Een studie-, ontwerp- en adviesbureau met een integrale aanpak van ruimte in beweging, zo noemt Vectris uit Leuven zichzelf. Daarmee zetten ze de deur wijd open voor tal van activiteiten, maar waar het altijd om draait bij hun realisaties is bewerkstelligen dat publieke ruimte zorgt voor optimale mobiliteit en vice versa. Geert Vercruysse is Senior Projectleider en zetelt samen met projectleider Koen Stuyven in de directie van Vectris en gunt ons een blik in de interne keuken.
Vectris ontstond 17 jaar geleden uit de vzw Langzaam Verkeer, een organisatie die zich toelegde op thema’s als zone 30 en doortochtproblematieken. Zaken die vandaag evident lijken, maar toen redelijk onbekend waren. Geert Vercruysse is landschapsarchitect en studeerde daarna ook nog verkeerskunde. Als medevennoot was hij betrokken bij de opstart van Vectris.
Ruimte en mobiliteit zijn één
De slagzin ‘Ruimte in beweging’ vat prima samen wat Vectris bijdraagt aan de samenleving. “Publieke ruimte of stedenbouw enerzijds en mobiliteit anderzijds zijn onlosmakelijk verbonden en die combinatie maken wij ook met ons bureau. We denken zowel op verkeerskundig als ruimtelijk vlak en dat is volgens mij wel een grote troef. Die insteek maakt dat we de oplossingen die we bedenken voor grote verkeerskundige vraagstukken, kunnen illustreren met ruimtelijke beelden. Dat is een grote meerwaarde als je je voorstellen wilt tonen aan betrokken stakeholders.”
Foto: Een voorbeeld van een realisatie van een vergroening van een dorpscentrum, in dit geval Hombeek. De beek werd opnieuw opengelegd en geïntegreerd in een park. De straat werd omgevormd tot fietspad.
Participatie om draagvlak te maken
Die stakeholders zijn cruciaal voor Vectris. Die lokale partijen als overheden, bedrijven maar zeker ook bewoners zijn immers diegenen die met de eventuele problemen te maken krijgen en die achteraf dagelijks met de nieuwe situatie geconfronteerd worden. Vanuit die optiek is er de laatste jaren een serieuze shift naar participatietrajecten. “Vanuit ons verleden als vzw zat dat participatieve al in ons dna, maar voor het beleid is dit toch een recent gegeven”, aldus Vercruysse. “We juichen dat enorm toe. Onze overtuiging is dat als je in het voortraject veel aandacht geeft aan betrokkenen en luistert naar hun ideeën en hun visie op de knelpunten, je achteraf bij de implementatiefase snelheid kunt maken.”
“Door mensen niet voor een voldongen feit te stellen, maar eerst naar hen te luisteren en daarna je plannen voor te stellen, creëer je draagvlak voor je project. Ook al is nooit iedereen het eens, door met hen in discussie te gaan, kunnen mensen begrijpen van waar je keuzes komen en willen ze het sneller een kans geven.” Een voorbeeld van zo’n traject is de uitrol van wijkcirculatieplannen. Die rolde Vectris ondermeer uit in Vilvoorde, Machelen, Zemst en Boortmeerbeek. Daarbij startten we met het bevragen van de bewoners, gevolgd door het opzetten van een burgerplatform en stakeholderswerkgroep met alle betrokken adviesorganen. Na het traject volgt een terugkoppeling naar de brede bevolking aan de hand van een infotentoonstelling en brochure.
“Ondanks deze trajecten zul je altijd wel partijen hebben die niet 100% gediend zijn met de voorgestelde oplossing. Maar de boodschap moet altijd zijn dat je zoekt naar oplossingen die het grootste maatschappelijke belang dienen. Naast participatie is een goede wetenschappelijke onderbouwing een belangrijke troef om vertrouwen te winnen, iets waar ook Vectris sterk in is.”
Bij elk project stellen we onszelf de vraag ‘hebben we nog wel alle straten nodig voor verkeer?’
Geert Vercruysse - Senior Projectleider bij Vectris
Groen en blauw aanleggen
Recent is er ook meer aandacht voor duurzame ontwikkelingen, met meer ruimte voor groen en water. Vectris werkt hier graag aan mee. “Bij elke ontwikkeling die we voorstellen, gaan we kijken naar mogelijkheden om te ontharden en groene ruimtes te realiseren. In een studie voor de Vlaams Landmaatschappij ontwikkelden we een visie om in een verstedelijkt gebied als Machelen en Vilvoorde toch tot een robuustere groenstructuur te komen met aandacht voor waterlopen en het beter op elkaar laten aansluiten van groengebieden. Voor de Provincie Vlaams-Brabant deden we in de Zennevallei onderzoek naar het optimaliseren van de bedrijvenzones. We bekeken niet alleen het verbeteren van de ontsluiting maar ook de mogelijkheden voor het vergroenen van de bedrijvenzones. Daarbij zochten we vooral naar oplossingen voor een goede waterhuishouding.”
Bij elk project stellen we onszelf de vraag ‘hebben we nog wel alle straten nodig voor verkeer?’” Dit was ook zo het geval bij de heraanleg van het dorpscentrum van Hombeek. Daar werden heel wat straten onthard en opgenomen in een parkaanleg.
“Het is dankzij zo’n realisaties dat je draagvlak creëert voor infrastructurele veranderingen. Mensen zien dat hun omgeving mooier én beter bereikbaar wordt, ook al wordt er misschien een straat autovrij gemaakt of een knip gezet in wat gezien wordt als een onmisbare toegangsweg.”
Foto: Ook bij de inrichting van de fietssnelwegen zoekt Vectris naar oplossingen voor een goede aansluiting met het onderliggend fietsnetwerk met veilige kruispunten en kansen voor vergroening.
Ontvlechten van fietsnetwerken
Nog te vaak hanteren overheden een en-en-beleid: ze mikken zowel op autobereikbaarheid als op fiets. Maar Vercruysse pleit voor duidelijke keuzes: Niet overal is de ruimte beschikbaar om langs wegen fietspaden aan te leggen. We pleiten ervoor om zoveel mogelijk vlotte en autoluwe fietsroutes te ontwikkelen die inzetten op een aangename beleving. Ontvlechten van fietsroutes en routes voor autoverkeer is daarbij een interessant concept waarbij we ook de mogelijkheden voor de vergroening meenemen. Zo hebben we in Vilvoorde voorgesteld om een bestaande brug over de E19 om te vormen tot een bermbrug die exclusief door de fiets gebruikt gaat worden.”
“We zien graag dat organisaties als Voka mee pleiten voor het maken van die mobiliteitsshift. Het is enkel door voortdurend te stimuleren en motiveren dat ze er zal komen. De mentaliteitsshift is er in ieder geval wel aan het insluipen. Als je kijkt naar de werken aan de ring, dat gaat niet louter om extra rijstroken voor de auto’s, maar om een hele onderlaag die verbeterd wordt. Het is enkel door de volledige ruimtelijke ordening te bekijken dat je structurele verbeteringen kunt realiseren.”
