In een arrest van 22 maart 2022 spreekt het hof van beroep te Gent zich uit over het begrip “gebruikelijk cadeau”. Het hof verduidelijkt dat het moet gaan om een geschenk dat in verhouding staat tot de inkomsten van de schenker en waarvan het de gewoonte is dit te geven bij bepaalde gelegenheden zoals verjaardagen, geboortes, nieuwjaar, huwelijk, etc. Is het zo eenvoudig?
Schenken = schenkbelasting
In principe is iedere schenking onderworpen aan schenkbelasting, althans voor zover ze ter registratie wordt aangeboden. Voor roerende goederen bedraagt het tarief 3% (schenkingen in rechte lijn) of 7% (schenkingen aan anderen). Als een schenking niet ter registratie werd aangeboden en de schenker overlijdt binnen de 3 jaar na de schenking, dan zal er erfbelasting verschuldigd zijn.
Een nieuwjaarscadeau of een nieuwjaarschenking?
Tijdens de feestdagen en voor speciale gelegenheden wordt vaak een enveloppe met geld gegeven of een overschrijving gedaan op de bankrekening van uw kinderen, kleinkinderen,… Strikt genomen gaat het hier om een hand- of bankgift. Moeten deze giften hetzelfde fiscale regime ondergaan als iedere andere schenking? Er wordt traditioneel aangenomen dat deze zogenaamde gelegenheidsgeschenken geen aanleiding zullen geven tot belastingheffing. Om te spreken van een “gebruikelijk geschenk” zijn er volgens de rechtspraak en rechtsleer wel 2 voorwaarden. Het geschenk moet in verhouding staan tot het vermogen van de schenker en het moet worden gegeven voor een speciale gelegenheid zoals een verjaardag, geboorte, nieuwjaar, huwelijk, etc.
Risico op herkwalificatie
Als de gegeven bedragen eerder omvangrijk zijn, bestaat het risico dat ze niet langer als gelegenheidsgeschenken worden gezien, maar als gewone schenkingen die (in principe) aan schenkbelasting (of desgevallend zelfs erfbelasting) onderworpen zijn. Deze herkwalificatie zal alleen gebeuren in het kader van een onderzoek door de Vlaamse Belastingdienst bij de behandeling van een nalatenschap. Wanneer de herkwalificatie gebeurt, zal de schenker dus al overleden zijn en zal er, als de schenking niet ouder dan 3 jaar is, aanleiding bestaan tot het heffen van erfbelasting (3% tot 27% in de rechte lijn of tot 55% in de zijlijn en tussen vreemden).
Hof van beroep Gent 22 maart 2022
Of een gift wel of niet gekwalificeerd wordt als een gelegenheidsgeschenk is een feitelijk maar moeilijk gegeven. Het hof van beroep te Gent spreekt zich in het arrest van 22 maart 2022 uit over deze “gebruikelijke geschenken”. In de feiten die aan het arrest ten grondslag liggen, heeft een dame gedurende de 3 jaar vóór haar overlijden elk jaar een geldsom van 5.000 euro aan haar kinderen en van 2.500 euro aan haar schoonkinderen gegeven als nieuwjaarsgeschenk. Volgens de Vlaamse Belastingdienst en het hof van beroep kunnen deze niet worden beschouwd als gewone nieuwjaarsgeschenken. Vooreerst omdat bleek dat de dame pas in de laatste jaren vóór haar overlijden vrijgeviger werd maar ook omdat haar inkomen relatief beperkt was. Een cadeau van 5.000 euro aan de kinderen en 2.500 euro aan de schoonkinderen kon dus bezwaarlijk als gebruikelijk worden beschouwd, maar wel als een gewone schenking, waarop erfbelasting verschuldigd is.
Besluit
Hoewel algemeen aanvaard wordt dat gebruikelijke geschenken geen schenkingen zijn, is het onderscheid niet altijd eenvoudig. Er is immers geen concrete wettelijke maatstaf waarop we kunnen terugvallen. Bijgevolg is het onderscheid telkens een feitenkwestie die geval per geval beoordeeld moet worden. Als vuistregels hanteren we in elk geval de hogervermelde dubbele voorwaarde.
In de praktijk wordt wel eens gesteld dat het totale bedrag van de gelegenheidsgeschenken per jaar maximaal tot 1% van uw totale vermogen (roerend en onroerend samen) zou mogen bedragen. Het lijkt ons niet zonder risico om dit als algemene regel te hanteren. Het is in elk geval van belang dat uw geschenken bij speciale gelegenheden in verhouding staan tot uw vermogen om het risico op erfbelasting te vermijden. Wenst u uw kinderen of kleinkinderen een grotere financiële steun te geven, dan kan het aangewezen zijn om dit te organiseren binnen een meer uitgewerkte planning op maat.
Mark Delboo
