Lieven Van der Stock, directeur van maatwerkbedrijf ViTeS
Duurzaam ondernemen. Bij sommige organisaties zit het helemaal verankerd in hun DNA. Zoals bij maatwerkbedrijf ViTeS. Hoe doen ze dat? Een duurzame onderneming uitbouwen die voor onze samenleving een tastbare meerwaarde creëert. Lieven Van der Stock, directeur van ViTeS deelt een aantal basisprincipes.
Hoe zou je de missie van ViTeS samenvatten?
“Mensen met minder kansen op de arbeidsmarkt, willen wij op een volwaardige manier laten deelnemen aan onze samenleving. Dat is onze kerndoelstelling. Die proberen we zo goed mogelijk te realiseren door duurzame tewerkstelling in onze kringwinkels tot stand te brengen. Het hele concept van de kringwinkel is per definitie duurzaam. Want door goederen te recycleren, dragen we ertoe bij dat ze herbruikt worden en beperken we de afvalstroom. Duurzaam omgaan met mensen en goederen, eigenlijk is dat onze essentie.”
Jullie zijn een maatwerkbedrijf. Wat betekent dat precies?
“ViTeS is ontstaan door het samengaan van drie maatwerkbedrijven: Televil (Vilvoorde), Mivavil (Vilvoorde) en SPIT Tewerkstelling (Leuven). Vroeger sprak men over beschutte werkplaatsen. Dat waren werkplekken waar mensen met een beperking begeleid werden. Je had ook sociale werkplaatsen waar mensen een psychosociale problematiek ondersteund werden. Vandaag heten ze allebei maatwerkbedrijf. Ze hebben ook dezelfde doelstelling: mensen die moeilijk toegang tot de arbeidsmarkt hebben, tewerkstellen. Wij doen dat via onze kringloopwinkels.”
Begin jaren ’80 zijn jullie ontstaan. In die tijd was de kringloopwinkel nog niet zo gekend.
“Inderdaad. In Leuven hadden we toen slechts negen medewerkers. We waren vooral gekend als een organisatie voor en van mensen die geen geld hadden. Vandaag zijn we geëvolueerd tot een onderneming die 750 mensen tewerkstelt. Met de jaren zijn we een ander cliënteel gaan aantrekken. Ook mensen met financiële middelen hebben de weg naar onze kringloopwinkel gevonden.”
“Het concept waarvoor we staan, is veel meer ingeburgerd. Het is nu algemeen geweten dat wij goederen inzamelen, selecteren, herstellen en klaarmaken om opnieuw gebruikt te worden. En dat je bij ons koopjes kunt doen. Doordat we nu een veel ruimer publiek bereiken, kunnen we meer omzet genereren en ook lonen uitkeren. In de beginjaren draaiden we veel meer op vrijwilligerswerk.”
Job als zingeving
Waarom zetten jullie als maatwerkbedrijf zo massaal in op het creëren van tewerkstelling voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt?
“Omdat we zien dat een job een ideaal instrument is om mensen terug op eigen kracht in de samenleving te laten staan. Het geeft ze een reden om uit hun isolement te treden,
’s ochtends op te staan en iets van hun dag te maken. De zingevende functie van arbeid mag je niet onderschatten. Bovendien is een job goed voor je eigenwaarde. Je draagt bij tot een groter geheel. Je betekent iets. Werk is weliswaar geen garantie op een duurzame integratie binnen de maatschappij. Maar het is wel een voorwaarde.”
“Voor nieuwkomers bieden wij ook een ideale omgeving om een sociaal netwerk op te bouwen. Bij ons krijgen ze bovendien een taalbad. Heel belangrijk is dat. Want daardoor krijgen ze het gevoel dat ze iets constructiefs doen en hun toekomst opnieuw in handen kunnen nemen.”
Werk is misschien geen garantie op een duurzame integratie binnen de maatschappij, het is wel een voorwaarde.
Lieven Van der Stock, directeur van maatwerkbedrijf ViTeS
Zien jullie ook medewerkers die bij jullie starten, doorstromen naar private werkgevers?
“Dat gebeurt. Trouwens, volgende zomer zou de overheid een speciaal statuut ‘individueel maatwerk’ lanceren. Dat zou van toepassing zijn voor werkgevers in de privé die iemand met een bijzonder profiel aantrekken. Een kleinhandelaar die wat hulp kan gebruiken in z’n zaak en iemand met een bijzonder profiel een kans wil geven, zou dan van een ondersteunings-premie gebruik kunnen maken. Het spreekt voor zich dat dit doorstroom zal bevorderen.”
Sociale vs economische doelen
Jullie worden ongetwijfeld ook met uitdagingen geconfronteerd om jullie doelstellingen te realiseren.
“Met onze kringloopactiviteit zamelen we jaarlijks ongeveer 10.000.000 kilo’s goederen in.
Onze reden van bestaan staat dus niet ter discussie. Maar binnen de sociale economie opereer je binnen twee werelden. Enerzijds moet je aan economische wetten voldoen. Anderzijds wil je je sociale doelstellingen niet uit het oog verliezen.”
“We zien dat de subsidieomgeving krimpt. De financiële lat om ondersteuning te krijgen, ligt steeds hoger. Dat houdt het gevaar is dat je de druk op de werkvloer moet opvoeren. Voor mensen met een bijzonder profiel houdt dat een bepaald risico in. Je wil hun grenzen bewaken en absoluut vermijden dat ze uitvallen.”
“En natuurlijk ontsnappen ook wij niet aan de huidige inflatie. Het gaat hard. De energiefacturen blijven maar stijgen. Hetzelfde voor de CNG-facturen voor onze vrachtwagens. Je kan je voorstellen dat het niet evident is om met de verkoop van tweedehandsspullen die extra kosten te compenseren.”
Duurzaamheidsinspanningen intensifiëren
Jullie nemen deel aan het Voka Charter Duurzaam Ondernemen (VCDO). Waarom vinden jullie het belangrijk om dat te doen?
“Het zet je aan om het nog beter te doen en de 17 duurzaamheidsdoelstellingen (SDG’s - Sustainable Development Goals) van de Verenigde Naties met andere te realiseren.
Heb je succesvol een traject afgewerkt, behaal je een VCDO-certificaat en uiteindelijk kun je zelfs tot SDG Champion gekroond worden. Dat is niet alleen goed voor je imago, het is ook een extra stimulans om je duurzaamheids-ambities verder om te zetten in concrete daden.”
“Deelname heeft ook een positieve impact op je employer branding. Je merkt dat steeds meer kandidaten voor een werkgever kiezen die inzet op duurzaamheid. Voor ons was het de logica zelve om dat charter te ondertekenen. Het sluit helemaal aan bij wat we al jaren doen.”
Willen jullie door jullie deelname een voorbeeldfunctie opnemen?
“Zo zou ik het niet willen stellen. Ik geloof niet in het terechtwijzend vingertje. Ik durf wel te hopen dat er na deze hete en droge zomer een staat van urgentie ontstaan is. Zodat we onze inspanningen op het vlak van duurzaamheid massaal gaan intensifiëren. Ieder van ons moet z’n deel doen. Dat is de kern van de zaak.”
Duurzaamheid is een containerbegrip dat de laatste jaren heel vaak gebruikt wordt. Hoe zou jij het definiëren?
“Duurzaam ondernemen gaat over het voorzien in de behoeften van de huidige generatie,
zonder de behoeften van toekomstige generaties in gevaar te brengen. De grondstoffen van onze wereld zijn niet eindeloos. We mogen dan ook niet te gulzig zijn. Integendeel, we hebben de verantwoordelijkheid om er zuinig mee om te springen. Meer nog, we moeten technieken ontwikkelen om op een energie- en CO2-neutrale manier te produceren.
Dat is absoluut noodzakelijk, willen we een gezonde aarde met welvarende bewoners en goed functionerende ecosystemen voor onze kinderen en kleinkinderen nalaten.”
“Zelf ga ik binnen drie jaar op pensioen. Als grootvader van zes kleinkinderen lig ik wel degelijk wakker over de wereld die zij zullen erven. Het is cruciaal dat we collectief actie ondernemen. Het zou heel gewoon moeten zijn dat je enkel handel drijft met ondernemingen die op een duurzame manier werken.”
“Ik ben dan ook een voorstander van de Cradle to Cradle (C2C)-filosofie. Dit is het principe van gesloten kringlopen. Zij zorgen ervoor dat producten oneindig kunnen herbruikt worden of op een onschadelijke manier kunnen afgebroken worden. Op die manier kun je wereld nalaten die beter is dan degene die je aangetroffen hebt. Wij passen het principe concreet toe in onze circulaire hub in Boortmeerbeek. Daar verzamelen we onder meer textiel op een manier dat er nog nauwelijks afval is.”
Het zou heel gewoon moeten zijn dat je enkel handel drijft met ondernemingen die op een duurzame manier werken.
Lieven Van der Stock, directeur van maatwerkbedrijf ViTeS
Jij gelooft duidelijk in een duurzame economie. Op welke fundamenten kunnen we die bouwen?
“Er wordt nog te vaak gedacht dat economie gaat over met zo weinig mogelijk mensen zo snel mogelijk, zo rijk mogelijk te worden. Voor mij gaat economie over iets anders: met zo veel mogelijk mensen het zo goed mogelijk proberen te hebben. Dat is waar sociale economie over gaat. Het is een doelstelling die het algemeen welzijn van mensen centraal stelt. Laten we daarvoor niet alleen naar de overheid kijken. Elk van ons heeft daarin een verantwoordelijkheid: Want, laten we vooral niet vergeten: er is geen plan B.”
Zelf ook verduurzamen? Stap in het Voka Charter Duurzaam Ondernemen
Voka - KvK Vlaams-Brabant helpt je onderneming om duurzaam ondernemen te verankeren in je DNA. Met het Voka Charter Duurzaam Ondernemen maak je via een actieplan op maat werk van een bedrijfsvoering die winstgevend is voor zowel je onderneming als voor mens en milieu. Dat alles gekoppeld aan de internationale standaard inzake duurzaamheid: de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties.
Wil je zelf ook mee instappen in een VCDO-traject? Contacteer onze duurzaamheidsadviseurs via duurzaamondernemen.vb@voka.be of bekijk de infopagina.
