In Vlaanderen nemen files in tijd en afstand toe, wat een groot economisch effect heeft op de bedrijven in de regio Vlaams-Brabant. Steeds meer mensen gebruiken alternatieve vervoersvormen en bedrijven maken van duurzame mobiliteit een prioriteit. Ook bij de aanleg van nieuwe bedrijfsterreinen en infrastructuurwerken, stelt men een mentaliteitswijziging vast. Enkele nieuwe ontwikkelingen op een rij.
Tekst: Wim Pannecoucke, Sophie Thiebaut.
In Vlaanderen telt men gemiddeld 762 kilometeruren file per werkdag. Een kilometeruur, een maatstaf voor filemeting van Statistiek Vlaanderen, staat voor 100 km file op een uur, ofwel 200 km file op een half uur. Een sterke concentratie van deze files bevindt zich in regio Brussel en Antwerpen. Deze files hebben een grote impact op de ondernemingen in regio Vlaams-Brabant.
Mobiliteit topprioriteit
Voka Vlaams-Brabant zet een vlotte mobiliteit voor de leden-ondernemingen en het verduurzamen van bedrijfsvloten hoog op de agenda. Daarbovenop is de Vlaams-Brabantse kamer trekker in het project ‘One Stop Shop’ met steun van de Vlaamse Overheid om bedrijven te helpen de vloot te verduurzamen en bedrijven wegwijs te maken die de eerste stappen naar elektrificatie zetten. Last but not least, sinds 2019 maakt mobiliteitsexpert Wim Pannecoucke deel uit van het kenniscentrum team. Wim bouwde jarenlange ervaring op binnen de Colruyt-groep, , waar hij meewerkte aan een overkoepelend mobiliteitsproject. Wim is vanuit zijn expertise nauw betrokken het dossier van Werken aan de Brusselse Ring. Hij zet enkele trends en ontwikkelingen gerelateerd aan mobiliteit, op een rij.
Mobiliteit heeft een sterke impact op de ganse onderneming. Voor de HR-afdeling geldt dit bijvoorbeeld voor alles wat aanwerving, verplaatsingsgedrag en retentie aanbelangt. De keuze van locatie is sterk gelinkt aan mobiliteit en infrastructuur van de openbare ruimte in de omgeving van een onderneming, er is een milieu-aspect en bijgevolg ook gezondheidseffect. Ik durf zelfs beweren dat mobiliteit een effect heeft op het welzijn van mensen, zeker als je naar de combinatie werk-privé kijkt.
Wim Pannecoucke, mobiliteitsexpert
Economisch belang bij wegenwerken
Vanuit belangenbehartiging pleit Voka bij wegenwerken voor volgende aspecten:
- Economisch belang van activiteiten tijdens en na de werken, ook wel ‘License to operate’ genoemd: een onderneming moet economische bedrijvigheid kunnen verder zetten tijdens de werken. Medewerkers, klanten en goederen moeten vlot op hun bestemming geraken.
- Minder hinder-participatie & communicatie. Bedrijven willen inspraak hebben als er veranderingen komen in hun mobiliteit. De alternatieve routes en hinder moeten duidelijk, eenvoudig en correct naar hen worden gecommuniceerd.
- Verliestijden kosten geld, hoe helpen we ons bedrijven deze verliestijden te beperken. En vooral, hoe kunnen we bedrijven aansporen om samen voor deze problematiek oplossingen te vinden.
Mobiliteitsdossiers belangenbehartiging Voka Vlaams-Brabant
Een greep uit de mobiliteitsprojecten waar het kenniscentrum van Voka Vlaams-Brabant de belangen van de ondernemingen uit de regio behartigt:
- Renovatiewerken aan de Brusselse Ring.
- Leuven-Noord: participatie bij de renovatiewerken van het Viaduct in Wilsele.
- Londerzeel-Zuid: werken aan de op-en afritten van A12.
- Halle: aanleg van Zuidbrug en Zennebrug.
- Aarschot: herinrichting ‘Duracell-rotonde'.
- Masterplan Brussels Airport.
- Uitbreiding van de Ring rond Tienen.
Trends in mobiliteit
Decentralisatie van goederen en mensen
In Vlaams-Brabant is mobiliteit sterk verbonden met de Brusselse ring. De ring rond Brussel is een gekend fileknooppunt. Hierdoor zijn satellietkantoren en coworking plekken in fileluwe regio’s aan een steile opmars bezig. Het plaatsonafhankelijk werken zit in de lift. Bedrijven organiseren zich in een hoofdkantoor met satellietkantoren in verschillende regio’s. Naast mensen, is ook het goederenverkeer aan een decentralisatie-oefening bezig. Ofwel verplaatst men goederen ’s nachts om files te vermijden, ofwel verandert men de locatie waar de goederen bewaard worden zodat de doorloopafstand ingekort wordt.
Multifunctionele bedrijventerreinen
Bedrijven willen steeds meer naar knooppunten die ook vlot bereikbaar zijn met openbaar vervoer. Daarbovenop passen bedrijventerreinen zich aan hedendaagse normen aan en omvatten bijkomende functies zoals kinderopvang, sportinfrastructuur, supermarkt en andere.
Weg met autosolisme
Er is nood aan een modal shift: het veranderen van modaliteit en wijze waarop je mensen en goederen vervoert. Weg met autosolisme. Vb. met de fiets i.p.v. met de auto. Een recente trend is multimodaliteit. Bij een multimodale verplaatsing maakt men van meer dan één type vervoermiddel gebruik. Lang leve slimme combinaties. Dat kan worden versterkt door de uitbouw van de mobipunten. Een mobipunt is een fysieke plaats waar mobiliteitsfuncties en andere voorzieningen elkaar ontmoeten. Een aantal functies kunnen daar samen worden gebracht, zoals openbaar vervoer met auto-, fiets- of step deelsystemen.
Investeren in duurzame mobiliteit
Duurzame mobiliteit vraagt maatwerk. Het is heel bedrijfs- en contextspecifiek. Experten adviseren om eerst met een mobiliteitsanalyse te starten en in deze analyse ook de verborgen kosten met betrekking tot mobiliteit hierin op te nemen. Verborgen kosten zijn bijvoorbeeld de kosten verbonden aan medewerkers die in de file staan. De Belgische automobilist stond in 2017 gemiddeld 21 uur in de file. Voor mensen die zich verplaatsen rond Brussel is dat zelfs 39 uur. Deze files kosten bedrijven jaarlijks 100 miljoen euro. 1 op 5 van de bedrijven heeft kandidaten die een job afwijzen door slechte bereikbaarheid.
Mobiliteit is een veranderingsproces en bijgevolg traag. Mensen zijn gewoontedieren en er zijn vooroordelen. Men is bijvoorbeeld te weinig op de hoogte waar de bushaltes in de woon-werkomgeving zich bevinden. Om draagvlak te creëren en verandering door te zetten, is het noodzakelijk argumenten goed te onderbouwen en te integreren in alle lagen van bedrijfsvoering en in zoveel mogelijk beslissingen binnen je organisatie.
Experten hanteren als model de 3 V’s voor een mobiliteit van morgen.
- Verminderen van verplaatsing: focussen op nabijheid. Door een goede ruimtelijke ordening en locatiebeleid, namelijk inzetten op nabijheid en het mengen van functies kunnen heel wat kilometers vermeden worden. Hierdoor wordt de verplaatsingsweerstand om verplaatsingen te voet of per fiets te doen kleiner.
- Verschuiven van verplaatsing: vb in tijd zoals het ontwijken van filetijden.
- Vergroenen van verplaatsing: kiezen voor meer duurzame alternatieven voor mobiliteit zoals de elektrische fiets, deelstep of openbaar vervoer.
Conclusie
- Mobiliteit is een belangrijke factor in het economisch klimaat van een bedrijf.
- We raden bedrijven aan om stil te staan bij de verplaatsingen die gemaakt worden, en raden medewerkers aan om alternatieve mobiliteitsoplossingen uit te testen.
- Bedrijven moeten dit faciliteren, door incentives te gebruiken en de faciliteiten te voorzien in een duurzaam mobiliteitsbeleid. Je moet als bedrijf het gedrag faciliteren dat je wil aanmoedigen.
- Mobiliteitsgedrag gaan wijzigen, is veranderingen invoeren, en neemt tijd. Begin er dus tijdig mee, en niet als er een werf in de buurt opstart.
- Infrastructuurwerken kunnen als opportuniteit worden bekeken om met mobiliteit aan de slag te gaan!
Duurzame mobiliteit: HR
Mobiliteit is sterk gelinkt aan HR. Steeds meer mensen werken een dag of meer van thuis uit. Niet elke bedrijfscultuur of functie laat dit echter toe. In het kader van retentiebeleid voor medewerkers is dit iets om te overwegen. Door mobiliteit kan je mensen verliezen, je kan ze ook moeilijker zien instromen. Bedrijven die geen thuiswerk aanbieden, lopen het risico geschikte kandidaten te verliezen.
De globale limiet om onderweg te zijn naar je werk is 1u enkel. Indien je overstapt op alternatieve vervoersvormen, mag je er maximum 50% tijd bijtellen. Een voorbeeld: duurt je woon-werkverkeer met de auto gemiddeld een half uur, dan mag een alternatief woon-werkverkeer met de trein en fiets, niet meer dan 45 min bedragen. Indien alternatief vervoer meer dan 50% tijd kost, staan mensen liever in de file met de wagen. Wel van belang, is dat alles naadloos gebeurd : de verschillende vervoersopties moeten goed op elkaar afgesteld zijn.
Fietsleases met snelle fietsen zoals speed pedelecs, spelen hier handig op in. Ook het toenemende aantal fietsostrades biedt een volwaardig alternatief voor koning auto