Met verkiezingen in mei 2024 is 2023 het allerlaatste jaar dat de huidige regeringen nog echt iets kunnen doen. Er liggen nog heel wat uitdagingen te wachten waarvoor onze beleidsmakers met oplossingen moeten komen. In een enquête van december bij 500 Vlaamse ondernemers peilden we naar hun beleidsprioriteiten. Dit zijn de resultaten.
De stijgende loonkosten zijn al enkele maanden de belangrijkste zorg van de Vlaamse ondernemers. Het onder controle houden van die kosten is volgens hen dan ook de topprioriteit voor de federale regering. Totnogtoe bleef de beleidsreactie beperkt tot een verlaging van de werkgeversbijdragen, maar die is peanuts vergeleken met de extra jaarlijkse kosten van 32 miljard voor alle Belgische ondernemingen samen. Bovendien zette de regering de deur op een kier voor een bijkomende premie. Concrete stappen, zoals een bijsturing van de indexering, dringen zich op.
In 2022 werd pijnlijk duidelijk hoe kwetsbaar we zijn op vlak van energiezekerheid en -prijzen. Mede dankzij het zachte weer ziet het ernaar uit dat we deze winter door raken, maar onze vooruitzichten op langere termijn blijven verontrustend wankel. Een echte energiestrategie die de bevoorrading op langere termijn aan aanvaardbare prijzen verzekert, blijft absoluut noodzakelijk.
De toestand van onze overheidsfinanciën is vandaag dramatisch: het huidige tekort is onhoudbaar en we zijn niet voorbereid op de uitdagingen die op ons afkomen. Sommige politici lijken er nogal gerust in dat alle budgettaire uitdagingen makkelijk op te lossen zijn met extra belastingen, vooral op de bedrijven. Dat zou nefast zijn voor onze economische dynamiek. De minister van financiën werkt aan een eerste stap in de grote fiscale hervorming. Positief is dat de minister focust op een verlaging van de fiscale druk op arbeid. Maar dat lijkt de minister te willen financieren met allerlei extra lasten voor bedrijven (of het schrappen van bestaande belastingvoordelen). Er is zeker nood aan een groeibevorderende fiscale hervorming, maar niet met een groeivernietigende verhoging van de lasten op bedrijven.
Het is in elk geval nog veel te vroeg om nu al in campagnemodus te gaan.
Bert Mons - Gedelegeerd bestuurder
In vergelijking met andere Europese landen wordt onze arbeidsmarkt gekenmerkt door een opmerkelijk gebrek aan flexibiliteit. De regering meende op dat vlak al een stap te zetten met de mogelijkheid om de werkweek te organiseren in 4 dagen, maar daarop zit niemand te wachten. Er blijft in onze economie veel te winnen met meer flexibiliteit op het vlak van arbeidsorganisatie, arbeidsuren, …
Maar ook de Vlaamse regering heeft nog een stevig parcours af te leggen.
De moeilijkheden om geschikte mensen te vinden zijn al jarenlang een belangrijke uitdaging voor de Vlaamse ondernemingen. En volgens de demografische vooruitzichten zal de krapte op de arbeidsmarkt alleen nog maar erger worden. Tegelijkertijd neemt de kwaliteit van ons onderwijs af, wat bijdraagt tot de kwalitatieve krapte op de arbeidsmarkt. Kwalitatief en meer ondernemingsgericht onderwijs is dan ook een essentiële sleutel voor onze toekomstige welvaartscreatie. Daarnaast zou de VDAB op kortere termijn een belangrijke rol moeten kunnen spelen, door niet-werkenden effectiever op te volgen en hen te begeleiden naar vacatures en/of opleidingen, en door samenwerking met de andere regionale organisaties. Ook betrouwbare en betaalbare kinderopvang is een belangrijke factor. Extra investeringen daarin zijn ook een onderdeel van een beter werkende arbeidsmarkt.
Door de aanslepende procedures (inclusief beroepsmogelijkheden) om vergunningen te krijgen, lijkt het soms alsof hier ‘niets meer mogelijk is’. Die onzekerheid is een belangrijke hindernis voor de bedrijfsinvesteringen, terwijl er net nood is aan een versnelling van de investeringen, onder meer voor de digitalisering en de duurzame transitie. Een sneller en rechtszekerder vergunningenbeleid zou op dat vlak soelaas kunnen bieden. We denken ook aan het stikstofkader. Zonder definitief kader dreigt op termijn een de facto vergunningenstop. Onzekerheid is nefast voor de bedrijfsinvesteringen; ondernemingen hebben nood aan 100% duidelijkheid en een juridisch waterdichte regeling. Een definitief stikstofkader kan het best nog deze legislatuur geregeld worden.
We blijven hoopvol. Maar met hoop alleen gaan we het niet redden. The time to act is now!
