Het toenemende belang van digitale communicatie zorgt ervoor dat een elektronische handtekening steeds frequenter gebruikt wordt in handelsrelaties. Op Europees en Belgisch niveau heeft de wetgever enkele types van elektronische handtekeningen en de hieraan gekoppelde rechtsgevolgen vastgesteld. In dit artikel worden kort de verschillende types en enkele aandachtspunten uiteengezet.
3 soorten elektronische handtekeningen
De Europese wetgeving voorziet drie soorten elektronische handtekeningen, naargelang hun betrouwbaarheidsniveau.
- De gewone elektronische handtekening: gegevens in elektronische vorm die gehecht zijn aan of logisch verbonden zijn met andere gegevens in elektronische vorm en die door de ondertekenaar worden gebruikt om te ondertekenen; bijv. een wachtwoord voor een website, een pincode, een gescande handtekening, een e-mailhandtekening, enz.
- De geavanceerde elektronische handtekening: (1) een mechanisme waarbij de handtekening op een unieke wijze verbonden is aan de ondertekenaar, (2) op basis waarvan deze geïdentificeerd kan worden, (3) met een hoog niveau van vertrouwen en controle door deze en (4) waarbij elke wijziging van de ondertekende gegevens achteraf opgespoord kan worden; bijv. vingerafdrukken of irisscans, sms-authenticatie, e-mailauthenticatie, de gewone handtekening via Adobe Sign (indien de gebruiker zelf geen gekwalificeerd certificaat heeft), enz.
- De gekwalificeerde elektronische handtekening: deze heeft de kenmerken van een geavanceerde elektronische handtekening, maar dient daarenboven door een erkende certificatiedienstverlener uitgegeven te worden; bijv. de elektronische IDkaart met kaartlezer, de Itsme-app, de commerciële aanbieders op de “Trusted List” van een van de lidstaten van de Europese interne markt.
Rechtsgevolgen van een elektronische handtekening
Alle hierboven beschreven vormen van elektronische handtekening zijn principieel rechtsgeldig, doch er is een verschil in beveiligingsniveau, o.a. inzake de identiteit van de ondertekenaar en de authenticiteit en integriteit van de gegevens. Daardoor is er ook een verschil in juridische gevolgen. In functie van hoe belangrijk de te ondertekenen documenten zijn, is hiervoor dus enige aandacht nodig. Zo zal bijv. de bewijslast van de geldigheid van de gewone en geavanceerde elektronische handtekening rusten op de ondertekenaar, terwijl er bij de gekwalificeerde een vermoeden van conformiteit geldt, zoals bij de handgeschreven handtekening. In het overzicht onderaan worden de belangrijkste verschillen schematisch weergegeven.
Valkuilen
Het gebruik maken van een elektronische handtekening heeft doorgaans het voordeel om efficiënt en snel te zijn, maar tegelijk is enige waakzaamheid bij digitale communicatie in het algemeen aangeraden. Zo dient u zich ervan bewust te zijn dat het digitaal uitwisselen van berichten niet steeds vrijblijvend is. Het idee dat iemand pas gebonden zou zijn wanneer dit op papier staat met een handgeschreven handtekening, is achterhaald. Aan de voorwaarden van een gewone elektronische handtekening is immers snel voldaan, waardoor u iets ondertekend kan hebben zonder het ten volle te beseffen. Uw naam plaatsen onder een e-mail kan bijv. reeds volstaan. Tussen (en tegen) ondernemingen geldt immers het vrije bewijsstelsel. Het is dan ook aangewezen om met enige voorzichtigheid om te springen met digitale berichten. Wanneer u per e-mail een contract onderhandelt, kan u bijv. duidelijk aangeven over welke punten u zeker een akkoord wenst vooraleer er sprake kan zijn van een deal, of kan u aangeven dat u pas gebonden wil zijn wanneer er een formeel contract is opgesteld.
Florence Fryges en Bruno Thoen,
De Langhe Advocaten
