Vlaanderen topregio tegen 2030

Volgens sommigen tonen de coronacrisis en de klimaatuitdaging duidelijk aan dat het economische groeimodel niet (meer) werkt. ‘Oneindige groei is niet mogelijk op een eindige planeet’ is een vaak terugkerende slogan. Dat gaat voorbij aan de essentiële rol die economische groei speelt in onze samenleving, voor onze welvaart en ons welzijn. Bij Voka zijn we ervan overtuigd dat we niet af moeten van economische groei, maar dat we net volop moeten inzetten op sterkere groei, gedeelde en gezonde groei. Wij zien de coronacrisis als een kans om een nieuw elan op gang te brengen in Vlaanderen dat moet leiden tot meer welvaart voor meer mensen, meer welzijn en uiteindelijk een sterkere samenleving. Daarom werken we aan het Plan Samen Groeien, een concreet plan om samen met allerlei stakeholders in onze samenleving van Vlaanderen tegen 2030 een absolute topregio te maken. Om dat te bereiken stelden we ook een groeimonitor samen met ambitieuze doelstellingen. Aan de hand van zo’n 60 indicatoren meten we wat onze positie is ten opzichte van andere West-Europese landen, gaande van productiviteitsgroei over armoedecijfers tot gezondheid op het werk en circulair materiaalgebruik (voka.be/plansamengroeien/groeimonitor). 

“We moeten volop inzetten op sterkere groei, gedeelde en gezonde groei.” 

Economische groei blijft de sleutel

De kritiek dat economische groei schadelijke gevolgen kan hebben voor klimaat en milieu of voor de sociale verhoudingen binnen de samenleving, is terecht. Maar daaruit concluderen dat we af moeten van ons huidige model gebaseerd op groei, gaat voorbij aan wat economische groei eigenlijk betekent voor onze samenleving.

De geschiedenis van de mens is er een van duizenden jaren met een kleine, stagnerende wereldbevolking waarvan de overgrote meerderheid in extreme armoede leefde. Vandaag leven er meer mensen dan ooit en de overgrote meerderheid van hen heeft het beter dan ooit. En dat is in zeer grote mate te danken aan economische groei. Als we op wereldvlak die positieve trend waarmee honderden miljoenen mensen uit de extreme armoede geklauterd zijn, willen doorzetten, dan is er verdere economische groei nodig. Meer nog, een wereld zonder groei dreigt al snel een drama te worden.

In een wereld zonder groei kunnen mensen of bevolkingsgroepen er enkel op vooruitgaan ten koste van anderen. Zo’n zero-sum game zou al snel tot conflicten leiden, wat door de geschiedenis heen al resulteerde in allerlei desastreuze gevolgen. Dichter bij huis is economische groei cruciaal om onze overheidsfinanciën en onze welvaartsstaat overeind te houden. Zonder groei kunnen we de huidige overheidsschuld niet blijven dragen, en hebben we geen schijn van kans om de impact van de vergrijzing op te vangen. Zonder groei zou onze hele welvaartsstaat eronderdoor gaan, met voor de hand liggende negatieve gevolgen voor het algemene welzijn en onze welvaart.

Naar meer gedeelde en gezonde groei

De focus moet niet liggen op het einde van de economische groei, maar wel op welke groei we precies willen. Voor de duidelijkheid: economische groei is geen doel op zich, maar een instrument om de welvaart en het welzijn van zoveel mogelijk mensen te verbeteren. Dat impliceert dat het bevorderen van die economische groei ook moet gebeuren binnen een kader van bepaalde randvoorwaarden en doelstellingen, wat trouwens vandaag ook al gebeurt. Voor Voka moet de focus liggen op gedeelde en gezonde groei, waarbij gezond breed geïnterpreteerd moet worden. Gezonde groei gaat zowel over duurzaamheid en houdbaarheid als over gezondheid. 

“Economische groei is een instrument om de welvaart en het welzijn van zoveel mogelijk mensen te verbeteren.” 

Gedeelde groei impliceert dat de groei gericht moet zijn op zoveel mogelijk mensen. Concreet betekent dat dat armoede en ongelijkheid binnen de perken blijven en dat zoveel mogelijk mensen participeren in de economie en de samenleving. Wat armoede­bestrijding betreft zit Vlaanderen al aan de Europese top, maar moet de lat nog hoger. Meer mensen meekrijgen op de arbeidsmarkt is daarbij een belangrijk element, in combinatie met beter gerichte steun voor wie het echt nodig heeft. In ruimere zin is een beter werkende arbeidsmarkt belangrijk om een brede basis uit te bouwen voor onze welvaartsstaat. Zeker op dat vlak is er nog veel ruimte voor verbetering. Gezonde groei moet breed gezien worden. Dat impliceert duurzame groei. Economische groei ging lange tijd gepaard met schade aan klimaat en milieu omdat daar onvoldoende rekening mee gehouden werd. Maar dat is snel aan het veranderen. Het economische model bijsturen om meer rekening te houden met die schadelijke neveneffecten is de beste en allicht enige realistische manier om de klimaatuitdaging aan te pakken. Er zijn al voorbeelden van hoe dat succesvol kan. Zo is de economische groei ook in België al ontkoppeld van de broeikasgasemissies. Die trend moet duidelijk nog versneld worden, we zijn er nog lang niet. Maar de richting is al duidelijk ingezet. En bedrijven spelen een cruciale rol in de transitie naar een echt duurzame samenleving.

“Een wereld zonder groei dreigt al snel een drama te worden.”

Daarnaast moet gezonde groei ook houdbaar en gezond zijn. Dat betekent dat groei gebaseerd op een wankele financiële basis of een groei die kunstmatig opgeblazen is, weinig zin heeft. Gezonde groei is uiteindelijk ook letterlijk te nemen. Dat gaat van gezondheid op het werk over een performant gezondheidssysteem tot een gezonde bevolking. Ook op dat vlak blijft er in Vlaanderen ruimte om beter te doen.

Samen groeien

Gedeelde en gezonde groei is de beste manier om onze welvaart en ons welzijn verder te versterken. Vlaanderen hoort al bij de meest welvarende regio’s ter wereld. Maar die welvaart staat onder druk door verschillende uitdagingen, terwijl we net ook heel wat kansen laten liggen om nog beter te doen. Via het Plan Samen Groeien wil Voka samen met allerlei stakeholders in onze samenleving de weg uittekenen om van Vlaanderen een absolute topregio te maken. Daarvoor is niet minder groei nodig, maar net meer groei, gedeelde en gezonde groei.