In de reeks "Toekomstdenkers 10 jaar Voka HC" brengen we dit keer Edelhart Kempeneers van Attentia en An-Rose Vandewinckele van CAW Antwerpen samen.
Het toegenomen onwelzijn in onze samenleving, daarover maken An-Rose Vandewinckele van CAW Antwerpen en Edelhart Kempeneers van Attentia zich heel wat zorgen. Om het thema innovatief en co-creatief aan te pakken, zijn ze lid geworden van Voka Health Community. “We moeten meer inzetten op het voorkomen van problemen, in plaats van te focussen op het oplossen ervan”, zijn ze unaniem.
An-Rose Vandewinckele heeft altijd al in de sociale sector gewerkt, in drughulpverlening, jeugdwelzijnswerk, prostitutiehulpverlening en daarna in de tewerkstellingssector. “Daar heb ik sociaal ondernemen ontdekt, net als de opkomende vermarkting van heel wat sociale activiteiten”, zegt ze. Sinds 2 jaar is ze algemeen directeur van CAW Antwerpen. “Ik noem onszelf graag de ‘Innovation’ van welzijn, naar de winkelketen, omdat we zo breed en laagdrempelig werken”, zegt ze daarover. “We bieden hulp aan mensen, die in hun welzijn geraakt worden – dat kan zijn op financieel vlak, op administratief vlak, in hun gezin, als ze dak- en thuisloos geworden zijn, als ze met geweld te maken gekregen hebben,… We doen dat enerzijds ambulant, om zo toegankelijk mogelijk te zijn. Anderzijds hebben we ook nachtopvang, daginloopcentra voor dak- en thuislozen en opvang voor mensen, die met geweldssituaties geconfronteerd worden. Ons aanbod is dus zeer gediversifieerd en zeer nabij.”
Edelhart Kempeneers heeft 21 jaar ervaring als preventieadviseur en arbeidsarts in verschillende sectoren. Hij is medisch directeur bij de externe preventiedienst Attentia. “Een werkgever moet ervoor instaan dat werknemers hun werk in gezonde en veilige omstandigheden kunnen doen. De interne preventiedienst heeft niet altijd alle expertise in huis voor alle verschillende welzijnsdomeinen. Hiervoor doen ze beroep op ons. Ik stuur het medisch departement aan, met een team van arbeidsartsen en bedrijfsverpleegkundigen die medewerkers preventief opvolgen via arbeidsgeneeskundige consulten. De artsen geven ook adviezen op het comité op basis van de bevindingen tijdens de onderzoeken en rondgangen in de onderneming”, geeft hij aan.
Het thema welzijn is voor allebei de organisaties dus een belangrijke leidraad, net als preventie en werk. “Werk is belangrijk om mensen geïntegreerd te houden in de samenleving. Het is een belangrijke hefboom voor welzijn en die connectie exploreren we nog te weinig, vind ik”, klinkt het bij An-Rose Vandewinckele. Dat is één van de redenen waarom CAW Antwerpen onlangs lid werd van Voka Health Community. “De sociale ondernemingen waar ik heb gewerkt waren lid, vandaar dat ik dat bij CAW Antwerpen ook heb geïnitieerd. Ik vind het zeer belangrijk dat sociale ondernemingen voldoende linken behouden met de bedrijfswereld. Want door samen te werken en expertise uit te wisselen, is er een grote win-win te creëren.”
Ook Edelhart Kempeneers hecht veel belang aan het delen van kennis en aan het ontwikkelen van nieuwe toepassingen om het welzijn van de medewerkers te verbeteren. “Wij zijn jaren geleden lid geworden van Voka Health Community. Vanuit het sociaal secretariaat van Attentia waren er al connecties met Voka, vandaar die keuze. De wisselwerking tussen hr en preventie is cruciaal. De laatste jaren zien we sowieso een shift: als externe preventiedienst hebben we meer en meer contacten met personeelsdiensten, in plaats van met de preventiedienst. Maar in veel bedrijven staat er nog een hoge muur. Ik zie het dan ook als een belangrijke taak van Voka Health Community om de brug te slaan.” Attentia nam al deel aan projecten die Voka Health Community faciliteerde, vertelt Edelhart, zoals aan onderzoeken naar factoren die een impact hebben op welzijn op het werk.
“Als samenleving proberen we nog te veel problemen op te lossen, in plaats van problemen te vermijden. Dat vraagt politiek draagvlak.”
An-Rose Vandewinckele, CAW Antwerpen
Welzijn meer benadrukken
Op het thema welzijn wil An-Rose graag nog meer de nadruk gelegd zien. “Voka Health Community is initieel opgestart rond het thema gezondheid en innovatie, maar ik vind het zelf belangrijk om nog sterker te werken rond welzijn, aangezien dat thema in de brede samenleving aan belang gewonnen heeft. Hoe kunnen we preventiever werken rond welzijn, en hoe kunnen we inzetten op innovatie om het thema beter te kunnen tackelen in onze samenleving? Dat zijn cruciale vragen. Als samenleving proberen we nog te veel problemen op te lossen, in plaats van problemen te vermijden.”
Edelhart pikt in: “Het frusterende is dat de meerwaarde van preventie soms moeilijk cijfermatig aan te tonen is. Dat is de preventieparadox: als je via preventie vermijdt dat mensen uitvallen, lijkt die investering achteraf overbodig. Terwijl je voor een investering van 1 euro, 3 euro terugkrijgt, blijkt uit onderzoek.” An-Rose beaamt dat: “Wij investeren in een interne coach voor onze medewerkers en een intern opvangteam voor medewerkers, die te maken krijgen met agressie- en andere incidenten. Dat soort zaken werken ontzettend versterkend en worden enorm geapprecieerd. Het zijn soms kleine ingrepen, maar wel met een duurzaam effect.”
“Kijk maar naar het half miljoen arbeidsongeschikten, die nu geactiveerd moeten worden via werkcoördinatoren”, vertelt Edelhart. “Dat is op zich wel nuttig en zinvol, maar eens mensen zo lang out zijn is de slaagkans zeer klein. Eigenlijk moet je onderliggend bekijken waardoor die mensen zijn uitgevallen. Als je de oorzaken vroegtijdig kan detecteren en hun veerkracht kan vergroten, zal dat op lange termijn zijn vruchten afwerpen. Voor ons is Voka Health Community een interessant netwerk om rechtstreeks met beslissingsmakers in contact te komen en zo het bewustzijn rond die problematiek te laten groeien.”
“De wisselwerking tussen hr en preventie is cruciaal. Maar in veel bedrijven staat er nog een hoge muur. Ik zie het dan ook als een belangrijke taak van Voka Health Community om de brug te slaan.”
Edelhart Kempeneers, Attentia
Verontrustende trend
Maar An-Rose is hoopvol. “De mindset begint wel te veranderen – ook in een aantal beleidsbeslissingen. Dat is ook nodig, want de mate van onwelzijn in onze samenleving is niet iets om trots op te zijn”. Edelhart vult aan: “Uit een rapport van Eurofound blijkt dat werknemers in de EU er minder goed aan toe zijn dan voor de economische crisis in 2008. De algemene economische welvaart is vergroot, maar de individuele welvaart is gedaald. Dat is een verontrustende trend. Ik zie het als onze maatschappelijke verantwoordelijkheid, ook vanuit Attentia, om meer aandacht te hebben voor het psychosociale welzijn”, zegt Edelhart.
Dat ook de middenklasse meer en meer in onwelzijn terechtkomt, baart An-Rose het meeste zorgen. “In onze maatschappij kan je het niet verantwoorden dat er kinderen zijn die ’s middags geen eten hebben. Ik zie daar een rol weggelegd voor Voka, om te onderzoeken hoe we rond het thema ongelijkheid op een innovatieve, ondernemende manier stappen vooruit kunnen zetten. Als sociale ondernemingen en privébedrijven elkaar verder beter leren kennen, kunnen we creatief zijn. Voka kan daar mee een partner in zijn; we moeten daarvoor niet alleen op de politiek rekenen. De voorbije jaren zijn we ons in de sector al meer gaan organiseren in netwerkorganisaties, om zo complexe problemen te kunnen aanpakken. Dat is het model van de toekomst”, besluit ze.
Ontdek hier de visie van onze andere toekomstdenkers 10 jaar Voka HC.
