Het principe dat je met kunst je erfbelasting kan betalen bestaat al bijna 40 jaar. De Vlaamse decreetgever heeft dat systeem nu gevoelig verbeterd in de hoop meer kunstwerken binnen ons cultuurpatrimonium te houden.
Uitbreiding van het systeem
De eerste uitbreiding betreft het voorwerp dat men kan gebruiken om erfbelasting te betalen. In de oude regeling betrof dit enkel ‘kunstwerken’, nu wordt dit verbreed naar het begrip ‘cultuurgoederen’. Naast kunstwerken zijn dat ook archeologische vondsten, juwelen, manuscripten, wetenschappelijke objecten, enz.
De tweede uitbreiding houdt in dat niet enkel de erfbelastingen zelf mogen worden betaald met cultuurgoederen maar ook de nalatigheidsinteresten op erfbelasting of de belastingverhoging of gerechtskosten.
Welke cultuurgoederen?
In concreto moet het om ofwel topstukken ofwel sleutelwerken gaan. Topstukken zijn zeldzame en onmisbare stukken (bijvoorbeeld het Lam Gods), terwijl sleutelwerken een groot belang in een collectie hebben maar geen topstuk zijn.
Het is de Topstukkenraad die wikt en weegt wat een topstuk of een sleutelwerk is en die desgevallend ook de waarde ervan zal vastleggen.
Voorafgaand aan een overlijden kan je aan de Topstukkenraad de vraag stellen of je een topstuk bezit of een sleutelwerk of gewoon een cultuurgoed dat geen van beide is. Daarvoor brengt de Topstukkenraad een bindend advies uit. De waarde ervan gaan ze pas vastleggen als er effectief een overlijden is.
Waarom zou je dit doen?
De decreetgever heeft ook een fiscale stimulans in het decreet verwerkt: een cultuurgoed dat door de Topstukkenraad als een topstuk of een sleutelwerk wordt erkend, wordt gewaardeerd aan 120% van de geschatte waarde die de Topstukkenraad toekent. Om de erfbelasting te berekenen gebruikt men dus de door de Raad geschatte waarde, voor de betaling van de erfbelasting waardeert men het dus 20% hoger.
Is je werk meer waard (zeker aan de 120% waarde) dan de te betalen erfbelasting, dan kan de Topstukkenraad zelfs beslissen de opleg te vergoeden.
Enkel werken die in volle eigendom van de erflater zijn, komen in aanmerking voor deze regeling.
Besluit
Met dit systeem sluit Vlaanderen aan bij andere landen die ook een dergelijk systeem in hun wetgeving hebben. Het is de Vlaamse overheid duidelijk menens om de cultuurgoederen die topstukken of sleutelwerken zijn naar de Vlaamse musea te brengen.
Heb je dus een mooie collectie cultuurgoederen of een bepaald topstuk en weet je dat je erfgenamen daar maar matig in geïnteresseerd zijn, of vind je het goed dat dit werk naar een museum gaat, dan is dit systeem misschien een piste die toelaat een groot vermogen tot aan je dood aan te houden. Is je topstuk bijvoorbeeld 1.000.000 euro waard, dan mag je al bijna 4.000.000 euro andere goederen aanhouden alvorens erfgenamen in de rechte lijn nog erfbelasting moeten betalen.
Mark Delboo
