Het valt de laatste tijd op dat de fiscus alsmaar vaker teruggrijpt naar de belasting van de categorie diverse inkomsten. Als minicursus fiscaliteit kan meegegeven worden dat er vier vormen van belastbare inkomsten bestaan, elk met hun eigen specifieke regime: de onroerende inkomsten, de roerende inkomsten, de beroepsinkomsten en de diverse inkomsten.
Een veel voorkomend misverstand is dat diverse inkomsten niet belast zijn, tenzij het om speculatieve inkomsten gaat. De regel is echter omgekeerd: ze zijn net wel belastbaar, tenzij het om normale verrichtingen van het beheer van een privaat vermogen gaat, bestaande uit onroerende goederen, portefeuillewaarden en roerende voorwerpen. De regel is dus belastbaarheid, de uitzondering onbelastbaarheid.
Een divers inkomen is een winst of een baat die men occasioneel of toevallig buiten het uitoefenen van een beroepswerkzaamheid behaalt uit enige prestatie, verrichting of speculatie of uit een dienst aan een derde. Dit is dus een heel ruim begrip en bevat ongeveer elke mogelijke opbrengst die je maar kunt bedenken. De uitzondering is dat het binnen je beroep valt en dus nog zwaarder belast wordt of dat het om het beheer van het privaat vermogen gaat, waardoor het dan onbelast wordt. Diverse inkomsten worden in de regel belast aan 33%. Voor speciaal door de wet voorziene diverse inkomsten zijn de tarieven soms lager.
Om te weten of een beheer onder het “normaal beheer van het privaat vermogen” valt, dienen twee hoofdcriteria vervuld te zijn:
- Het moet gaan om onroerende goederen, portefeuillewaarden of roerende goederen (kunst, oldtimers, wijn, m.a.w. allerhande tastbare zaken);
- De verrichte daden dienen handelingen te zijn die een goede huisvader gewoonlijk stelt om dit vermogen te doen aangroeien of te behouden.
Het kalf ligt natuurlijk in dat laatste criterium gebonden. Wat doet een goede huisvader gewoonlijk? Een subjectief criterium, recent overigens zo aanvaard door het Grondwettelijk Hof. Allerhande nevencriteria duiken op om dit wat te objectiveren. De waarde van iets (in het globale patrimonium van onze goede huisvader), de snelheid van kopen en verkopen, heeft men ervoor geleend of niet, was er een grote kans op winst of verlies, enz… Bijvoorbeeld een kunstverzamelaar van wie het globale patrimonium dertig miljoen euro is en die elk jaar vijf kunstwerken koopt, maar er gemiddeld ook twee verkoopt die hij al lang geleden aangekocht heeft zonder lening. Is dat een normaal beheer voor een kunstverzamelaar of niet? Een voorafgaande beslissing om te weten of de verkoop belast is, kan daar op voorhand duidelijkheid over brengen, maar de kans dat je die in de beschreven omstandigheden krijgt, is klein.
We zien in onze praktijk dat de fiscus dit artikel, dat al lang bestaat, herontdekt heeft. Nu ze over veel meer info beschikt dan vroeger, gelet op het volstrekt teloorgaan van onze privacy, kunnen deze criteria veel beter getoetst worden.
Een mogelijke, veel gemaakte fout is het aangaan van bullitleningen om investeringen te doen. Je leent op een beleggingsportefeuille, niet om met die gelden te beleggen, maar om bv. een kunstwerk aan te kopen. De vraag is dan: leen je om iets aan te kopen of leen je om verder te kunnen beleggen en wat is daarvan het gevolg voor de meerwaarde op de beleggingen of op het kunstwerk? De vragen om inlichtingen zijn onderweg. Er zal hier heel wat inkt over vloeien de komende maanden en jaren en de rechtbanken zullen uiteindelijk moeten trancheren. Want weet die belastingambtenaar die jouw dossier bekijkt wel wat een normaal beheer is, als je over het vermogen beschikt waarover je beschikt? En als iedereen bullitleningen aangaat om te investeren, is dat dan ook geen normaal beheer? Is het in het huidige lage renteklimaat (zeker de rente op langere termijn) niet normaal dat je leent om een investering te doen?
Het meest bekende voorbeeld van niet-normaal beheer dat de fiscus de laatste tijd naar voren schuift, is het speculeren op cryptomunten. Maar is ook dat intussen niet al veel normaler dan enkele jaren geleden, als mastodontische banken er zelfs speciale adviseurs voor hebben?
Zelfs de fiscus dient met zijn tijd mee te evolueren, lijkt me. Ik heb het niet zo voor snippers.
Mark Delboo
