal kunnen bedrijven die gesloten zijn of een omzetverlies van 65 procent hebben uitstel van betaling krijgen tot 15 december. De betaling bedrijfsvoorheffing en btw die betrekking heeft op de maand april wordt met twee maanden uitgesteld. Wellicht zal het ook nadien voor veel ondernemingen nog niet business as usual zijn qua omzet. Voka vraagt daarom verder uitstel en eventueel kwijtschelding van RSZ-bijdragen en bedrijfsvoorheffing voor 2020.
Een tweede groep van maatregelen moet een flexibele arbeidsorganisatie mogelijk maken:
Elk jaar kan een werknemer 100 vrijwillige overuren presteren, zonder overloon of inhaalrust. In het kader van Covid-19 zijn die 100 vrijwillige overuren tot en met 30 juni verhoogd tot 220 uren bij de werkgevers in de kritieke sectoren. Voka stelt voor om dit te verlengen en uit te breiden naar alle sectoren.
Deeltijdse werknemers die prestaties verrichten buiten het vastgestelde werkrooster presteren ‘bijkomende uren’. Vaak is er recht op overloon, zelfs als de werknemer niet meer uren per week werkt dan gemiddeld. Door de coronacrisis moeten bedrijven echter meer schuiven met uurroosters o.a. wegens de social distancing. Voka stelt voor om gedurende deze crisisperiode het overloon te laten vallen als de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur gerespecteerd wordt.
Nachtarbeid is in België maar uitzonderlijk toegelaten en start al om 20u. In andere landen zoals Nederland is dat pas om 24u. In het kader van de coronacrisis kan ‘s nachts mogen werken helpen om de social distancing en dus de veiligheid van medewerkers te garanderen. Voka stelt voor om nachtarbeid te laten ingaan vanaf 24 tot 5u, zodat medewerkers meer gespreid over de dag aan het werk kunnen gaan.
Glijdende uren laten werknemers toe om zelf grotendeels het begin en einde van hun werkdag te kiezen. Maar het huidig wettelijk kader is vandaag dermate strikt dat dit werkgevers afremt om dit te voorzien voor hun werknemers. Laat ondernemingen hierover zelf met werknemers afspraken maken.
Werknemers moeten op het einde van elk kwartaal hun (gemiddelde) arbeidsduur gerespecteerd hebben. Dit verruimen naar een jaar kan slechts via een collectieve arbeidsovereenkomst. Nochtans is het aanpassen van de werkintensiteit tijdens bepaalde periodes vandaag geëvolueerd tot een belangrijke vraag van werknemers (samengestelde gezinnen, work-life balance, …). Voka stelt voor om ervoor te zorgen dat ondernemingen zo’n annualisering van de arbeidsduur onmiddellijk mogelijk maken voor al hun werknemers.
Veel werkgevers vrezen dat hun personeelsleden allemaal tegelijkertijd vakantie zullen willen opnemen na de coronastorm. Dit kan de relance van de economie in het gedrang brengen. Er zal nood zijn aan een spreidingsplan en -instrumenten om iedereen toe te laten zijn wettelijke en cao-vakantiedagen te kunnen opnemen zonder de bedrijfsheropstart in gedrang te brengen. Voka stelt voor om toe te laten dat werknemers na akkoord van hun werkgever een deel van de jaarlijkse vakantiedagen kunnen overdragen naar 2021 of storten op een loopbaanrekening.
Een derde groep van maatregelen moet ervoor zorgen dat werklozen niet ‘bevriezen’ in werkloosheid:
Er zijn verschillende instrumenten die technisch gezien arbeidsmobiliteit kunnen realiseren maar die daar nog onvoldoende in slagen. Voor de vitale sectoren is er in het kader van de coronacrisis een versoepeling voorzien zodat mensen er makkelijker (tijdelijk) aan de slag kunnen. Voka stelt voor om dit tijdelijk uit te breiden naar alle sectoren zodat ondernemingen in deze bijzondere tijden naar oplossingen kunnen zoeken voor hun mensen in plaats van hen te lang thuis te laten.
Hoewel tijdelijke werkloosheid een belangrijke schokdemper is voor vele ondernemingen, bestaat het risico dat werknemers er te lang zullen in blijven, wat hun toekomstige kansen op werk vermindert. Normaliter komen deze werklozen na 3 tot 6 maanden beschikbaar, wat wil zeggen dat ze op de radar komen van de bemiddelingsdiensten (VDAB). Maar deze beschikbaarheid is nu opgeschort wat het moeilijk maakt om vanuit de gewestelijke bemiddelingsdiensten een aanbod uit te rollen. Voka stelt voor om tijdelijk werklozen beschikbaar te maken na 2 maanden zodat er kan ingezet worden op vorming of het tijdelijk opnemen van een job elders. Niet om te straffen, wel om te anticiperen en te activeren.
Reeds voor de coronacrisis was er al een kwalitatieve mismatch die samen met de vergrijzing leidde tot een ongeziene krapte. Door de huidige crisis zal het belang van de juiste competenties en skills enkel maar toenemen. Er bestaan vandaag diverse opleidingsmaatregelen maar ze worden te beperkt toegepast en/of opgenomen. Voka stelt voor om deze maatregelen te versoepelen, te verhogen alsook in het Vlaams Opleidingsverlof toe te staan dat werkgevers het initiatief nemen om hun werknemers op te leiden. Het zou een aanvulling kunnen zijn op de tewerkstelling die nog niet voltijds kan aanvatten en zodoende kunnen leiden tot duaal leren en werken.
Net zoals ondernemingen nu hun arbeidsorganisatie moeten aanpassen, geldt dat ook voor opleidingsverstrekkers. Deze waren en zijn nog overwegend klassikaal ingericht maar moeten nu op korte tijd – waar mogelijk – digitaal worden aangeboden. Diverse digitale opleidingen worden vandaag nog niet erkend binnen het Vlaams Opleidingsverlof. Voka vraagt dat op korte termijn de regelgeving wordt aangepast zodat ook digitale opleidingen in aanmerking komen voor steun. Daarnaast vraagt Voka dat als de overheid digitale opleidingen aanmoedigt, zij dit doet volgens een level playing field ten aanzien van alle marktspelers en zich niet beperkt tot publieke actoren.
Het valt te verwachten dat er diverse herstructureringen zullen plaatsvinden het komende jaar. De huidige procedures conform de wet-Renault lopen te lang. Bovendien gaat het daar voornamelijk over het onderhandelen van de ontslagvergoeding, zelden over het bieden van perspectief op een andere job via vorming. Voka stelt voor om de procedure te verkorten, daarbij de activerende ontslagvergoeding (voor vorming) uit te werken en ook in te zetten op een opleidingsplan.
Meer info
Download hier het uitgebreide relanceplan voor de arbeidsmarkt
Download de Voka presentatie over het relanceplan voor de arbeidsmarkt
