Wij zien 5 mogelijke scenario's voor de komende maanden.
Dag op dag een jaar geleden viel Rusland binnen in Oekraïne. Ondertussen is heel veel veranderd, van Europees eensgezinde economische sancties in de beginperiode tot zware en historische wapenleveringen de afgelopen periode.
We kijken terug op de geo-economische repercussies en vooruit naar de mogelijke scenario’s voor de komende maanden.
Geo-economische repercussies
Allereerst kijken we eerst terug naar de geo-economische repercussies. Sinds het uitbreken van het conflict heeft de Europese Unie negen sanctiepakketten uitgevaardigd tegenover Rusland en een tiende zit in de pijplijn, waarover steeds alle meest recente info op onze FAQ wordt geplaatst zodra de sancties en juridische documenten verschijnen.
1. Sancties
Door verscheidene export – en importsancties was er zeker een directe impact. Als we kijken naar de rechtstreekse export van Vlaanderen naar Rusland en Oekraïne, zien we dat die respectievelijk gezakt is met 18,5 en 35 procent. Vanuit Oekraïne importeren we ook 22,3 procent minder, vanuit Rusland echter meer.
Dit ligt onder andere aan de gestegen waarde van mineralenimport (zoals Russisch gas. Niet alleen exporteren we minder door de sancties, maar het is ook moeilijker. Door logistieke en financiële sancties is het moeilijker om te betalen of te vervoeren naar het land. De Europese sancties tegen de Russische economie bijten dus zeker tegen het land.
2. Grondstoffen
Een belangrijk indirect effect echter – en voelbaar voor alle bedrijven – is de impact die er is (geweest) op de verschillende grondstoffen, waarbij energie natuurlijk hoog op de agenda stond. Rusland heeft ondertussen de kraan toegedraaid en hoewel de prijzen al flink zijn gedaald, staan die nog altijd een stuk hoger dan het historisch gemiddelde van de afgelopen jaren.
De hausse in grondstoffen heeft er ten slotte voor gezorgd dat ook de inflatie lelijk huis kon houden in de EU – wat er dan voor heeft gezorgd dat via de automatische loonindexering, ook de lonen een vergrote kostenpost werd voor de bedrijven.
3. Geopolitieke evoluties
Tenslotte heeft het conflict ervoor gezorgd dat een aantal geopolitieke evoluties versneld werden. De ambigue houding van China bijvoorbeeld leidt ertoe dat het land meer en meer wordt gezien als een systemische rivaal in plaats van een partner of een economische concurrent.
Ook de heropleving van industrieel beleid in zowel de VS als de EU kan ervoor zorgen dat het internationale speeltoneel de komende jaren (verder) kan fragmenteren.
Waar gaat het conflict naartoe?
De vraag is natuurlijk welke richting het conflict zal uitgaan, hieronder worden een aantal scenarios bekeken.
Scenario 1: Russische escalatie
Rusland gaat voor een massaal lenteoffensief en valt Oekraïne op meerdere manieren binnen en met verschillende wapens. Dan is het de vraag hoe lang Oekraïne dit kan volhouden. De internationale partners van Oekraïne, waaronder de EU, zouden verplicht zijn om met massale sancties te reageren, wat de economische schade verder doet escaleren. Indien Rusland het conflict snel wint, kan dit ook een inspiratiebron zijn voor andere mondiale agressie, zoals bv. het conflict tussen Taiwan en China.
Scenario 2: NAVO geraakt betrokken
De NAVO grijpt in op een manier die door het Kremlin wordt gezien als een openlijke deelname aan het conflict, waardoor het een echte Europese oorlog wordt. De impact hiervan zou economisch niet te overzien zijn. Als het een echte Europese oorlog wordt, moeten zelf onze economische structuren worden aangepast.
Scenario 3, een bevroren conflict
Het conflict belandt in een continue patstelling, waarbij allebei de kanten noch winnen noch verliezen. De sancties worden geoptimaliseerd maar niet langer stelselmatig uitgebreid, waardoor het economisch verlies stabiel blijft. Echter is er geen hoop op herbouw in Oekraïne en verliest het land een enorm economisch potentieel.
Scenario 4: geleidelijke Russische terugtrekking
Rusland kan geen doorbraak forceren en ziet in dat de oorlog niet gewonnen kan worden, waardoor het zich geleidelijk terugtrekt. De economische heropbouw in Oekraïne kan beginnen, maar Rusland behoudt zijn status als internationale paria en de sancties blijven uitgevaardigd, met economische kosten tot gevolg.
Scenario 5: diplomatische oplossing
Beide blokken beseffen dat een diplomatieke oplossing de beste uitweg is uit het conflict. Oekraïne kan economisch heropgebouwd worden en ook voor Rusland bestaat de kans dat het opnieuw wordt opgenomen op termijn in de internationale economische arena.
