Wat zijn de regels rond stikstof? Op die eenvoudige vraag is er vandaag geen afdoend antwoord. En dat vormt een probleem dat elke dag groter wordt. Van klein tot groot: zowat elke economische sector stoot stikstof uit.
Nieuwe investeringen in de Vlaamse economie zullen niet gebeuren zonder duidelijkheid over een wettelijk stikstofkader. De Vlaamse bedrijven vragen aan de Vlaamse regering dit jaar nog een definitief PAS (programmatorische aanpak stikstof), dat rechtszekerheid biedt op een zo lang mogelijke termijn.
Het stikstofarrest van begin dit jaar noopte de Vlaamse regering om een tijdelijk stikstofkader uit te werken. De minister van Omgeving stelde in mei een ministeriële instructie op waarmee de administraties richtlijnen kregen over hoe om te springen met vergunningsaanvragen. Die ministeriële instructie is vandaag nog steeds de leidraad.
Te veel interpretatiemarge
Maar die leidraad vertoont slijtage. Zo stelt de ministeriële instructie dat een installatie die stikstof uitstoot, gebruik moet maken van de best beschikbare technieken om die uitstoot in te perken. Maar bij industriële processen is dat zelden een zwart-wit verhaal. Een techniek kan zorgen voor reductie van de ene paramater, maar kan weer een andere parameter doen stijgen.
Je moet zo’n dossier dan ook steeds in zijn totaliteit bekijken. En laat nu juist een belangrijke nieuwe techniek om stikstofoxiden te doen dalen bij industriële installaties als bijproduct ammoniak uitstoten. Is deze manier van werken de juiste? Zullen vergunningsaanvragen die op deze manier hun stikstofuitstoot verminderen, groen licht krijgen? We weten het vandaag onvoldoende. De bewoordingen van de ministeriële instructie laten te veel interpretatiemarge.
Vergunningenstop afwenden
Ondernemingen hebben net nood aan 100% duidelijkheid en een juridisch waterdichte regeling. Een investering van miljarden laat je niet afhangen van ‘misschiens’ en ‘we zullen wel ziens’. Als we snel duidelijkheid krijgen over een definitief PAS, kan een vergunningenstop nog worden afgewend. We verwachten dat de Vlaamse regering er alles aan doet om Nederlandse toestanden te vermijden in Vlaanderen. In Nederland is de overheid aan de noodrem gaan hangen om de stikstofuitstoot te beperken. Met gevolgen voor tal van investeringsdossiers.
Voor Voka moet een definitief PAS-kader een onderscheid blijven maken tussen verschillende sectoren en daarbij rekening houden met de reeds geleverde inspanningen, de kostenefficiëntie van maatregelen in verhouding tot de mogelijke milieuwinsten, en het socio-economisch belang van de sector.
Competitiviteit in het gedrang
Van de stikstofbronnen in Vlaanderen is onze industrie slechts verantwoordelijk voor 4% van de stikstofdeposities. De industrie heeft de afgelopen jaren bijzonder grote inspanningen geleverd om de stikstofuitstoot te verlagen: In 2018 bedroeg de NOx-emissie door de industrie nog 65% van de emissie in 2000. Bijkomende strenge beperkingen zouden met een onverantwoord hoog kostenplaatje komen, terwijl de milieuwinst beperkt zou zijn.
We mogen de competitiviteit en werkgelegenheid in onze ondernemingen niet in het gedrang brengen met symbolische maatregelen die weinig impact hebben op het leefmilieu. Daarom is een gedifferentieerde aanpak, waarbij de Vlaamse industrie anders wordt behandeld dan de intensieve landbouw, noodzakelijk en te verantwoorden.
