Aperam, AGC Glass, Balta, BASF, Sioen …, het lijstje van industriële bedrijven die hun productie geheel of gedeeltelijk stilgelegd hebben, wordt met de dag langer. Volgens een Voka-enquête bij Vlaamse ondernemingen eind augustus vreest 40% van de energie-intensieve industriële bedrijven dat ze hun productie zullen moeten terugschroeven of zelfs stilleggen door de hoge energieprijzen. Gezien het belang van de industrie in onze economie is dat een dramatisch vooruitzicht.
Het gewicht van de industrie in de totale economische activiteit is al decennialang aan het afnemen. Begin jaren 70 was de verwerkende nijverheid nog goed voor 30% van de toegevoegde waarde in de Belgische economie. Dat aandeel is ondertussen gehalveerd.
Die neerwaartse trend leidde eerder al tot discussies over de vraag of een economie wel een industriële basis nodig heeft. In Europa is het Verenigd Koninkrijk het verst gegaan in de overschakeling naar een diensteneconomie. De verwerkende nijverheid is er vandaag minder dan 10% van de economische activiteit. Die transitie is niet meteen een grandioos succes gebleken.
Cruciale sector
Ondanks het relatief beperkte gewicht blijft de industrie een cruciale sector voor onze economie. Zo is die goed voor de helft van de bedrijfsuitgaven voor onderzoek en ontwikkeling, wat uiteraard belangrijk is in een economie waarbij succes meer en meer afhangt van innovatie. Daarnaast staat de verwerkende nijverheid ook in voor meer dan de helft van onze export.
Bovendien zijn bedrijven die deelnemen aan internationale handel gemiddeld productiever dan bedrijven die enkel gericht zijn op de binnenlandse markt. Dat weerspiegelt zich ook in de verwerkende nijverheid die gemiddeld 40% productiever is dan de rest van de economie. De sector is dus ook een motor voor onze productiviteit, de echte sleutel van onze welvaart. Naast de directe impact van de sector is er trouwens ook een heel ecosysteem van dienstverlenende bedrijven en toeleveranciers aan gekoppeld.
Energiehandicap
De afname van het gewicht van de industrie in onze economie was de jongste tien jaar gestopt. Er is een reëel risico dat deze crisis die trend terug opstart. De hele Europese industrie wordt immers geconfronteerd met een belangrijke energiehandicap tegenover de rest van de wereld. België doet daar nog een serieuze loonhandicap bovenop.
Die handicaps komen bovenop andere zoals de krapte op de arbeidsmarkt, het gebrek aan flexibiliteit, de fiscaliteit, de regelgeving… In deze crisis dreigen vooral industriële bedrijven in moeilijkheden te raken. Als die zouden vertrekken, dan komen die ook na de crisis niet meer terug.
