“Via samenwerking zorg bouwen rond de patiënt als persoon”

15 jaar al is Luc De Groote algemeen directeur van MS-Liga Vlaanderen vzw, na jobs in journalistiek, natuurbehoud, hulpverlening en marketing. De patiëntenorganisatie telt 4.100 leden, 16 medewerkers en 560 vrijwilligers in Vlaanderen en Brussel. De werkingsvelden gaan van informeren, psychosociale ondersteuning, administratieve dienstverlening tot het meewerken aan studies, belangenbehartiging en de organisatie van gespreksgroepen en allerlei activiteiten. 

Joost Baert is uroloog en kinderuroloog van opleiding en is sinds 5 jaar algemeen directeur van AZ Klina in Brasschaat. Daarnaast bekleedt hij enkele bestuursmandaten, waaronder bij Zorgnet Icuro. AZ Klina is met 589 bedden een middelgroot algemeen ziekenhuis. Het ontstond in de jaren 90 uit de fusie van 3 algemene ziekenhuizen. Later vond er een nieuwe fusie plaats, met revalidatieziekenhuis De Mick. AZ Klina heeft een MS-ALS-Conventie met de overheid en maakt samen met UZA deel uit van het MS-netwerk Antwerpen. 

Mét de patiënt

Naast de uitgesproken link met MS-zorg hebben ze nog een raakvlak: hun organisaties zijn allebei lid van Voka Health Community. Voor AZ Klina is het lidmaatschap nog pril. “We kozen ervoor om lid te worden, omdat we ervan overtuigd zijn dat de community een belangrijke complementariteit heeft tegenover andere netwerken, met een connectie die ruimer is dan de zorg”, duidt Joost Baert. “We staan voor grote uitdagingen met de sector. Daarvoor zijn elementen als ondernemerschap, innovatie, samenwerking, reflectie rond de toekomst zeer belangrijk. En die komen in Voka Health Community sterk naar voor. “Wij zijn al zeer lang lid, maar onze uitgangspunten zijn dezelfde”, pikt Luc in. “Als hybride patiëntenorganisatie bekijken we graag met welke mede-actoren in het veld we zaken kunnen realiseren, steeds vanuit de visie dat de patiënt centraal moet staan. Want onze ervaring is dat er nog te veel gesproken wordt over de patiënt, in plaats van mét de patiënt.” Het is vanuit die visie dat MS-Liga Vlaanderen mee aan de wieg stond van de vzw PEC (Patient Expert Center), samen met Pharma.be, OZ en een aantal andere organisaties. “Ziekenhuizen vragen vaak rechstreeks input van patiënten. Met de nieuwe vzw gaan we patiënten opleiden tot patiëntexperten. Ze krijgen zowel een ziektebeeld-specifieke als een generische vorming. Dat is een mooi voorbeeld van innovatie op basis van een bestaande vraag.”
 
“In die case herken ik een aantal interessante punten waaraan wij ook veel belang hechten”, vult Joost Baert aan: “Het woord expertise, want dat is net wat wij als ziekenhuis moeten worden: een expertisehuis rond de patiënt. Ten tweede het aspect ontschotting, waarbij we over de muren heen gaan samenwerken. En ook co-creatie. Precies voor die elementen vormt Voka Health Community een belangrijke meerwaarde. Door als actoren samen te werken, kunnen we de zorg bouwen rond de MS-patiënt, die centraal staat.”
 

Holistische benadering

De patiënt als mens centraal: dat is het ultieme doel van onze beide gesprekspartners. “Als patiëntenorganisatie kijken wij niet naar de patiënt, maar naar de persoon. We moeten zorg en welzijn holistisch benaderen”, vertelt Luc. Joost vult aan: “Als je die redenering doortrekt, moet je volgens de verschillende fases van de aandoening en de zorgbehoeften van een MS-patiënt heel flexibel van de ene zorgvorm naar de andere kunnen overschakelen. Een goede afstemming tussen de eerste, tweede en derde lijn is daarvoor cruciaal, net als duidelijke taakverdelingen. Maar daarvoor is een aangepast model nodig, zowel juridisch als financieel.”

Hij vervolgt: “We moeten het hele zorglandschap herdenken, vertrekkend vanuit de patiënt en transmurale zorg. Er is dringend nood aan een nieuwe staatshervorming, want de spagaat in de zorg door de versnippering is ongezien. De overheid heeft duidelijk gekozen voor eerstelijnszones, zorgzones en klinische ziekenhuisnetwerken. Dat is goed, maar tegelijk zijn er een aantal trends die een bedreiging kunnen zijn. Als er te veel gefocust wordt op het tegengaan van overconsumptie en inefficiëntie, dreigen we in een verhaal van planeconomie te raken. Laat ons op een bewuste manier een kader creëren voor zorgondernemerschap, met vrijwaring van toegankelijke zorg. Er bestaan heel wat innovatieve mogelijkheden om concrete problemen op te lossen. Maar die moeten een wettelijke vertaalslag krijgen.”

Luc illustreert met een voorbeeld: “Wij zijn in 2009 gestart met het concept Multidisciplinaire Raadpleging. Intussen zijn er 16 ziekenhuizen, die daarvoor onze maatschappelijk werkers inschakelen. Patiënten, familie, huisarts en eventuele andere lokale hulpverleners worden in de zorgverlening betrokken. Het concept is state of the art, maar de overheid komt daar financieel niet in tussen. Dat is onhoudbaar.”

De ideale wereld

Als we vragen naar de droom en ambitie van Luc, is hij duidelijk: “Verras de patiënt van morgen, die actief wil meebeslissen over zijn geïntegreerde zorg, op zijn maat, op zijn tijd, in zijn taal en voor hem betaalbaar. Dat is iets wat ik eerder al zei, maar dat relevant blijft.”

Die geïntegreerde zorg is ook het streefdoel van AZ Klina, klinkt het: “Wij willen evolueren van een ziekenhuis naar een expertisecentrum dat voor zijn zorgzone op een geïntegreerde manier zorg kan verstrekken. Nu zijn er helaas zeer veel remmende factoren die het onmogelijk maken. Ik ben van nature een enthousiast persoon die naar oplossingen zoekt. Er zijn heel wat nieuwe ideeën in de sector. De uitdaging is de vertaling naar het beleid. Wij zien de Health Community als klankbord en als reflectiekamer, maar ook als visiebepaler die weegt op het beleid, en dit vertrekkend vanuit het ondernemerschap.” “Want”, vervolledigt Luc, “de ideale wereld bestaat niet. Die moeten we zelf creëren.” 

Aan het einde van het gesprek nemen Luc en Joost zich voor om elkaar binnenkort opnieuw te ontmoeten. “Dat we via dit interview zijn samengebracht, bewijst meteen de meerwaarde van Voka Health Community. Het is een belangrijk platform om ontschottende co-creatieprojecten op te zetten en om nieuwe ideeën te vertalen naar het beleid. Altijd in het belang van de patiënt”, besluiten ze.
 

Ontdek hier de visie van onze andere toekomstdenkers 10 jaar Voka HC.