Tribologie: Alle wegen leiden naar Rotselaar

“Tribologie is de wetenschap van wrijving, slijtage en smering”, legt Dirk Drees uit. “Wij helpen bedrijven producten of onderdelen te ontwikkelen die minder snel verslijten en minder energie verbruiken. We doen hun productie-processen vlotter verlopen of stellen hen in staat de ideale smeermiddelen te kiezen. Soms moeten we heel praktische problemen oplossen. Bij producten die op een lopende band komen, is te veel wrijving niet goed maar te weinig ook niet. Zo hebben we een klant geholpen om flacons net op het juiste ogenblik van de band te laten vallen. Flacons die te lang zouden blijven kleven, laten door een dun olielaagje sneller los. Maar te veel olie voelt in de winkel onaangenaam aan, terwijl de flacon er soms ook minder transparant door wordt. Dan is het zoeken naar welk materiaal en welke hoeveelheid het ideale resultaat oplevert.”

EUROPESE REFERENTIE

Falex Tribology heeft zeven medewer-kers en boekt een omzet van 1,1 miljoen euro. Het bedrijf, een spin-off van de KU Leuven, is in handen van de Amerikaanse Falex Group. Falex USA bouwt in Chicago al 90 jaar testmachines. De firma heeft inmiddels ook een reeks gestandaardiseerde tests ontwikkeld die internationaal erkend worden. Einde jaren 90 zocht het Amerikaanse bedrijf een verdeler voor Europa. Dat viel mooi samen met de ambitie van het departement Metallurgie van de KU Leuven om zijn kennis en knowhow over wrijving en slijtage ter beschikking te stellen van de industrie. De twee partners richtten in 1999 Falex Tribology op. Het groeide uit tot een Europese referentie voor consulting en tests rond frictie, slijtage en smering.“

Onze klanten komen uit diverse sectoren. Petrochemische of chemiebedrijven zoals Shell, Total, Q8, Halliburton, Dow en Henkel vormen een belangrijke groep. Daarnaast werken we ook veel met toeleveranciers van de automotive-industrie, bijvoorbeeld producenten van schokdempers. Maar ook voor de vlieg-tuigindustrie voeren we tests uit, onder meer op de verschillende materialen in welvingskleppen of landingsgestellen. Daar is wrijving heel belangrijk. We zijn verder ook actief in de sector van de consumer goods. Pampers of stofdoekjes kunnen tijdens de productie bijvoorbeeld gaan plakken in de machines. Onze tests helpen de producent dan de materialen die hij gebruikt te optimaliseren.” “Dit is een absolute nichemarkt, maar de vraag is groot. De machines die je nodig hebt zijn heel duur, de bediening ervan en de resultaten interpreteren is een vak apart. Zelfs grote bedrijven die zelf goed uitgeruste laboratoria hebben, komen daarom bij ons langs.”

GESTAGE GROEI

Falex Tribology groeit gestaag. In Rotselaar staan nu 19 testmachines. “Oorspronkelijk zaten we in Haasrode, maar daar barstten we algauw uit onze voegen. Dan zijn we verhuisd naar Rotselaar. Dat is nog altijd dicht genoeg bij Leuven om onze speciale band met de KU Leuven te onderhouden. We zitten hier nu in een ambachtelijke zone, en dat is goed zo. Net na de bankencrisis van 2008 hebben we het wel moeilijk gehad. Toen gaven bedrijven een tijdlang heel weinig geld uit en dat voelden we als klein bedrijf hard. Maar dat heeft geluk-kig niet te lang geduurd. Als er weer een crisis zou komen, hebben we nu veel meer reserve om die op te vangen.”“Wij zijn een uniek bedrijf in Europa. Er zijn wel academische instellingen die veel tests uitvoeren, maar die zijn niet zo goed in follow-up. In de labo’s van grote bedrijven is ook veel mogelijk, maar die zijn vaak heel sterk gespecialiseerd. We zien dan ook dat bedrijven als Total toch veel werk outsourcen. Het is ook zo’n specifieke sector dat het heel moeilijk is om hierin te starten. Dat we goed werk leveren, bewijst onze aanduiding door de Falex Group als ontwikkelingscentrum. We gaan ons dus nog meer toeleggen op het ontwikkelen van nieuwe tests en testmethodes.”

EUROPEES ONDERZOEKSGELD

Falex Tribology heeft al aan een achttal Europese onderzoeksprojecten meegewerkt en is nu ook een partner in Aspect, een project dat gefinancierd wordt door het Europese subsidieprogramma Interrreg Noordwest-Europa. In samen-werking met producenten als Philips en Opel ontwikkelt Aspect een model om toenemende wrijving in de opstart-fase van het bewerken van plaatstaal te voorspellen en een controlesysteem om machines daar beter op te doen inspelen en dus efficiënter te maken. “We hebben verschillende redenen om mee te werken aan zo’n project. De subsidie financiert ons onderzoek en de opbouw van knowhow. In het begin was dat heel erg welkom om extra medewerkers te kunnen aanwerven. Nu hebben we die financiering niet meer zo hard nodig, maar we leren nog heel veel uit dergelijke projecten. Bovendien geven ze ons veel zichtbaarheid. En uit een project volgen soms nieuwe opdrachten.”

Over de Brexit maakt Dirk Drees zich naar eigen zeggen niet al te veel zorgen. “Misschien komen er problemen, maar onze klanten in het Verenigd Koninkrijk zullen wel oplossingen vinden.” Er zijn wel andere uitdagingen. “We willen blijven groeien, maar we hebben een acuut gebrek aan plaats en goed personeel. We hebben niet noodzakelijk hooggeschoolde mensen nodig, wel gemotiveerde mensen met technische aanleg die voldoende flexibel zijn. Daarnaast bekijken we ook constant wat er beter kan. Om tests goedkoper te maken, moet de kost per datapunt omlaag. Dat proberen we onder meer via multistationtests en door onze machines efficiënter en ergonomischer te maken.”