De Europese Commissie heeft een ongezien ambitieus voorstel voor een Marshallplan om het economische herstel na de coronacrisis te bespoedigen. Het sluitstuk daarvan is ‘Next Generation EU’, een plan van 750 miljard euro. België moet zich hier volledig in inschrijven, want dit plan zorgt voor een sneller economisch herstel van de volledige Europese economie.
Op 27 mei kwam de Europese Commissie met dit plan van 750 miljard euro: 500 miljard euro subsidies en 250 miljard voordelige leningen die aan de normale Europese begroting worden toegevoegd. Dat het voorstel nu komt, hoeft niet te verbazen. Een gebrek aan een duidelijk Europees engagement om gezamenlijk deze ongezien diepe crisis te bestrijden zou op termijn immers kunnen leiden tot de desintegratie van de eurozone en de EU, waarbij het Zuiden en het Noorden zowel op economisch als ideologisch vlak steeds verder van elkaar afdrijven. De twee grootste EU-lidstaten - Duitsland en Frankrijk - die nog voor de publicatie van het Europese plan zelf opriepen tot een ambitieus Europees herstelplan, hebben dit heel goed begrepen.
Toch wijzen nog steeds heel wat stemmen uit het Noorden dit herstelplan expliciet af. Zo wordt het plan door sommigen weggezet als de voorbode van een ordinaire transferunie waarbij het hardwerkende Noorden onvoorwaardelijk de schulden van het kwistige Zuiden financiert. Het Noorden zou de grote verliezer zijn van dit herstelplan.
Steun, maar onder voorwaarden
Er schort heel wat aan die redenering om verschillende redenen. Eerst en vooral is het bijzonder kort door de bocht om te stellen dat het Europees herstelplan geen enkele vorm van conditionaliteit omvat. Zo moeten lidstaten een goed uitgewerkt investeringsplan voorleggen voor ze een beroep kunnen doen op de Europese middelen uit het ‘Resilience And Recovery Instrument’, het sluitstuk van het Europese herstelplan waar 80% van het bijkomende budget naartoe zou vloeien.
Bepaalt de Raad van de EU dat het voorgelegde investeringsplan te weinig rekening houdt met de aanbevelingen voor dat land in het Europees semester, dan kan zij beslissen om de financiële middelen niet over te maken. Binnen het kader van het Europees semester analyseert de Europese Commissie de nationale begrotingen van de EU-landen en geeft ze de landen aanbevelingen. De lidstaten moeten met deze aanbevelingen rekening houden bij het opstellen van hun nationale begroting voor het komende jaar. Deze aanbevelingen dienen om duurzame groei op lange termijn te versterken.
Solidair uit eigenbelang
Ten tweede is het herstel van het Zuiden onlosmakelijk verbonden aan het herstel van het Noorden en is solidariteit alleen al te rechtvaardigen vanuit weloverwogen eigenbelang. Dit geldt des te meer voor Vlaanderen, dat bijzonder sterk afhankelijk is van de export die vooral naar de rest van de EU vloeit.
Het is ook in niemands belang dat enkel bedrijven uit lidstaten met veel budgettaire marge gered worden. Want hierdoor dreigt niet de innovatiekracht of competitiviteit de overlevingskans van een bedrijf te bepalen, maar wel de nationaliteit. Dit kan leiden naar een minder dynamische Europese economie waarbij elke lidstaat vooral de eigen nationale kampioenen in stand tracht te houden.
Voorstel ondersteunen
Het Europees herstelplan zal dus een sneller economisch herstel bewerkstelligen van de volledige Europese economie. België moet zich dan ook volledig inschrijven in het plan. Dat betekent niet alleen dat België het voorstel in de Europese Raad van 19 juni moet ondersteunen maar ook dat het in de toekomst zelf eens grondig opvolging geeft aan haar landenspecifieke aanbevelingen uit het Europees semester, zoals structurele hervormingen van onze arbeidsmarkt.
