Woensdag maakte de Europese Commissie de balans op van Europa in haar jaarlijkse ‘State of the EU’. Het conflict in Oekraïne en de energiecrisis domineerden de speech van voorzitster Ursula von der Leyen, maar ook andere prioriteiten werden naar voor geschoven.
Een overzicht van de punten die belangrijk zijn voor bedrijven en economie, worden hieronder opgesomd.
Energie
Om de energieprijzen te beteugelen stelde de Europese Commissie een winterpakket voor om de koudste maanden solidair door te komen:
1. Overwinstbelasting
Ten eerste wordt een overwinstbelasting op elektriciteitsbedrijven en een solidariteitsbijdrage van fossiele brandstof-bedrijven gevraagd.
Dit wordt dan op het niveau van elke lidstaat, in ons geval België, opgehaald waarna het gebruikt moet worden als compensatie en ter ondersteuning van zowel bedrijven als huishoudens. In die optiek wordt het staatssteunkader ook aangepast en uitgebreid, zodat die steun correct kan terugvloeien.
2. Gasprijzen aanpakken
Daarnaast pakt de Europese Commissie de gasprijzen aan. Zo wordt verder ingezet op het diversifiëren van het gasaanbod en worden reducties gevraagd in elektriciteitsgebruik van alle lidstaten om zo de nood aan gas te beteugelen.
Ook werd de aankondiging van een Europese waterstofbank gedaan, om zo de aankoop en toekomst van waterstof op het continent te verzekeren.
3. Elektriciteitsmarkt bekijken
Ten slotte wordt de blik ook op de lange termijn gericht. Zo zou de TTF-benchmark voor gas worden aangepast, waarop het merendeel van de Europese landen zich baseert om het tarief voor de consumenten te bepalen.
Bovendien wordt de Europese elektriciteitsmarkt structureel bekeken. De Europese Commissie meent dat het huidige prijszettingsmechanisme niet meer aangepast is aan de huidige omstandigheden en pleit ze om de gas – en elektriciteitsprijs te ontkoppelen.
Ondernemingsbeleid
Maar naast de energiecrisis spelen andere tekorten die ervoor zorgen dat bedrijven niet hun maximaal rendement kunnen behalen. Eén van die zaken is het nijpende arbeidstekort. In die context worden twee pistes naar voor geschoven:
- Er wordt versterkt ingezet op onderwijs en opleiding met 2023 als het jaar van het (voortgezet) onderwijs, expliciet in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven.
- Daarnaast wordt ook gekeken naar het gericht geschoolde werknemers uit het buitenland aantrekken door vooral in te zetten op een snellere erkenning van kwalificaties.
Ten slotte wordt ook het Europese vennootschapsbelastingsstelsel gemoderniseerd en vereenvoudigd, begin 2023 wordt daarvoor het BEFIT-pakket voorgesteld, met daarin een steunpakket voor KMO’s in het licht van de hoge inflatie die ook volgend jaar nog zal spelen.
Eigen internationaal-economische koers
Het conflict in Oekraïne schudde zowel beleidsmakers als bedrijven wakker en sindsdien is geopolitiek helemaal terug in de waardeketen. De EU wil een stuk assertiever op het internationaal toneel staan en zet in op strategische projecten binnen de toeleverketens en het opbouwen van strategische reserves in cruciale grondstoffen (waar China nu een controlerende rol in speelt). In die optiek zal er een Europees ‘kritische grondstoffen’-initiatief verschijnen.
Ook wordt verdere financiering en steun ingezet op grote Europese projecten, de IPCEI's. IPCEI-projecten zijn belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang (Important Projects Common European Interest). Hiermee stimuleert de EU de lidstaten om middelen te bundelen in grote geïntegreerde projecten die bijdragen aan de concurrentiekracht van de Unie. Via zo’n projecten kunnen aanzienlijk marktfalen of grote maatschappelijke uitdagingen aangepakt worden waar er anders geen oplossing zou komen.
Volgende stappen
Na deze start van het politieke jaar volgt in oktober het formele werkprogramma van de Europese Commissie voor het komende jaar. Vanuit Voka zullen we dit van nabij opvolgen en bedrijven informeren in de volgende stappen.
