De federale overheid (bouwheer) wil, samen met de Vlaamse overheid en de stad Aalst een Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) bouwen in de Aalsterse deelgemeente Erembodegem. Zij onderzochten hiertoe 65 potentiële locaties in Aalst; de site van de voormalige rubberfabriek Gates werd als ‘meest geschikt’ aangeduid.
“Indien het gesloten centrum wordt gerealiseerd verdwijnt in Aalst in één klap 8 ha bedrijventerrein. Voka vindt het onaanvaardbaar dat dit zonder enige compensatie zou gebeuren. We betreuren dat de voorbije jaren geen ernstige inspanningen werden geleverd om de site op een creatieve manier te ontwikkelen voor bedrijfsactiviteiten,” aldus Jan Geers, manager Belangenbehartiging Voka Oost-Vlaanderen.
België heeft nood aan meer capaciteit om geïnterneerde psychiatrische patiënten de passende zorg te verlenen. Dat gebeurt in een Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC). Ons land telt reeds twee dergelijke behandelcentra, in Antwerpen en Gent. Het federale masterplan van 2016 voorziet de bouw van bijkomende FPC’s in Paifve (prov. Luik), Waver en Aalst. In Aalst gaat het om een zogenaamd langverblijfcentrum voor 120 tot 180 ‘uitbehandelde’ mannen en vrouwen met een blijvend hoog risicoprofiel. De Regie der Gebouwen wil het project realiseren via een DBFMO-procedure, een publiek-private samenwerking.
De zoektocht naar een geschikt terrein eindigt steevast op… schaarse bedrijfsgrond
In de voorbije maanden werd gezocht naar geschikte inplantingsplaatsen voor het FPC. Het onderzoek loopt via de opmaak van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP). In Aalst zijn niet minder dan 65 terreinen aangeduid als ‘zone voor openbaar nut en gemeenschapsvoorzieningen’. Geen enkele van deze zones blijkt nu geschikt voor de oprichting van een FPC. Dat roept veel vragen op. In januari 2022 keurde de Vlaamse Regering de startnota goed voor de opstart van het GRUP, waarin vijf ‘qeschikte’ locaties naar voor werden geschoven: een woongebied, een woonuitbreidingsgebied, een bestaand bedrijventerrein (Gates) en twee delen van het nog maagdelijke bedrijventerrein Siesegemkouter.
Na deze publieke raadpleging werkte de Vlaamse overheid een scopingnota uit. Uit het onderzoek naar inpasbaarheid en te verwachten milieueffecten kwam de site Gates in Erembodegem naar voor als meest geschikte locatie.
Het verdere proces voorziet in de opmaak van een voorontwerp-GRUP voor de site Gates, waarbij de onderzoeken (milieubeoordeling, veiligheidsrapportage en ontwerpend onderzoek) verder worden afgewerkt. Dan volgt nog een openbaar onderzoek over het ontwerp-GRUP en de definitieve vaststelling.
De bezwaren van Voka
Voor Voka is het onaanvaardbaar dat een bestaand, ruim bedrijventerrein (8 ha) dreigt te verdwijnen ten voordele van een ‘gemeenschapsvoorziening’, zonder enige compensatie in de regio. Voor jonge en groeibedrijven is het nu al moeilijk om in de regio Aalst een terrein te vinden. De bestaande bedrijventerreinen Noord en Zuid zijn volzet.
Bijkomende ruimte is wel voorzien op het geplande bedrijventerrein Siesegemkouter maar dat wordt integraal voorbehouden aan health & care bedrijven en kent sinds de erkenning in 2003 alleen maar juridische problemen. Behalve een crematorium – eveneens een voorziening van openbaar nut – kon tot nu geen enkel bedrijf worden ingeplant.
Op de Tragelsite zal wellicht enige ruimte voorzien worden voor kleinere, inpasbare bedrijven maar hier is nog veel onduidelijk en ook dat dossier zit al jaren in het slop.
Dat geen enkel van de 65 in Aalst gelegen terreinen ‘van openbaar nut en gemeenschapsvoorzieningen’ geschikt wordt bevonden voor het FPC doet veel vragen rijzen over de betekenis van een (theoretische) bestemming van terreinen en over het weinig duurzaam want grond verslindend ontwerp voor het FPC. Het nieuwe centrum (met groenbuffer) komt op een terrein van 8 ha, of het equivalent van zestien voetbalvelden. Een creatiever ontwerp met zuiniger ruimtegebruik zou ongetwijfeld meer mogelijkheden bieden op één van de niet weerhouden zones die eerder voor publieke functies werden ingekleurd.
- De behoefte aan bijkomende FPC’s in ons land staat buiten kijf en de kandidatuur van Aalst waardevol maar het opofferen van bestaande bedrijventerreinen is niet wat Aalst nodig heeft. De centrumstad met nu reeds de laagste jobratio en een hoge uitgaande pendel heeft in de eerste plaats nood aan private investeringen en aan meer bedrijven die zorgen voor duurzame, toekomstgerichte tewerkstelling. Door een belangrijk deel van ruimte voor ondernemerschap te schrappen, wordt dit doel nog moeilijker te halen.
