“Een veilige heropstart is van enorm belang en alle bedrijven werken daar enorm hard aan, maar het is niet altijd evident”, weet Pieter Van Herck, senior adviseur welzijns- en gezondheidsbeleid bij Voka. In een webinar van Voka Health Community gingen de sprekers dieper in op enkele pertinente vragen bij de heropstart in coronatijden.
Werken aan een exitstrategie
“We zitten nog midden in de crisis, maar zijn al hard aan het werken aan een exitstrategie. Dat is een delicate evenwichtsoefening. Enerzijds moeten we zorgen dat we het virus kunnen indijken. Anderzijds moeten we aandacht hebben voor de economische heropleving en de sociaal-maatschappelijke en psychologische impact die zo’n crisis op de mensen heeft.” Aan het woord is Geert Laire, arbeidsarts en regiodirecteur van Mensura Brussel. “Begin maart zijn veel activiteiten stopgezet. Wil je als werkgever goed voorbereid zijn op de heropstart, moet je niet alleen de opgelegde algemene regels volgen. Je moet ook aandacht hebben voor een goed uitgewerkte risicoanalyse.”
Preventiemaatregelen op de werkvloer
“We weten dat het virus voornamelijk wordt overgedragen via druppelinfectie . Dat kan rechtstreeks op de slijmvliezen van een ander persoon zijn, via de handen of onrechtstreeks via voorwerpen. De algemene richtlijnen om die overdracht te beperken, zoals voldoende afstand houden en geregeld handen wassen, zijn intussen bekend. Welke persoonlijke beschermingsmiddelen van toepassing zijn, verschilt van bedrijf tot bedrijf. Vraag hierbij raad aan de preventieadviseur en stel een duidelijke beslissingsboom op. Niet in alle bedrijven moet er wat wijzigen. In sommige sectoren droegen de arbeiders bijvoorbeeld sowieso al een mondmasker.
Gezond, veilig en productief thuis werken
“Telewerk gebeurt niet meer sporadisch, zoals vroeger, maar we zien dat het op grote schaal wordt toegepast. Waarschijnlijk zal het ook na de crisis een grotere plaats blijven innemen dat het voordien deed. Het is dus belangrijk dat werknemers die telewerken rekening houden met volgende richtlijnen: werk in een aparte rustige ruimte; structureer je activiteiten en maak goede afspraken met de andere gezinsleden; een goede ergonomie is belangrijk; verander geregeld van houding; pauzeer af en toe; denk aan de veiligheid en maak voldoende ruimte voor sociaal contact. Overigens geldt dat laatste natuurlijk ook voor wie op kantoor aan de slag is.”
De werkhervatting in het bedrijf zelf
“De eerste vraag die we ons moeten stellen is: wie mag er weer komen werken? Wie niet ziek is, kan natuurlijk weer naar de werkplek komen. Wie ziek is geweest of misschien besmet is, blijft thuis tot hij klachtenvrij is. Werkhervatting na COVID-19 is mogelijk ten vroegste 7 dagen na het optreden van de symptomen en op voorwaarde dat men volledig klachtenvrij is. Mensen uit risicogroepen moeten maximaal worden ingezet via telewerk of op een aangepaste, geïsoleerde werkpost. De rol van laboratoriumtesten mag daarbij niet overschat worden. Alle testen hebben beperkingen. Ze zijn beperkt beschikbaar, het gaat telkens maar om een momentopname en er zijn ook l vals negatieven. Staar je daar dus niet blind op. Start met het maken van een plan en vergeet daar ook niet over te communiceren. Let bij de heropstart ook op zaken die niet met corona te maken hebben. Machines en sanitaire installaties hebben een tijdje stil gelegen, die weer in gang zetten moet op veilige en correcte manier kunnen gebeuren. Formuleer duidelijke richtlijnen en gebruik posters en visuele ondersteuningsmiddelen. Voorbeelden kan je hiervinden.
Werk en leven na corona
“Na corona is te sterk uitgedrukt. Het virus is nog niet verdwenen en er is nog geen vaccin”, zegt Lode Godderis, hoogleraar aan de KULeuven en directeur Kennis, Informatie en Research bij IDEWE. “We kijken bij deze heropstart terug naar de start van de coronacrisis. Toen was er een duidelijke regel: blijf in uw kot. Die werd gecombineerd met een verhaal van ‘alles komt goed’. Daarbij kwamen dan enkele regels, zoals die van de anderhalve meter afstand. Werknemers bevonden zich in een van vier grote sectoren: de zorg waar alles gericht was op de verzorging van de grote groep coronapatiënten; de supermarkten die actief moesten blijven een in contact kwamen met veel mensen; de bedrijven die volledig moesten sluiten en waarvan medewerkers technisch werkloos werden en ten slotte de bedrijven waar mensen konden telewerken.”
Mentale gezondheidstoestand
“De situatie waarin een werknemer zich bevindt, heeft invloed op zijn mentale gezondheidstoestand. Uit een studie die de afgelopen weken plaats vond, blijkt dat de helft van de respondenten zich gespannen voelt. Dat is een normale reactie in een situatie die we niet kennen. Een op drie voelt zich angstig en dat is wel een belangrijk probleem, want wie angstig is gaat moeilijk kunnen functioneren. De coronacrisis heeft er ook voor gezorgd dat we met z’n allen (85%) meer alert zijn en aangeven aandachtiger te zijn. Ondernemingen hebben ondervonden dat ze in deze periode heel snel konden schakelen. Op enkele weken tijd werden processen gerealiseerd waar een bedrijf anders maanden of jaren ver zou doen.”
“Werk is belangrijk voor de mentale gezondheid. Een betaalde job geeft zekerheid en in de meeste gevallen dus een hogere tevredenheid. Ook speelt de thuissituatie een rol. Singles hebben meer last van eenzaamheid, terwijl mensen met kinderen gefrustreerd en gestresseerd zijn omdat ze plots meerdere rollen moeten opnemen. Er is nauwelijks literatuur te vinden over absenteïsme bij een crisis als deze. Net zoals we met de coronacrisis al doende hebben moeten leren, gaan we dat ook moeten doen met de heropstart. Maar er zijn wel enkel wetmatigheden. De basisregel is dat hoe langer je afwezig bent van het werk, hoe moeilijker de terugkeer is.”
Puzzel leggen met leidinggevende en werknemer
“De belangrijkste vraag die een leidinggevende aan de werknemer moet stellen is: hoe schat je je eigen terugkeer in, wat heb je daarvoor nodig en hoe kan ik je hierbij helpen. Angst is een belemmerende factor en we weten dat een op drie mensen zich angstig voelt. Ik doe hier een pleidooi om niet te gaan geruststellen met ‘alles komt goed’. Probeer als leidinggevende je mensen te helpen hun angst te overwinnen. Dat doe je door hen te helpen erkennen dat er vervelende emoties zijn, en daarna samen te bekijken wat je samen wilt realiseren en hoe je dat denkt te bereiken. Vergeet ook de thuissituatie niet. Mensen willen pas vol terug aan het werk als thuis alles is geregeld. Vooral bij gezinnen met kinderen vraagt dat momenteel enige flexibiliteit. Bekijk wat mogelijk is via telewerk. Expliciteer wat de verwachtingen zijn. Maak een plan, maar zie dat als een hulpmiddel en niet als een doel. Houd geregeld contact met je werknemer en bereid de terugkeer goed voor. Bied perspectief op relatief korte termijn. Werk bijvoorbeeld met doelen per week. Het belangrijkste is om duidelijk te stellen wat jij verwacht van je medewerkers en wat je medewerkers verwachten van jou. Zeg niet ‘alles komt goed’, maar sta stil bij hoe je dat kan realiseren. Creëer een kader en stuur bij waar nodig.”
Download de presentaties van deze sessie:
Lode Godderis - Centrum voor Omgeving en gezondheid van de KULeuven
Bekijk hier de opname van de webinar
